İlaç Tanı ve Tedavi Rehberi

PDF

İlaç Tedavisi

Neden ilaç kullanıyoruz?

• Her şeyden önce ilaç tedavisinin amacı farmakolojik iyileşme yapmaktır.
  Mevcut şikayetlerin hafiflemesi, zaman içinde düzelmesi amaçlanır.
• Doğru amaç uyuşturmak ve yatıştırmak değil, tedavi etmektir.

İlaç kullanımında dikkat edilecek hususlar:

• İlaçtan yararlanım doktor kontrolünde doktorun önerdiği biçim dahilinde etkin süre ve etkin dozda olduğu takdirde mümkündür.
• Kısa sürede iyileşmeyi beklemeyiniz.
• Bazen ilaçlar prospektüste belirtilenlerin dışında, farklı amaca yönelik verilebilir.
• İlaç prospektüsündeki bilgilerle ilgili kaygınız varsa hekime danışmadan ilacı kesmeyiniz
• Şikayetleriniz düzelse dahi doktorunuz ilacı kesmeden bırakmayınız.
• Belirtilen yan etkilerin hepsi bir arada bulunmayabilir; hatta hiç yan etki de olmayabilir.
• İlaçları alkol ile birlikte almayınız veya hekiminize danışınız.
• Ortaya çıkan yan etkiler çoğunlukla kısa bir süre sonra ortadan kalkacaktır. (10-15 gün ya da daha kısa süre)
• İlaçlarınız hakkında uzman olmayan kişilerden bilgi almayınız.
• Size aksi söylenmedikçe ilaç dozlarıyla oynamayınız.
• İlaçlarınızı verilen amacın dışında kullanmayınız ve önermeyiniz.
• Gebelik veya emzirme döneminde olduğunuzu hekiminizle paylaşınız. Bu dönemlerde kontrol altında olmak gereklidir.
• Dikkat gerektiren işlerle uğraşıyorsanız hekiminize hatırlatınız.
• İlacın içeriğine bağlı uyku ya da rüyada değişiklikler olabilir.
• Kullandığınız diğer ilaçları hekiminize söyleyiniz.
• Bazı ilaçlar tansiyon ve kalp ritmine etki edebildikleri için hekiminiz her seansta tansiyon ve nabız kontrolünü yapacaktır.

HASTALIK YOK HASTA VARDIR, NE DEMEK?

Aynı ilaç aynı teşhisi taşıyan farklı kişilerde farklı sonuçlar doğurur. Burada hekimin tecrübesi ve sanatsal becerisi ile birlikte ilacın etkisinin ölçülebilirliğini izleme önem taşır.

İlaçlar hastalıklara karşı kimyasal silahlarımızdır. Uygun doz, uygun süre ve doğru uygulama şekli mesleki sorumluluk gerektirir. Kimyasal silah olan ilacın kullanılmaması halinde hastanın tedavisiz kalma sorumluluğu doğar. Bunu gözardı etmemeliyiz.

YAKIN TAVSİYESİYLE İLAÇ ALINIR MI?

Psikotrop ilaçların kimyasal silahlar olduğunu söylemiştik. Beyin ve sinir hücrelerine bağlanan bu ilaçlar hastanın kan değerleri, tansiyon, kalp atım hızı, mide ve sindirim sistemi sağlığı, uyku, iştah ve cinsel özelliklerine göre belirlenir. Bu özellikleri ise ancak işin uzmanı bilir. İşin ehli olmayanla ilaç yorumu yapılmaz. Bu eğitimsiz ve bilimsel olmayan bir yaklaşımdır.

PSİKOTROP İLAÇ NEDİR?

Alınan maddenin beyindeki etkisi sonucu normal veya anormal psikoloj süreçlere etki ederek değişim sağlayan kimyasaldır.

İDEAL PSİKOTROP İLAÇ NASIL OLMALIDIR?

