SPM (6 yaş 3 ay ve üstü) Testi

5 ve 70 yaş arasındaki kişilerin eğitim ve sosyo kültürel yapılarından bağımsız olarak idrak, kavrama ve mantıklı düşünce yeteneklerini klinik olarak ölçen bir testtir. Test S1,S2,S3,S4 olarak dört değişik zorluk derecesine sahiptir. Değişik yaş gruplarında değerlendirilmektedir. Test bulguları psikiyatrik ya da nörolojik hasta standartlarına göre karşılaştırmak mümkün olmaktadır.
Soyut görsel şekiller arasındaki ilişkilerin kavranması ve fark edilmesi üzerine kurulu olan bu test, kişilerin muhakeme yeteneğini ölçmektedir. S1 formu, 60 sorudan oluşmaktadır. Her soruda ekranda gösterilen şekilde boş olan yerin, seçenekler arasından tamamlanması istenmektedir. Testin hızı deneğin cevap hızına bağlı olduğu için, test süresi 30 dakika ile 75 dakika arasında değişmektedir.

Testin Genel Özellikleri 1938 yılında İngiltere’de John Carlyle Raven tarafından geliştirilen Standart Progresif Matrisler (Standard Progressive Matrices-SPM) Testi, farklı dil ve kültür seviyelerinde yaşayan insanların zekalarını ölçen bir testtir. Bu test kültürel özelliklerden (eğitim, millet, ırk, bv.) bağımsız olarak kabul edilir (Fould ve Forbes, 1975). Her yaştan her eğitim, milliyet veya fiziksel durum için eşit derecede kullanışlı bir testtir. RSPM sözel olmayan testler içerisinde Spearman’ın g faktörünü ölçen en iyi test olarak kabul edilir analitik akıl yürütme, problem çözme, muhakeme, doğru ve düzenli düşünme, soyutlama, irdeleme ve zihinsel beceri hızı ölçülmektedir. RSPM testinin A, B, C, D, E harfleriyle işaretlenmiş 5 bölümü vardır ve toplam 60 maddeden oluşur. SPM, ilk bakışta anlamsız görünebilecek olan şekilleri ve aralarındaki ilişkileri sezme ve bu ilişkilere dayanarak eksik parçayı bulma yeteneğini ölçmektedir (Öner, 1997: 150). Raven SPM’ yi geliştirirken Spearman’ dan etkilenmiştir fakat testteki tüm şekiller kendisine aittir. Yapılan araştırmalara göre, A seti ile B setinin ilk yarısı algısal süreçleri, B setinin ikinci yarısı ile C, D ve E setleri analitik süreçleri ölçmektedir. 8 yaşında küçük çocukların, zihinsel engelli insanların ve çok yaşlı kişilerin testin analojiyle düşünmenin zorunlu olmadığı A ve B kümelerindeki problemleri ile C ve D kümelerindeki kolay problemlerinden sonrakileri çözmeleri beklenmez. Her cevaplayıcının testten alacağı puan onun genel yeteneğinin bir ölçüsü olarak kabul edilmektedir. Tüm katılımcılara aynı sorular, kendi hızlarında, başından sonuna kadar araya girilmeksizin uygulanmaktadır. Toplam puan bir zihinsel kapasite indeksi 30 meydana getirmektedir (Raven, 1960:74). Testte, öğrencilerden diyagram şeklindeki serilerden biri boş bırakılıp, test serisindeki iki boyutlu değişimi fark etmesi beklenmektedir. Verilen seçeneklerden serilerdeki boş bırakılmış olan kısma en uygun olan getirilecektir. Sorular ilerledikçe karmaşık bir yapı oluşmaktadır. RSPM, örüntülerin tamamlanmasını gerektiren ve her yeni sorunun bir öncekinin üzerine ve onun devamı olarak sorulduğu ve buna bağlı olarak gittikçe zorlaşan bir testtir (Zaaiman, 2001). Test zaman sınırlaması olmadan bireysel ya da grupça uygulanabilir. 6 yaş ve altındaki çocuklara grup olarak uygulanması tavsiye edilmez. 7 yaşından sonra okuma yazma sorunu olmayan çocuklarda grupça uygulanması daha doğrudur. Uygulamada ayrıntılı dilsel ifadelere gereksinim yoktur. Bu nedenle öğrenme yetersizliği olan yetenekli çocukları tanılamada diğer testlerden daha başarılıdır. Testin orijinal versiyonu aşırı yorucu ya da hantal olmayacak kadar kısa olmasına rağmen geliştirildiği sırada erişkinleri birbirlerinden ayırt etmeye yetecek kadar zor problem içeriyordu. 1980’lerin sonunda ve 1990’ların başında Flynn, RPM ve başka testler tarafından ölçülen çıkarımcı yeteneğin ister sözlü ister sözsüz olsun nesilde yaklaşık bir standart sapma artmakta olduğuna dair birikmiş kanıtları toparladı. Bu artış Standart Progresif Matrisler için verilerin elde olduğu 1992 yılına kadarki dönem itibariyle beş standart sapmaya denk geliyordu. Bu daha yetenekli ergenler ve genç erişkinler arasında bir tavan etkisine neden oluyordu. Dolayısıyla bu grubun skorlarını dağıtmak için daha zor problemler geliştirmek gerekiyordu. Bu versiyon RSPM Plus olarak yayımlandı. Yıllar boyunca dünya çapında çıkarımcı yeteneğin artmasıyla aşınan ayırt etme gücü RSPM Plus’ ta tekrar düzeltildi. Klasik RSPM’ deki 60 problemli devirsel biçimi koruyan RSPM Plus küçük çocuklar ve yaşlı erişkinlerdeki ayırt etme gücünü korumaktadır, çünkü A ve B Kümeleri’nin Paralel’deki biçimlerindeki bütün problemleri içerir. Fakat test bugünün daha yetenekli ergenlerini ve genç erişkinlerini de daha iyi ayırt etmektedir (Raven ve Court, 2004). Orijinal SPM testinden sonra, daha kolay olan Renkli Progresif Matrisler Testi ve daha zor olan Gelişmiş Progresif Matrisler Testi hazırlanmıştır. Dağılımın alt ve üst uçlarında daha fazla ayırt ediciliğe ihtiyaç duyulduğunda (sırasıyla) Renkli ve Gelişmiş Progresif Matrisler kullanılmalıdır.