Hendrick Cinsel Tutumlar Ölçeği (HCTÖ)
Hendrick ve Hendrick tarafından geliştirilen HCTÖ, cinselliğin farklı yönlerine ilişkin tutumları ölçmek için bir araç olarak geniş ölçüde kullanılan, kapsamlı bir ölçektir.Son yıllarda da, geçerliliği daha yetkin bir hale getirilmiştir. Le Gall ve ark, ölçeği bir Fransız örnekleminde kullanmış ve yaptıkları geçerlilik işlemi sonucunda, özgün dört faktör çözümünün beklendiği gibi stabil olma dığını saptamıştır. Buradan hareketle beş faktörlü, 22 maddeli yeni bir sürüm önermişlerdir. Hendrick ve ark. bu çalışmanın yarattığı motivasyonla özgün ölçeği yeniden analiz etmiş ve 23 maddelik, kısa bir sürümünü geliştirmiş, dört faktörlü yapıyı ise korumuşlardır. Bu sürümde dört faktör onay layıcılık (permissiveness), doğum kontrolü (birth control), paylaşım (communion) ve araç olarak değerlendirme (instrumentality) olarak belirlenmiştir.Onaylayıcılık ve Araç olarak değerlendirme; cinsel tutum olarak kişinin kendini merkeze aldığını, Paylaşım ve Doğum Kontrolü alt boyutları da kişinin cinsel eşini merkeze aldığı bir tutumu ifade eder.
Son yıllarda da, geçerliliği daha yetkin bir hale getirilmiştir.Le Gall ve ark. Ölçeği bir Fransız örnekleminde kullanmış ve yaptıkları geçerlilik işlemi sonucunda, özgün dört faktör çözümünün beklendiği gibi stabil olmadığını saptamıştır. Buradan hareketle beş faktörlü, 22 maddeli yeni bir sürüm önermişlerdir. Hendrick ve ark. Bu çalışmanın yarattığı motivasyonla özgün ölçeği yeniden analiz etmiş ve 23 maddelik, kısa bir sürümünü geliştirmiş, dört faktörlü yapıyı ise korumuşlardır. Bu sürümde dört faktör onaylayıcılık (permissiveness), doğum kontrolü (birth control), paylaşım (communion) ve araç olarak değerlendirme (instrumentality) olarak belirlenmiştir. Le Gall ve ark. Kendi geliştirdikleri beş faktörlü, 22 maddeli sürümün hangi ölçüde kroskültürel bir özellik taşıdığının araştırılması gerektiğini ve bunun için Doğu Asya’daki popülasyonlara uygulanabileceğini belirtmiştir. He ve ark. 18-40 yaşları arasındaki evli olmayan Çinli genç yetişkinlere internet aracılığıyla bu sürümü uygulamıştır. Bu çalışmada 18 maddeli, beş faktörlü bir sürüm geliştirmiş, onaylayıcılık faktörünü ilk cinsel ilişki yaşı ile negatif, güncel ve geçmişteki cinsel eşlerin sayısı ile pozitif ilişki içinde bulmuşlardır. Le Gall ve ark.’nın Fransız toplumunda yaptığı çalışmaya benzer geçerlilik ve güvenilirlik bulgularına ulaşmışlar ve buradan hareketle online tarama yönteminin geçerli olabileceğini savunmuşlardır. Ayrıca, cinselliğe ilişkin olarak kültüre özgü inanç ve tutumu temsil edecek maddelerin HCTÖ’ye eklenmesinin gerekip gerekmediğini inceleyecek, ileri niteliksel araştırmaların gerekebileceğini belirtmişlerdir. Bu çalışmanın amacı, HCTÖ’nün Hendrick ve ark. tarafından geliştirilen 23 maddelik sürümünün Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik araştırmasının gerçekleştirilmesi ve cinsel tutum alanlarının demografik özelliklere göre incelenmesidir.