• En az yan etki, en çok klinik etkisi olmalıdır.
• Biyoyararlığı yüksek olmalı; yani hem belirtileri hafifletmeli hem hastalığı tedavi etmelidir.
• Tolerans ve bağımlılık yapmamalıdır.

ANTİDEPRESANLARLA GELİŞEN YAN ETKİLER ve BUNUN İÇİN NELER YAPABİLİRSİNİZ ?

YAN ETKİLER	NELER YAPILABİLİR ?
Ağız kuruluğu	Yeterli sıvı alınması, ağız bakımına önem verilmesi, sakız çiğnemek bir yöntem olabilir.
Uyku ve sersemlik hissi	Her ilaçla olmaz. Beklenen bir yan etkidir.
Kabızlık	Sıvı gıdalar ve posalı yiyecekler tüketilmesi (meyve ve sebze), hareketliliğin arttırılması önerilir.
Tansiyonda düşme	Ani oturup kalkılmamak tansiyon aşırı düştüğünde bol tuzlu sıvı alınmalı.
Mide rahatsızlıkları	İlaç yemeklerden sonra alınmalı, mide asitini arttıracak, baharatlı yiyeceklerden uzak durulmalı.
Adet düzensizlikleri	Adet düzensizliği, adette gecikmeler olabilir. Uzun süren şikayetlerde doktorunuza danışınız.
Deri döküntüsü	Doktorunuza bildiriniz.
İştah ve kilo artışı	Yüksek kalorili gıdalardan (hamur işi, kızartmalar, çikolata v.s) uzak durunuz.
Cinsel isteksizlik, geç boşalma, boşalamama	İlaç kullanımı sırasında olur, geçicidir.

EK UYARILAR:

• İlaçtan yararlanma düzenli ve uzun süre kullanım ile olur. Tedavi süresi en az 6 aydır. Yakınmalarınız düzelse bile doktorunuz ilacınızı kesmeden bırakmayınız.
• Ağrı kesici ve antibiyotik standart dozlarda genellikle birlikte kullanılabilir.
• Beklenmeyen bir durumu hekiminize bildiriniz.

ANTİEPİLEPTİKLER (Psikiyatride duygu dengeleyici olarakda kullanılır):

YAN ETKİLER	NELER YAPILABİLİR ?
Ağız kuruluğu	Yeterli sıvı alınması, ağız bakımına önem verilmesi, sakız çiğnemek bir yöntem olabilir.
Uyku ve sersemlik hissi	Her ilaçla olmaz. Beklenen bir yan etkidir.
Kabızlık	Sıvı gıdalar ve posalı yiyecekler tüketilmesi (meyve ve sebze), hareketliliğin arttırılması önerilir.
Tansiyonda düşme	Ani oturup kalkılmamak tansiyon aşırı düştüğünde bol tuzlu sıvı alınmalı.
Mide rahatsızlıkları	İlaç yemeklerden sonra alınmalı, mide asitini arttıracak, baharatlı yiyeceklerden uzak durulmalı.
Kulak çınlaması	Geçicidir
Deri döküntüsü	Doktorunuza bildiriniz.
İştah ve kilo artışı,bazı ilaçlarda iştahsızlık	Yüksek kalorili gıdalardan (hamur işi, kızartmalar, çikolata v.s) uzak durunuz.
Cinsel isteksizlik, geç boşalma,boşalamama	İlaç kullanımı sırasında olur, geçicidir.

EK UYARILAR :

• Bu grup ilaçlar epilepsi tedavisinde kullanıldığı gibi bazı durumlarda ruh hastalıklannda da kullanılırlar.
• İlaç kan düzeyi takibi belli aralıklarla bazı ilaçlarda gerekli olacaktır. Aynı zamanda tam kan sayımı ve karaciğer, böbrek fonksiyon testleri de belli aralıklarla tekrar istenebilir.
• İlaçlann bazıları ile saç dökülmesi olabilir.

