İnsan vücudunda bulunan kasların aşınması ve yıpranmasından kaynaklı oluşan kimsayal bir atık ürünüdür. Böbreklerden geçerek süzülür ve idrar yoluyla vücuttan atılmaktadır. Kanda bulunduğu seviye oranı kişinin yaşı, cinsiyeti ve kas kütlesine göre farklılık göstermektedir. Bu nedenle erkeklerde kadınlara oranla daha yüksek seviyelerde bulunabilmektedir.
Kreatinin, genel olarak vücutta bulunan kaslarda üretilmektedir. Üretimin kaslarla bağlantısı olması nedeniyle yoğun kas kütlesi olan bireylerde kreatinin değerleri yüksek çıkmaktadır. Düşüklüğü ise daha çok yaşlılarda, zayıflarda ve kas kütlesi düşük olan insanlarda görülmektedir.
Kreatinin Yüksekliği Ne Anlama Gelir?
İnsanın, yaşına, cinsiyetine ve kas kütlelerine göre farklılık gösterir ve bazı durumlarda değeri yükselmektedir. Böbrekte hasar oluşması, işlevlerini yerine getirememesi, atıkların yeterince filtrelenmemesi, kanda bulunana değerin artmasına neden olmaktadır. Yapılan testler sonucunda yüksek değere rastlanan kişilerde, böbrek sorunlarına rastlanmaktadır. Kişilerde bununla ilgili halsizlik, iştahsızlık gibi belirtiler görülmektedir. Böbrekler, çalışmaması durumunda suyu atamaz ve su vücutta kalır. Bu durum vücutta bazı bölgelerin şişmesine yol açar. Kreatinin değerinin yükselmesi hastalığa işaret olabilmektedir. Hastalar nefroloji ya da iç hastalıkları bölümlerine başvurarak tedavi olabilmektedir.
Konuyla ilgili belirtiler ve nedenler şu şekildedir:
Böbrek Enfeksiyonu: Piyelonefrit adı olarak da bilinmektedir. Bir çeşit idrar yolu enfeksiyonudur. Virüs ve bakterilerin enfeksiyona neden olması ile gerçekleşmektedir. Ateş, idrarda yanma ve koku, bulantı, kusma, sırtta ve yanlarda ağrı, kasık ağrısı, kanlı idrar gibi semptomlar piyelonefrit şüphesi için yeterli olarak görülmektedir.
Diyabet: Diyabet, çok fazla problemi ortaya çıkardığı gibi böbreklerde de sorunlara yol açmaktadır. 2 çeşit olan diyabet, çoğunlukla idrar sıklığı, yorgunluk, iştahta artma, ellerin ve ayakların uyuşması gibi belirtilere neden olmaktadır.
Yüksek Tansiyon: Böbrek etrafındaki damalara zarar verebilen ve böbreğin işlevlerini yerine getirmesini etkileyen yüksek tansiyon vücutta değerin artmasına sebep olabilmektedir.
Kalp Hastalıkları: Bir takım kalp ve damar hastalıkları, böbreklerde de problemlere yol açabiliyor. Böbreklerdeki kan akışının kötü etkilenmesi uzun süre içinde hasar bırakabilir. Damar sertliği çoğunlukla önemli tıkanmalar olmadığı zaman oluşmaz. Fakat bazı durumlarda göğüste ağrı, nefes darlığı, yorgunluk ve bazen de konuşmada zorluk gibi semptomlar gösterebilmektedir. Kalp yetmezliğinde, nefes alıp vermede güçlük, ya da nefes darlığı, yorgunluk, ayakta ve bacakta şişkinlik olabilmektedir.
İdrar Yolları Tıkanması: Prostat, böbrek taşı ve tümör gibi bir takım sebeplerle idrar yolları tıkanabilmektedir. Bu gibi durumlarda idrar böbreklerde toplanabilir. İdrarda bulunan değerin oranının artması idrar yolları tıkanmasına yol açar. Yorgunluk, sırt ağrısı, idrarda kan ve ağrı yaşanması gibi semptomlar bulunmaktadır.
Böbrek Yetmezliği: Yükseklik daha çok burada görülmektedir. Yorgunluk hissi, bulantı, bilinç kaybı, başın ağrıması, uykusuzluk, kaslarda oluşan kramplar gibi belirtiler olabilmektedir.
Kreatinin Düşüklüğü Nedir?
Düşüklüğü de aynı yüksekliğinde olduğu gibi testlerle belirlenmektedir. Belirtiler düşüklüğün neden olduğuna bakılarak değişkenlik göstermektedir. Nedenler ve belirtiler şu şekilde sıralanabilir:
Düşük Kas Kütlesi: Kaslar, vücutta bulunan değere direk olarak etki sağladığı için, düşük kas kütlesi olan kişilerin değerlerinde düşme görülmektedir. Cinsiyete ve yaşa göre değişen kas kütlelerinde azalma olması değerlerde azalmaya yol açabilmektedir. Düzensiz ve yeterli beslenmek kas kütlesinde etken olabilmektedir. Bu sebeple sağlıklı ve yeterli bir şekilde beslenmeye dikkat edilmelidir. Bu değerin önemli ve tehlikeli kas hastalıklarında da düşüş göstermesi mümkündür. Belirtilerde ise kaslarda ağrı, sertlik, güçsüzlük ve azalma görülmektedir.
Kilo Kaybı: Aşırı ölçüde kilo kaybı yaşayan kişilerin vücudundaki kaslarda da azalma yaşanmaktadır. Bu durumda değerlerde düşüklük olabilmektedir.
Hamilelik: Hamilelik sürecinde böbreklerdeki kan akışı yükselmektedir. Bu durum vücuttan atılan kreatinin seviyesinde artış göstermektedir.
Kreatinin Normal Değeri Nedir?
Vücutta bulunan kaslarda doğrudan ilişkilidir. Kanda bulunan seviyesi, kişilerin kas yoğunluğunu ve böbrek işlevlerini göstermektedir. Böbrek işlevi normal olan yetişkin erkekte görülen seviye yaklaşık olarak 07-1,3 miligram ve kadınlar için 0,6-1,1 miligram arasındadır. Kadınlarda daha az seviyede olması kat kütlesi ile ilgilidir.
Kreatinin Testi
Kreatinin, vücutta yüksek ya da düşük seviyelerde bulunduğu testlerle görülebilmektedir. Kan ve idrardan alınan örneklerle yapılan bu test, aynı zamanda böbreklerin durumunu ve işlevini ne kadar yerine getirdiğini belirlemektedir.
İdrarda Kreatinin Düşüklüğü ve Yüksekliği
İdrarda düşüklüğüne ve yüksekliğine neden olan faktörlere bağlı tedavi edilmesi gerekmektedir. İdrar veya kandan alınan örnekler ile yapılan testler sonucu vücutta bulunduğu seviye belirlenmektedir. Bu seviyelerde kişinin böbrek sağlığını ortaya çıkarır. Yüksek seviyelerde böbreklere bağlı olarak görüldüğünde bir tedavi yöntemi uygulanmaktadır. Düşük seviyelerde ise kişinin kas kütlesini artırması, sağlıklı ve dengeli beslenmesi gerekmektedir.
