Neden Psikolojik Test Yaptırmalıyız?

Son yıllarda psikolojik testler ve psikolojik ölçeklerle ilgili konular hemen hemen herkes üzerinde merak uyandırmaya başlamıştır. Bu tür konularda çok fazla soru gündemdedir ve birçok kişi neden psikolojik testlerin yaptırılması gerektiği ile ilgili araştırma yapar.

Öncelikle psikolojik testlerin ve ölçeklerin neye göre istendiği ve uzmanların neden bu tür testlere ihtiyaç duyduğu iyice anlaşılmalıdır. Bazen ise uzmanlara dahi gerek kalmadan kişinin kendisi psikolojik test yaptırmayı tercih edebilir. Psikolojik testler pek çok alanda farklı amaçlarla sıklıkla uygulanır ve birçok açıdan kişinin çok daha kaliteli bir yaşama sahip olması için avantaj sağlar.

Psikolojik Test ve Ölçek Nedir?

Günümüzde pek çok farklı şekilde tanımlanmasına rağmen, psikolojik test ve ölçek temel olarak kişinin davranış kalıbının belirli standartlara uygun şekilde objektif olarak değerlendirilmesidir. Bu tür psikolojik testlerden elde edilen veriler sayesinde, kişinin genel davranışlarıyla ilgili bilgi sahibi olunur. Ayrıca kişinin genel davranış biçimi ve farklı durumlarda sergilediği davranışların birbirleriyle karşılaştırılması mümkün olur.

Diğer bilimlerde de çok çeşitli testler uygulanır. Örneğin; MR, kan testi, EEG gibi testler nasıl hastanın biyolojik açıdan rahatsızlıklarıyla ilgili bilgi veriyorsa, psikolojik testler de kişinin psikolojik açıdan anlaşılmasına ve davranışlarının değerlendirilmesine yardımcı olur. Psikolojik testler diğer testler gibi kişinin fiziksel olarak ölçümlendirilmesinden ziyade, soyut anlamda incelenmesine olanak sağlar. Bu testlerde psikolojik uyarıcılara karşı verilen cevaplarla, kişinin duygu, düşünce, inanç ve tutumları belirlenir.

Psikolojik Test ve Ölçek Kullanımının Tarihi

Kişilerin zeka, dayanıklılık gibi psikolojik durumlarını ölçümlendiren bu testler, kişiyle ilgili düşünülenden çok daha fazla bilgi verir. Bu nedenle kullanımı oldukça yaygın olan bu psikolojik test ve ölçeklerin kökenine inildiğinde ise, 2500 yıl öncesine kadar gidilir. Özellikle Aristoteles ve Platon döneminde davranışlarla ilgili çok çeşitli araştırmalar yapılmıştır. İnsanlar nasıl birbirlerinden farklı ise, davranışlar da birbirlerinden bir o kadar farklıdır. Zaten insanları birbirlerinden ayıran temel farklılık da kişilikler ve yeteneklerdir. Bu nedenle her bir birey kendine özgü şekilde değerlendirilmelidir. Psikolojik test ve ölçekler bu noktada soyut verileri somutlaştırır ve ihtiyaç duyulan alanlarda bu verilerin kullanılması için imkan sağlar.

Psikolojik Test ve Ölçeklerin Kullanım Alanları

Bireyin duygu ve düşüncelerine tercüman olan ve birçok davranış biçimini açıklayan psikolojik test ve ölçekler çok çeşitli alanlarda kullanılır ve kullanım amacı yerine göre değişiklik gösterir. Başlıca kullanım alanları ise kısaca şu şekildedir:

• Eğitim Alanı:

Psikolojik test ve ölçekler özellikle eğitim alanında büyük bir ihtiyaç olarak karşımıza çıkar. Günümüzde birçok öğrencinin özel eğitim alması gerekir. Özel eğitim için doğru sınıflandırmanın yapılabilmesi için ise başta zeka testleri olmak üzere pek çok testin kullanılması gerekir. Böylece öğrencinin doğru bir eğitim alması ve geleceğine en iyi şekilde hazırlanması sağlanır. Aksi takdirde öğrencinin okul hayatında büyük sorunlar ortaya çıkar ve yaşam kalitesi düşer.

