CES (Cranial Electrotherapy Stimulation - KET Kraniyal Elektroterapi Uyarımı) tedavisi nedir?
CES (Cranial Electrotherapy Stimulation) tedavisi elektro tıp kapsamında geliştirilmiş son tedavi yöntemlerinden birisidir.
CES Uyarım tedavisi kulağa yerleştitilen elektrotlarla uygulanan özel üretilmiş mikro akımın hedef beyin bölgelerine uygulanmasını amaçlar.
Mikro uyarım tedavilerinden CES son zamanlarda kullanılan etki tedavilerden bir tanesidir.
CES Uyarım Tedavisi nasıl bulundu?
New york (USA) da "Columbia- Presbyterian Medical Center" direktörü Dr. Daniel Kirsh’in geliştirdiği bir programdır. Ağrı ve Stresle ilgili Hastalıklar Merkezinde çalışmaları sürdürülen Dr. Kirsh bu konu ile 1972'den beri ilgilenmektedir.
Elektriksel Tıbbın kısa tarihçesine bakılırsa FDA (ABD İlaç,Gıda ve Tedavi onay kurumu) CES tanımını 1978'de kabul etti. Şu ana kadar 160 insan ve hayvan çalışmasında güvenirlik ve etkinlik çalışmaları yapıldı ( Safety and Effectiveness)
1970'lerde TENS (Transcutaneal Electrical Nevre Stimulation) ismi ile yumuşak doku ağrılarında Fizik tedavi tekniği olarak kullanılıyordu. Bu teknik dokuları tahriş edici (Counter – irritant) özelliği nedenleriyle yaygın kullanılamıyordu ve kısa sürede ağrı geri geliyordu. Daha sonra mikroakım cihazları üretildi. Bu cihazlar dokulardaki ağrı mesajlarını değiştiriyorlardı.
Dr. D. Kirsch Kronik Ağrı ve Stres'te çalışmalarını tamamladı. CES (KET UYARIM) tedavisini Anksiyete, Depresyon ve Uykusuzluk için, MET ( MET UYARIM ) ( Microcurrent Electrical Therapy) tedavisini Kronik ağrı için FDA’ya sundu ve onayını aldı. Artık Doktor reçetesi ile kullanılabiliyor.
Her iki sistemde de kullanılan akım özel bir akımdır. Bedenin doğal olarak ürettiği biyo elektrik akımı aktive eden kombine dalga şeklidir (Combining Waveforms).
MET Tedavisi nedir?
Mikro uyarım tedavisinin ağrı için kullanılan formudur. "Microcurrent Electrobiological Treatment" ismi ile bilinir. Kalem şeklinde elektrotlarla hekimin gerekli gördüğü ağrılı bölgelere uygulanır.
Akımın özelliği CES tedavisindeki dalga formunun aynısıdır. Kronik ağrı tedavisi için FDA tarafından onaylanmıştır.
Bedenin optimal elektromanyetik iç dengesini (Homeostasis) sinir hücre iletilerini değiştirerek normalize ettiği tahmin edilmektedir.
CES nasıl etki eder?
CES tedavisi esnasında akım beynin hipotalamus bölgesinde ilerler. Beyinde endorfin, serotonin, noradrenalin, dopamin gibi kimyasal ileticilerin arttığını, kortisol hormonunun azaldığını gösteren bulgular vardır. CES tedavisinin etkili olduğu; kişinin uyanık, dikkat artmış aynı zamanda gevşemiş olmasını hissetmesi ile anlaşılır. Bu özellik alfa beyin dalgasının artışının karekteristik özelliğidir. Bazı kullanılıcılar tedavi esnasında anksiyetelerinin azaldığını bazı kullanıcılar neşelerinin arttığını belirtirler. Bazı kullanıcılar iç yanması hissi ve/veya zihin açılması hissini belirtirler. 5- 10 seansta sonuç alınmazsa tedavinin başarılı olmadığı düşünülür.
CES - MET Uyarım cihazlarının özellikleri
- Dokuz voltluk pille çalışan 15- 20 cm büyüklüğünde taşınabilir bir cihazdır. İki parçadan oluşmaktadır.