ANKSİYOLİTİKLER (Kaygı, bunaltı azaltıcı ilaçlar):

Yeşil Reçeteli

YAN ETKİLER	NELER YAPILABİLİR ?
Ağız kuruluğu	Yeterli sıvı alınması, ağız bakımına önem verilmesi, sakız çiğnemek bir yöntem olabilir.
Uyku ve sersemlik hissi	Her ilaçla olmaz. Beklenen bir yan etkidir.
Kabızlık	Sıvı gıdalar ve posalı yiyecekler tüketilmesi (meyve ve sebze), hareketliliğin arttırılması önerilir.
Tansiyonda düşme	Ani oturup kalkılmamak tansiyon aşırı düştüğünde bol tuzlu sıvı alınmalı.
Mide rahatsızlıkları	İlaç yemeklerden sonra alınmalı, mide asitini arttıracak, baharatlı yiyeceklerden uzak durulmalı.
Adet düzensizlikleri	Adet düzensizliği, adette gecikmeler olabilir. Uzun süren şikayetlerde doktorunuza danışınız.
Deri döküntüsü	Doktorunuza bildiriniz.
İştah ve kilo artışı,bazı ilaçlarda iştahsızlık	Yüksek kalorili gıdalardan (hamur işi, kızartmalar, çikolata v.s) uzak durunuz.

EK UYARILAR:

• Dikkat gerektiren işlerde kontrollü kullanılmalıdır.
• Bu grup ilaçların büyük bir bölümü yeşil reçeteyle verilir. Doktor önerisinin dışında kullanım, doz artırma uygun olmaz. Çünkü zamanla etkinlik azalabilir.
• Bağımlılık riski doktor önerisi dışındaki kullanımla oluşabilir.
• İlacı bırakırken de, doktor kontrolünde olmalıdır, yoksunluk belirtileri gelişebilir.
• Bu ilaçlardan bazıları ağızda kötü bir tad bırakabilir. Bunun için bol su ya da meyve suyu tüketilebilir.
• Özellikle yaşlıların daha dikkatli kullanması gerekmektedir.

LİTYUM TUZU (Duygudurum dengeleyici):

YAN ETKİLER	NELER YAPILABİLİR ?
Ağız kuruluğu	Yeterli sıvı alınması, ağız bakımına önem verilmesi, sakız çiğnemek bir yöntem olabilir.
Uyku ve sersemlik hissi	Her ilaçla olmaz. Beklenen bir yan etkidir.
Hazımsızlık, karın ağrısı, ishal	Hazımsızlığı artırıcı gıdalardan uzak durunuz.
Mide rahatsızlıkları	İlaç yemeklerden sonra alınmalı, mide asitini arttıracak, baharatlı yiyeceklerden uzak durulmalı.
Ağızda kötü bir tat	Bol su ya da meyve suyu tüketilebilir.
İştah ve kilo artışı,bazı ilaçlarda iştahsızlık	Yüksek kalorili gıdalardan (hamur işi, kızartmalar, çikolata v.s) uzak durunuz.
Ateş, aşın terleme, bilinç bulanıklığı, kusma, uykuya çokça meyil	Bu belirtilerin çoğu birlikte ise mutlaka doktorunuza bildiriniz.
Titreme	İnce titreme sıklıkla rastlanır
Baş dönmesi, dengesizlik	Doktorunuza hemen bildiriniz.

EK UYARILAR:

• Bu ilaç koruyucu etkinliği nedeniyle uzun süreli kullanılması gereken bir ilaçtır, tedaviyi ancak doktorunuz sonlandırmalıdır.
• Doktorunuzun belirttiği aralıklarla ilaç kan düzeyi kontrolü olmalıdır ve sonuçtan mutlaka doktorunuzun bilgisi olması gerekir.
• Kesinlikle unutulan dozları birlikte almayınız.
• İlk günler sık idrara çıkma durumu olabilir, geçicidir.
• Görmede bulanıklık gibi görme bozuklukları olabilir, geçicidir.
• İdrar söktürücü ilaçların gerektiği şartlarda doktorunuzun kontrolü gerekir.
• Akne gibi ciltte döküntüler olabilir.
• Ateş, ishal, susuz kalma durumlarında doz ayarlamak gerekir. Hekime başvurunuz.
• Uzun kullanımlarda troid, karaciğer, böbrek kontrolları yapılır.

