Bipolar Bozukluk Nedir?

Bipolar bozukluk, beynin biyokimyasal fonksiyonun bozulmasıyla ilgili bir beyin hastalığı olarak tanımlanır. Yapılan araştırmalara göre bipolar bozukluğun toplumda görülme oranı ise yüzde 1 ile 5 arasındadır. Bipolar bozukluk tedavisinde özellikle ilaç tedavisinin düzenli olarak devam etmesi gerekir. İlaç tedavisinin kesilmesi durumunda hastalığın tekrarlama olasılığı oldukça yüksektir. Ayrıca bu hastalık çocuk ve ergenlerde de ortaya çıkmaktadır. Bu dönemde bipolar bozukluk, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ile karıştırılabilir.

Bipolar bozukluk, iki uçlu duygu durum bozukluğu yani çift ruh hali değişimi şeklinde tanımlanmaktadır. Diğer adıyla manik depresif bozukluk olarak ta bilinir. Bu ruh hali oynamaları arasında, bipolar bozukluğu olan kişinin normal ruh halinde olduğu dönemler olabilir. "Manik" terimi aşırı hareketli, enerjik, konuşkan, umursamaz, güçlü, öforik bir dönemi tanımlar. Hasta olmayan insanların ruh hallerinde ani iniş çıkışlar gözlemlenemez fakat bu hastalarının ruh hallerinde gündelik hayatı çok etkileyecek şekilde iniş çıkışlar, değişimler olduğu gözlemlenebilir.

Bipolar Bozukluk Belirtileri

Bipolar bozukluk nedenleri farklı sebeplere bağlı olarak gelişim gösterebilir. Bu durum genetik faktörlere bağlı olabileceği gibi aynı zamanda yaşanmış bir travmadan veya fiziki etkenlerden kaynaklanabilir. Bu nedenlerden bazılarını şöyle sıralayabiliriz;

Beyindeki kimyasal dengesizlik: Beyindeki kimyasal dengesizliklerden dolayı bu bozukluk gelişim gösterebilir. Beynin işlevini kontrol altında tutan kimyasallara nörotransmiterler adı verilir. Bir ya da daha çok nörotransmiterde bir anormallik varsa, bipolar bozukluk belirtileri gelişim gösterebilir. 

Genetik: Bipolar bozukluğu hastalığının, genetik nedenlere bağlı olduğu durumlarda mevcuttur. Ailede bulunan birinci derece yakınlardan genetik aktarım sonrası görülebilmektedir. Bipolar bozukluktan sadece bir gen sorumlu değildir. Bunun haricinde, çeşitli genetik ve çevresel etkenlerin tetikleyici gibi görüldüğü düşünülebilir.

Tetikleyici unsurlar: Stres altında bulunan durumlar ya da yaşanan ciddi ruhsal sorunlar genellikle bipolar bozukluğu tetikleyici faktörler içinde yerini almaktadır. 

Bu hastalıkta önce mani dönem, daha sonra depresyon dönemi belirtileri ortaya çıkar. Bu evreleri şu şekilde sıralayabiliriz; 

• Aşırı derecede enerjik hissetmek,
• Sürekli heyecanlı hissetmek,
• Düşünce değişimindeki hız,
• İyimserlik,
• Odaklanmakta sorunlar yaşamak,
• Az uyumak,
• Hızlı konuşmak,
• Cinsel istekte artış,
• Aşırı neşeli olmanın tam aksine çok hızlı sinirlenebilme,
• İştah problemleri,
• Dikkatsizlik,
• Alkol ve uyuşturucu kullanma durumu.

Mani ve hipomani dönemde görülebilecek belirtilerden en az üç tanesi bipolar bozukluk tanısı koymaya yeterlidir. Kişide bu semptomlara eşlik eden bipolar depresyon belirtileri de görülebilir. Bu belirtileri de aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;

• Mani dönem aksine çok enerjisiz hissetmek,
• Unutkanlık hali,
• Ümitsizlik hissi,
• Hiçbir şeyden zevk alamama,
• İştah problemleri,
• Yorgunluk,
• Aileden ve yakın çevreden uzaklaşmak,
• Uyku esnasında sık sık uyanmak,
• İçe kapanıklık,
• Keyif alarak yapılan faaliyetlere karşı ilgisiz olmak,
• Kendini değersiz hissetmek,
• İntihara meyillilik, intihar girişiminden bulunmak,

Bu tarz bozukluklarda ruh halinde dönemsel değişiklikler yaşanır. ‘Manik’ terimi hastanın aşırı hareketli, enerjik, konuşkan, umursamaz, kendini güçlü hissettiği bir dönemi tanımlar. Bu dönemde günlerce süren uykusuzluk, aşırı hareketlilik, durdurulamayan konuşma, sinirlilik, agresif davranış, çok fazla ve gereksiz alışveriş yapma en sık görülen belirtilerdir. 