- 1. Parça: CES (Cranial Electrotherapy Stimulation) Uyarım Tedavisi'nde kullanılır. Kulak memelerine takılan aparat yardımıyla beyne mikro akım gönderilir. Anksiyete, Depresyon ve Uyku Bozukluğunda doktor önerisiyle kullanılır. Bağımlılık, Dikkat Eksikliği, Zihinsel İşlevlerde Güçlük, Psikolojik Kaynaklı Ağrılar da tedavi protokolüne dahil edilebilir.
- 2. Parça: MET (Microcurrent Electrobiological Treatment) aparatı; kalem şeklinde özel problar olarak üretilmiştir. Bu problar yardımıyla ağrıyan bölgelere akım verilebilir. Kümülatif (biriken) etkisi vardır. Kronik ağrılarda kullanılır. Endorfin salınımını arttırdığı bilinmektedir.
CES - MET tedavilerinin beyin ve beden biyokimyasına etkileri
Norman Sheady’in araştırmalarına göre uyarım sırasında, nörokimyasallardan serotonin kanda -40, beyin omurilik sıvısında %50-200 artıyor. Ağrı kesici hormon olan beta endorfin kanda (Plasma) %98 , Beyin Omurilk sıvısında %219 artıyor.
CES - MET tedavilerinin yol açtığı EEG değişiklikleri
Beyin dalga genliğini (P 300 amplitudu) ve uyku iğciklerini arttırdığı, alfa dalga üretimini çoğalttığı bilinmektedir. Delta ve Teta dalgalarını ise azalttığı görülmektedir.
CES - MET tedavileriyle ilgili bazı araştırmalar
Wisconsin Üniversitesi'nden Jarzembski ve araştırma grubu hayvan deneylerinde akımın Limbik sistem boyunca kanalize olduğunu saptadılar. Limbik sistemde bilindiği gibi psikofizyolojik temel beyin alanlarıdır.
Austin, Teksas Üniversitesi Biyomedikal mühendislik bölümünden Ferdjallah, 1 amperlik akımdan beynin talamik bölgesine ulaştığını gösterdi. Bu bulgular 1 amperlik akımın nörotranmitter (kimyasal taşıyıcı) üretimi ve salınımını etkilemek için yeterli düzeyde olduğunun kanıtıdır (1,3).
Mikroakım tedavileri; ağrı mesajlarından sorumlu beyin bölgelerini, nörotransmitter (kimyasal taşıyıcı) oluşumunu ve önemli hormonların üretimi ve kontroluünü denetleyen HPA (Hipotalamo-Pitüiter-Adrenal) eksenini uyarır.
FDA tarafından onaylanmış tedavilerdir. Makaleler hakemli dergilerde yayınlanmıştır. Kontrolsuz, kontrollü tek kör, Plasebo kontrollü çift kör, yalancı cihaz (shame) kontrollü çalışmalar ve açık klinik çalışmalarla bilimsel değeri kanıtlanmıştır.
Mikroakım tedavilerinin ilaç tedavileri ile aynı anda kullanımında ilaç kullanımının üçte bir arasında azaldığına dair pek çok çalışma vardır (4-10).Tennessee Medical Center Üniversitesi’nde 5 farklı çalışma serisinde köpek denekler incelendi. Köpeklerin beyinlerindeki kimyasal dengeyi bozan, Parkinson benzeri belirtiler yapan ilaçlar kullanıldı. Hayvanların ilaçlar kesildikten sonra normal davranışlara dönmesi için 4-7 güne ihtiyaç duyuluyordu. Farklı olarak CES Tedavisi uygulanan köpeklerde 3-7 saat içinde Nörokimyasal dengenin belirgin olarak oluştuğu gözlendi.
Yazarlar bu çalışmalar sonunda, CES tedavisinin "Presinaptik membranda kimyasal ileticilerin sinaptik aralığa geçişini indüklediği ve replasman nörotransmitter maddelerinin üretimini arttırdığı.” sonucuna ulaştılar. Daha sade bir ifade ile sinir hücre zarı geçirgenliğini artırdığı, hücre içi kimyasal depocukları çoğalttığı söylenebilir (1,3)
Küçük elektriksel vuruların beyin sinir hücrelerini yenilediği ve onardığı artık biliniyor. Kognitif disfonksiyon (zihinsel yavaşlama), Fibromiyalji, Bağımlılık, Dikkat Eksikliği gibi alanlarda da yüz güldürücü bilimsel gelişmeler ve çalışma sonuçları gittikçe artmaktadır.