ANTİPSİKOTİKLER (Psikoz tedavi edici ilaçlar):

(Yüksek dozda Psikozda, düşük dozda diğer Psikiyatrik hastalıklarda da kullanılır.)

YAN ETKİLER	NELER YAPILABİLİR ?
Ağız kuruluğu	Yeterli sıvı alınması, ağız bakımına önem verilmesi, sakız çiğnemek bir yöntem olabilir.
Uyku ve sersemlik hissi	Her ilaçla olmaz. Beklenen bir yan etkidir.
Kabızlık	Sıvı gıdalar ve posalı yiyecekler tüketilmesi (meyve ve sebze), hareketliliğin arttırılması önerilir.
Tansiyonda düşme	Ani oturup kalkılmamalı, tansiyon aşırı düştüğünde bol tuzlu sıvı alınmalı.
Mide rahatsızlıkları	İlaç yemeklerden sonra alınmalı, mide asitini arttıracak, baharatlı yiyeceklerden uzak durulmalı.
Adet düzensizlikleri	Adet düzensizliği, gecikmeler olabilir. Uzun süren şikayetlerde doktorunuza danışınız.
Deri döküntüsü	Doktorunuza bildiriniz.
İştah ve kilo artışı,bazı ilaçlarda iştahsızlık	Yüksek kalorili gıdalardan (hamur işi, kızartmalar, çikolata v.s) uzak durunuz.
Boyunda ve kollarda kasılma	Bu grup ilaçlardan bazılarında olabilir. Telaşa kapılmayınız, hekiminize danışınız.
Yerinde duramama	Bu grup ilaçlardan bazılarında olabilir. Telaşa kapılmayınız, hekiminize danışınız.
Konuşmakta güçlük, gözlerde kayma ve kasılma	Bu grup ilaçlardan bazılarında olabilir. Telaşa kapılmayınız, hekiminize danışınız.
Ağızdan salya gelmesi	Bu grup ilaçlardan bazılarında olabilir. Telaşa kapılmayınız, hekiminize danışınız.
Memeden süt gelmesi	Bu grup ilaçlardan bazılarında olabilir. Telaşa kapılmayınız, hekiminize danışınız.
Cinsel isteksizlik, geç boşalma, boşalamama	İlaç kullanımı sırasında olur, geçicidir.

EK UYARILAR:

• İlacın kullanım sûresi hekiminiz aksini söylemediği sûrece uzundur.
• Etki sağlanabilmesi bazen 2-3 haftayı aşabilir.
• İlaç kullanırken fazla güneş altında kalınmamalı ve cilt koruyucuları kullanılmalıdır.
• İdrar rengi ilaçtan dolayı geçici olarak değişebilir. Dikkat gerektiren işlerde ve araba kullanırken özen gösterilmelidir.
• İlaçlarla birlikte aynı saatte mide İlacı almayınız ve İlaçları yemekten sonra alınız.
• Özellikle ilaç kullanımıyla ortaya çıkan ateşli hastalıktan hekime bildiriniz.

İLACIN BİYO YARARLILIĞINI ANLAMA

Kantitatif Farmako EEG sistemi ilacın insan beyninde antidepresan, antipsikotik, antianksiyete veya kognitif aktivator etkilerinin olup olmadığı konusunda ön bilgi verebilmektedir. Bu bilgiler yüzde yüz kesinlikte olmasa bile duyarlılığı ve özgünlüğü yüksektir.

ACİL DURUMLAR İÇİN NOT: Mesai saatlerinde doktorunuza, mesai dışındaki saatlerde NPİSTANBUL Hastanesi'ne 7 gün 24 saat başvurabilirsiniz