Duygu Dışa Vurum Ölçeği

Bu ölçek hasta için önemli olan bir kişi ile hasta arasındaki duygusal havayı anlamak ve ilişkinin bazı özelliklerini derecelendirmek üzere Kanada'da Cole ve ark. (1988) tarafından geliştirilmiş olan, hastaya birinci derecede bakım vermekten sorumlu kişinin bakım verme yükünü ve hastalığa, hastaya karşı tavır alışını değerlendirme aracıdır. Yapılan araştırmalar; psikiyatrik hastalıklarda, özelllikle de şizofrenide hastalık semptomlarındaki nükslerin daha çok yüksek duygu dışavurumu olan ailelerde yasayan hastalarda olduğunu göstermektedir. Ölçek 41 maddeden oluşmakta ve hastanın aile bireylerine uygulanmaktadır. Ölçekte hasta yakınlarının, hastayı ve kendisini nasıl algıladığıyla ilgili sorular yer almakta ve verilen yanıtlara göre duygu ifadesi düzeyi saptanmaktadır. Ölçek doğru-yanlış cevap kalıbı ile değerlendirilmekte ve iki boyutu içermektedir. Bunlar:
Eleştirel/Düşmancıl Oluş (29 madde)
Aşırı Duygusal Düşkünlüktür (12 madde). (aşırı ilgi-koruyucu kollayıcılık-müdahalecilik)
Ölçekte 3, 8, 14, 28, 30, 36, 39 ve 41 nolu maddeler “yanlış” cevabı işaretlendiğinde bir puan alırken diğerleri “doğru” cevabı işaretlendiğinde bir puan almakta, aksi durumda puan verilmemektedir. Böylece DİÖ toplam puanı 0 ile 41 arasında yer almaktadır.
Yüksek puanlar duygu dışavurumunun yüksek olduğu anlamına gelmektedir.

Gün boyu pek çok duygu yaşarız ve duygusal deneyimlerimiz sonrasında bazı davranışlar sergileriz. Bu davranışsal tepkiler “duygu dışavurum” kavramı ile ifade edilmekte ve farklı araştırmacılar tarafından farklı şekillerde tanımlanmaktadır. Bir tanıma göre “değeri (olumlu ya da olumsuz) ya da kanalı (jestle, mimikle ya da sözel) ne olursa olsun, duygunun görünürdeki sergilenişidir” (Kring, Smith ve Neale, 1994, s. 934). Bir başka tanıma göre, “gülümseme, kaş çatma, ağlama gibi duygunun deneyimlenmesi ile ilişkili olan davranışsal değişimlerdir” (Gross ve John, 1995, s. 555). Kenndy-Moore ve Watson (1999, s. 4) ise duygusal dışavurumu, “duygusal deneyimi ileten ve/veya sembolize eden, gözlenebilir sözel ve sözel olmayan davranışlar” olarak tanımlamıştır. Bu konuda çalışan araştırmacılardan bazıları (örn., Ekman, 1993; 1999) spontan, sözel olmayan dışavurumlara odaklanırken, diğer bazıları (örn., Hayes ve Metts, 2008; Snyder, 1974) kontrol edilebilir dışavurumları çalışmaktadır. Kenndy-Moore ve Watson’a göre, kişinin duygularının dışavurum fonksiyonlarından biri sosyal iletişimdir ve dışavurum hem sözel ve sözel olmayan yollarla hem de spontan ya da niyetli olarak gerçekleşebilir.
Duygu dışavurumunu ölçen birkaç ölçek mevcuttur. Kring, Smith ve Neale (1994), duygusal dışavurumu pek çok davranış tarzını içeren genel bir eğilim olarak kabul etmişler ve Emotional Expressivity Scale’i geliştirmişlerdir. Ölçek, tüm duyguları genel olarak değerlendiren tek faktörlü bir ölçme aracıdır (örnek madde: “Hissettiklerimi saklayamam”). Gross ve John (1995) tarafından geliştirilen Berkeley Expression Scale ise duygu dışavurumcu davranışın üç yönünü değerlendirmektedir. Altı maddeden oluşan olumsuz dışavurum alt faktöründe öfke, üzüntü ve korku duygusuna (örn., “Ne hissettiğim yüzümden okunur”), dört maddeden oluşan olumlu dışavurum alt ölçeğinde ise mutluluk ve eğlenceli olma (amusement) duygusuna ilişkin genel değerlendirme yapılmaktadır (örn., “Ne zaman olumlu duygular hissetsem, insanlar ne hissettiğimi bütünüyle anlayabilirler”). Duygusal dışavurumu tek faktörlü bir yapı olarak kabul etmelerine rağmen King ve Emmons da (1990), geliştirdikleri ölçme aracında (The Emotional Expressiveness Questionnaire) üç faktörlü yapı elde etmişlerdir. Dört maddeden oluşan olumsuz duygunun dışavurumu alt ölçeğinde hayal kırıklığı ve öfke gibi duygulara yönelik genel değerlendirme yapılmaktadır (örn.,”İşler istediğim gibi gitmediğinde, hayal kırıklığımı her zaman dışavururum”). Yedi maddeden oluşan olumlu duygunun dışavurumu alt ölçeğinde ise gülme (laughter), hoşlanma (liking) ve sevgi (affection) duygularına yönelik genel değerlendirme yapılmaktadır (örn., “TV izlemek ya da kitap okumak beni yüksek sesle güldürebilir”). Ayrıca Duyuşsal İletişim Testi (Affective Communication Test; Friedman, Prince, Riggio ve DiMatteo, 1980) ve Kendini Uyarlama Ölçeği de (Self-Monitoring Scale; Snyder, 1974; Snyder ve Gangestad, 1986) duygusal dışavurumu ölçme amaçlı çalışmalarda kullanılmaktadır.

Kaynak :
*Cole JD, Kazarian SS. Thelevel of expressedemotionscale: a newmeasure of expressedemotion. J ClinPsychol 1988; 44:392-7.
*Berksun OE: "Expressed emotion" kavramı. Psikiyatri Bülteni 1992; 1:104-107.