Manik dönemlerde bazı hastalar yaratıcılıklarının arttığını, işlerinin harika gittiğini belirterek tedaviyi reddedebilirler. Ancak hastalık ilerledikçe sonuçlar çok dramatik olabilir ve felaketle sonuçlanabilir. Kişi umursamaz davranışlarda bulunabilir, aşırı para harcayabilir. Bipolar bozuklukta; dürtüsel şekilde alınan riskli kararlar, davranışlar (uygunsuz iş anlaşmaları, alım/satım vb). Kişiliğine uygun olmayan şekilde rastgele cinsel ilişkiye girmesi hasta ve ailesi için finansal ve sağlık riskleri oluşturabilir. Bu rahatsızlığa sahip olmak kimsenin suçu ya da hatası değildir.

Bipolar Bozukluk Çeşitleri Nelerdir?

Bipolar bozukluk çeşitleri kendi içinde ayrılmaktadır. Her bipolar bozukluk teşhisi aynı şekilde konulmaz. Bipolar bozukluğun altında da kendi içinde ayrımları bulunur. Bipolar bozukluk çeşitlerini şu şekilde sıralayabiliriz;

Bipolar I Bozukluğu: Bu durum azı durumlarda gerçeklikten kopmayı bile tetikleyebilecek bir durumdur. Biz bu duruma psikoz durumu deriz. Hipomanik ya da ağır bir depresyon sonrasında en az bir iki kez mani atağı geçirir kişi. Bu durum önemlidir mani gerçeklikten kopmayı tetikleyebilir.

Bipolar II Bozukluğu: Böyle bir durumda kişi en az bir kez ağır bir dönem depresif dönem veya hipomanik dönem geçirmiştir. Bu durumda diğeri gibi hiç mani atak geçirmez.

Siklotimik Bozukluk: Bu tarz bir bozuklukta kişi en az iki yıl boyunca devam eden duygudurum problemleri yaşar. Genellikle ergenlik döneminde belirtilerini gösterir.

Bipolar Bozukluk Tanısı Nasıl Konulur?

Manik-Depresif olarak bilinen bu iki uçlu duygu durum bozukluğunun tanısı konulması çok önemlidir. Bipolar bozukluk belirtilerini kendinizde gözlemliyorsanız bir psikiyatriste danışmalısınız. Bu sayede hastalık tanısı konulur ve bipolar tedavisine başlanabilir. Hastalığın tanısını sadece uzman hekim koyabilir. Bu hastalığın tedavisi uzman psikiyatrist tarafından yapılır.

Bipolar Bozukluk Nasıl Tedavi Edilir?

Bu hastalığın tedavisi, rahatsızlığın beyinde olumsuz etki yaratarak, gündelik hayatı aksatan unsurların tedavi edilmesinin amaçlanması diye tanımlanır.

Hastalarda gün içerinde yaşanılan bir durumla alakalı ya da alakasız büyük iniş çıkışlarla hastalık kendini belli etmektedir. İster istemez bu durum kişinin düşüncelerinde, duygularında ve davranışlarında büyük bir olumsuz etkiye neden olmaktadır.

Bipolar bozukluk, hastada kendini oldukça coşkulu ya da aşırı durgun hissettiği farklı dönemlerin olmasıdır. Hatta bazen bu iki durum aynı anda bile ortaya çıkabilmektedir. Bu belirtilerin ortadan kaldırılması hastanın duygu durumunun iyileştirilmesi ve bu dalgalanmaların giderilmesi hedeflenmektedir.

Bipolar bozukluk tedavisi uygulanan hastalarda tam olarak iyileşme sağlanamamaktadır. Ancak tedavi gören hastalarda şiddetli bipolar bozukluk belirtileri azalmakta ve hastanın iyileştirilmesi sağlanmaktadır. Böylece hastaların duygu durumları kontrol altına alınabilir ve günlük yaşantılarında sorunlar yaşanması engellenebilir. Bu hastalığın tedavisi için iki yöntem vardır. Bu yöntemler ilaç ve psikoterapi şeklindedir.

İlaç tedavisinde hastalara duygu durumlarını düzenleyici ilaçlar önerilmektedir. Bu ilaçlar antikonvülzanlar, antipsikotikler ve antidepresanlardır. Psikoterapide ise hastaların günlük yaşantısını etkileyen durumların terapi yöntemiyle tedavisi edilmesidir.

Uygulanan bu iki yöntem kimi zaman ayrı kimi zamanda hastanın bipolar bozukluğunun şiddetine göre birlikte de kullanılabilmektedir. Psikoterapi ve ilaç tedavisi birlikte kullanıldığında tedavide daha çok başarı sağlanabilmektedir.