• Teşhis Süreci:

Özellikle bir teşhisin netleştirilmesi için psikolojik test ve ölçeklere ihtiyaç duyulur. Yapılan testler sayesinde çok daha doğru bir tanı konur ve en ideal tedavi sürecine kısa sürede başlanır. Teşhis için hem klinik görüşme esnasında uzman belli kriterlere dikkat eder hem de tanıya yardımcı olması amacıyla psikolojik testlerden faydalanır.

• Tedavi Süreci:

Tedavi sürecinde hastanın psikolojik durumunun takip edilmesi de oldukça önemlidir. Hastalığın gidişatını anlamak için kullanılan psikolojik test ve ölçekler, genellikle soru-cevap şeklinde olur. Bazen de kişinin kendisinin doldurduğu ölçeklerden faydalanılır. Bunlar genel olarak self-report olarak adlandırılır. Bu sayede çeşitli depresyon envanterleri yani depresyon düzeyi ölçeği oluşturulur ve hastalık gün be gün yakından izlenir.

• Bilimsel Araştırmalar:

Psikolojik test ve ölçekler bilimsel araştırmalarda da sıklıkla kullanılır. Bu tür araştırmalarda büyük ilerleme kaydedilmesine yardımcı olan bu testlerle, kişiye uygulanan bir tedavinin ne kadar fayda sağladığı ölçülür. Başlangıçta hastalığın seviyesi neydi ve tedavi sonrası ne kadar fayda düzeyi ortaya çıktı gibi soruların cevabı bilimsel olarak aranır. Özellikle tedavi sürecinde kullanılan çeşitli ilaçların etkilerini ölçümlendirmek amacıyla gerçekleştirilen bu bilimsel araştırmalarda psikolojik testlerin rolü oldukça önemlidir.

• Kendini Tanıma Süreci:

Bir kişinin kendini tanıması için de kullanılan psikolojik test ve ölçekler, kişinin kendisine objektif olarak yaklaşmasını sağlar. Bu konuyla ilgili çok çeşitli kitaplar olsa da, psikoloji alanında uzman olan kişilerden destek almak çok daha faydalıdır. Uzman eşliğinde gerçekleştirilen psikoterapi sürecinde bu testler ve ölçekler sıklıkla kullanılır. Böylece kişinin kendini daha yakından tanıması ve yaşam kalitesini maksimum seviyeye çıkarması sağlanır. Bu süreçte kullanılan testler genellikle şu şekildedir:

• Objektif testler
• Projektif testler

Bu testler sayesinde kişinin zeka ve yetenek ölçümleri yapılır. Bu sayede çok daha başarılı bir yaşam için neye ihtiyacı olduğunu anlayan kişi, geleceğini en iyi şekilde oluşturur.

Psikolojik Test ve Ölçekler Nasıl Olmalıdır?

Psikolojik test ve ölçekler en iyi şekilde seçilmeli ve bilimsel açıdan geçerlilik ve güvenirliği yapılmış testler bireylere uygulanmalıdır. Günümüzde internet ortamında çok sayıda psikolojik test ve ölçekler mevcuttur. Bununla birlikte bu testlerin birçoğu bilimsel olarak onaylanmamıştır. Bu nedenle bu tür testlere güvenmek yanlış olur, çünkü sonuçlar kişiyi yanıltabilir. Psikolojik testler için kesinlikle geçerlilik ve güvenilirlik konusunda onaylanmış olan ve saygın kurumlar tarafından oluşturulan testlerden faydalanmak gerekir. Ayrıca dijital ortamda kişinin kendi başına yapacağı testlerden ziyade bir uzman eşliğinde yapılan psikolojik ölçekler çok daha doğru sonuçlar verir.

Ayrıca hazırlanan psikolojik testlerin birçok unsura bağlı olarak düzenlenmesi önemlidir.

Örneğin;

• Yaş,
• Cinsiyet,
• Eğitim düzeyi gibi faktörler baz alınarak bilimsel testler oluşturulmalıdır. Aksi takdirde elde edilen sonuçların güvenilirliği ve geçerliliği olmaz.

İnternette yer alan birçok psikolojik test ve ölçek bu tür faktörleri hesaba katmadan oluşturularak sizlere sunulur. Bu nedenle bu testlerden elde edilen verilere güvenmemek gerekir.