Hendrick ve ark. ölçeğin geliştirilme sürecini anlatırken, onaylayıcılığı gelişigüzel cinsellik, doğum kontrolünü sorumlu ve hoşgörülü cinsellik, paylaşımı idealist cinsellik, araç olarak değerlendirmeyi ise biyolojik ve faydacı cinsellik olarak nitelendirmektedir. Buna göre, onaylayıcılık ve araç olarak değerlendirme kişinin kendini merkeze aldığı, paylaşım ve doğum kontrolü ise cinsel eşini merkeze aldığı faktörler olarak değerlendirilmektedir.
Bu çalışmada HCTÖ’nün geçerlilik ve güvenilirlik analizleri, ölçeğin Hendrick ve ark.’nı ulaştığı dört faktörlü yapının incelenmesi üzerine kurgulanmıştır. İlk olarak ikinci düzey DFA sonucunda ölçeğin onaylayıcılık, doğum kontrolü, paylaşım ve araç olarak değerlendirme olmak üzere dört faktörlü özgün yapısının doğrulandığı (ölçeğin Türkçe formunda bu araştırmanın örneklemi üzerinde özgün halini koruduğu) belirlenmiştir. Alt boyutlara ait iç tutarlılık katsayıları kabul edilebilir sınırların üzerinde bulunmuştur. Tüm katılımcılarda ve %40-60’lık çapraz geçerleme gruplarında kabul edilebilir uyum belirteçleri değerlerine ve Cronbach alfa katsayılarına ulaşılması, hesaplanan değerlerin tutarlılık göstermesi yönünde kanıt olarak değerlendirilmiştir. Ölçeğin madde analizleri sonucunda, tüm maddelerin toplam korelasyonlarının yeterlilik gösterdiği, ayrıca cinsel tutum düzeyleri yüksek ve düşük olan gruplarda maddelerin ayırt edici nitelik taşıdığı görülmektedir.
Onaylayıcılık (Gelişigüzel cinselliği)
1.Birisiyle seks yapmak için ona bağlanmak zorunda değilim.
2.Rastgele seks, kabul edilebilir bir olaydır.
3.Çok sayıda partnerle seks yapmaktan hoşlanırım.
4.Tek gecelik ilişkiler, bazen çok eğlenceli olabilir.
5.Belli bir zamanda birden fazla kişiyle cinsel birliktelik yaşamak, normal bir şeydir.
6.Her iki taraf da aynı fikirdeyse seksi zevklerin paylaşımı olarak görebiliriz.
7.En iyi seks, kuralların olmadığı sekstir.
8.İnsanlar daha özgürce seks yapabilse hayat daha kolay olurdu.
9.Çok sevmediğin birisiyle seks yapıp bundan hoşlanmak mümkündür.
10.Seksin yalnızca iyi bir fiziksel rahatlama niteliği taşıması mümkündür.
Doğum Kontrolü (Sorumlu ve hoşgörülü cinsellik)
11.Doğum kontrolü, sorumluluk taşıyan cinselliğin bir parçasıdır.
12.Bir kadın, doğum kontrolünün sorumluluğunu paylaşmalıdır.
13.Bir erkek, doğum kontrolünün sorumluluğunu paylaşmalıdır.
Paylaşım (İdealist cinsellik)
14.İki kişi arasında en yakın iletişim tarzı sekstir.
15.Birbirini çok seven iki kişi arasındaki cinsel ilişki, en üst düzeydeki insan etkileşimidir.
16.Seks iyi bir nitelikte olursa, iki ruhun birleşmesine benzer.
17.Seks, yaşamın çok önemli bir parçasıdır.
18.Seks, genellikle yoğun ve insanı adeta ezip geçen bir yaşantıdır.
Araç Olarak Değerlendirme (Biyolojik ve faydacı cinsellik)
19.En iyi seks, kendi zevkine odaklandığın sekstir.
20.Seks, öncelikle başka birinden zevk almaktır.
21.Seksin temel amacı zevk almaktır.
22.Seks, öncelikle fiziksel bir şeydir.
23.Seks, esasen yemek yemek gibi bir beden işlevidir.