EMG sonuçları da kas gerginliğinin anlaşılması yönünde olmuştur.
CES - MET tedavilerinin yan etkileri
6007 kişiyi kapsayan 126 insan çalışmasında 9 baş ağrısı (%0.20) ve 5 cilt tahrişi %0.11 bildirilmiştir.(1)
Geçmişinde baş dönmesi, bulantı, şiddetli başağrısı birlikte olan vakalarda ilk günler bu belirtilerin artabileceği bildirilmiştir.
Kan basıncını düşürücü etkileri de bildirilmektedir.
CES uyarım tedavilerinde dikkat edilmesi gereken en büyük sorun hafif dezoryentasyondur. Zaman ve yer yönelimi bozulup, şaşkınlık hissi oluşursa tedavi kesilir.
Bağımlılık derecesinde kullanım bildirilmemiştir.
CES - MET tedavilerinin sonuçları
"The Science Behind Cranial Electrotherapy Stimulation by Daniel L. Kirsh" kitabinda 47 hekimin 22 farklı tanı ile 500 hasta üzerinde çalışma yaptığı belirtilmektedir. American Journal of Pain Management 2001 dergisinde 2500 hastayı kapsayan çalışmalar yayınlanmıştır. Sonuçlar benzer çıkmıştır.
Hastaların %60'ında iyileşme düzeyinde rahatlama, hastaların %25'inde kısmi rahatlama ve 'inde ise tedaviye yanıtsızlık tespit edilmiştir. Ağrı çalışmalarında ise iyileşme oranı %50-74 arası değişmektedir. Gerilim başağrısı ve migrende üç aylık tedavilerde anlamlı sonuçlar mevcuttur.
Hastanın psikoterapi öncesi tedaviye odaklanmasını "Biofeedback" öncesi gevşemesini kolaylaştıran bir etken olarak kullanılması da önerilmektedir.
"Bioelectromagnetic Medicine" 2004 baskısında depresyon tedavisinde 1075 hastada %57 iyileşme, 500 kaygı bozukluğu vakasında %62 iyileşme, 940 uykusuzluk (insomnia) olgusunda %62 iyileşme sağlandığı görülmüştür.
Referanslar:
- Kirsh DL, Smith RB; Cranial Elekctrothrapy stimulation for Anxiety, Depression, İnsomnia, Cognitive dysfunction,and Pain. Bioeletromagnetic Medicine, Chapter 44, Informa Heltcare USA, 2007,pp.727-740
- Jarzembski WB, LaarsonSJ, Sances A Jr. Evaluacition of specific cerebral impedance and cerebral current density. Annals of the New York Academy of Sciences 1970; 170:476-490.
- Ferdjallah M, Bostick FX Jr, Barr RE. Potential and current density distributions of cranial electrotherapy stimulation (CES) in a four-concentric-spheres model. IEEE Transactions on Biomedical Engineering 1996; 43(9):939-943.
- O’Connor ME, Bianco f, Nicholson R. Meta-analysis of cranial electrostimulation in relation to the primary and secondary symptoms of substance withdrawal. 12th Annual Meeting of the Bioelectromagnetics Society, June 14, 1991.
- Schmitt R, Capo T, Frazier H, Boren D. Cranial electrotherapy stimulation treatment of cognitive brain dysfunction in chemical dependence. J Clin Psychiarty 1984; 45:60-63.
- Straus B, Elkind A, Bodian CA. Electrical İnduction of sleep. Am J Med Sci 1964; 248:514-520.
- Itil T, Gannon P, Akpinar S, Hsu W. Quantitative EEG analysis of electrosleep using frequency analyzer and digital computer methods. Electroencephalogr Clin Neurophysiol 1971; 31:294
- Childs A. Droperidol and CES in Organic Agitation. Clinical Newsletter of the Austin Rehabilitation Hospital, 1995.
- Stanley TH, Cazalaa JA, Limoge A, Louville Y. Transcutaneous cranial electrical stimulation increases hte potency of nitrous oxide in humans. Anesthesiology 1982; 57:293-297
- Warner R, Hudson-Howard L, Hojnson C, Skolnick M. Serotonin involvement in analgesia induced by transcranial electrostimulation. Life Sciences 1990; 46:1131-1138
