0216 633 0 633 Gönder

Alkol Bağımlılığı Nedir?

Alkol bağımlılığı, (alkolizm) alkol ile ortaya çıkan kişinin önceden değer verdiği davranışlarına göre fizyolojik, davranışsal ve bilişsel değişikliklerle kendini gösterir. Bireyin kullandığı alkol oranı giderek artarsa ve aynı etkiyi gösteremez hale gelirse bu tıpta “tolerans” olarak tanımlanır ve alkol bağımlılığının en önemli belirtilerinden birisidir. Bu kısır döngüden bir uzman tarafından destek almadan çıkmak kolay olmayabilir. Alkol bağımlılığı tedavi edilebilir bir beyin hastalığıdır. Bu bağımlılıktan kurtulmanın ilk şartı, kişinin bu problemle yüzleşmesi ve alkolü bırakmaya istekli olmasıdır.

 

Alkol Bağımlılığı (Alkolizm) Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Alkol bağımlılığı (alkolizm), tedavi edilebilir bir beyin hastalığıdır. Bu durumda kişiye özel tedavi planı yapılarak tedavi şeklinde ve durumuna karar verilmektedir.
Alkol kullanımı insanlık tarihi kadar eski olmasına rağmen alkol bağımlılığının bir hastalık olarak algılanması son zamanlarda olmuştur. Bağımlılık tanımı ilk kez alkol için yapılmıştır. Alkol ile ilişkili problemlere her sosyal sınıfta rastlanmaktadır. ABD’de alkol ile ilişkili bozukluğu olanlarda tekrarlayıcı olarak alkol kullanımı nedeniyle sosyoekonomik düzeylerinde düşme olduğu saptanmıştır. Lise dönemlerinde alkol bağımlılığı ile ilişkili problemler okul güçlükleri öyküsü ile ilişkilidir. Liseden terk veya ciddi devamsızlıkları ve suç kayıtları olanlarda alkol bağımlılığı riski yüksektir.
Yılda yaklaşık 200.000 ölüm doğrudan alkol bağımlılığı ile ilgilidir. En sık karşılaşılan alkole bağlı ölüm nedenleri; öz kıyım, kanser, kalp hastalığı ve karaciğer hastalığıdır.
Her ne kadar ölümle sonuçlanan kazalarda kişiler daima alkol bağımlılığı tanısı almasa da ölümle sonuçlanan kazaların yaklaşık yarısında sarhoş sürücüler sorumludur.
Cinayetlerin %50 si ve Öz kıyımların ise %25’i alkol kullanımı veya alkol bağımlılığı ile ilişkileri bulunmuştur. Alkol bağımlılığı kişinin beklenen yaşam süresini 10 yıl kısaltmakta olup maddeye bağlı ölümlerde ilk sırayı alkol almaktadır.
Çok sık sarhoş olan, yaşanan sorunlar nedeniyle doktora giden, ağır biyolojik belirtiler nedeniyle hastaneye başvuran alkol bağımlılığı olan hastalar tüm alkol bağımlılarının küçük bir bölümünü oluşturur. Hekimin alkol bağımlılığı sorununu erken tanıması önemlidir.
Hekim fiziksel muayene ve laboratuvar testleri olarak aşağıdaki bulguları ve belirtileri elde ederse kişinin alkol bağımlılığı olduğunu düşünebilir ve bu yönde öykü derinleştirilebilir;

  • Arkus senilis
  • Kırmızı burun
  • Palmar eritem
  • Parmaklarda sigara yanıkları
  • KC de ağrısız büyüme
  • Ciddi üst abdominal bölge ağrıları (pankreatite bağlı olarak)
  • Kol ve bacaklarda zayıflama
  • Kuvvet ve duyu azalması
  • Laboratuvar bulgu sonuçları olarak GGT de yükselme, MCV de düşme trigliserid, ürik asid ve üre de yükselme meydana gelir.

Alkol Bağımlılığı Nasıl Tedavi Edilir?

Alkol bağımlılığı (alkolizm), tedavi edilebilir bir beyin hastalığıdır. Yalnızca alkolü bırakmak tedavi süreci için yeterli değildir. Bireyin önce bu durumu kabullenip değişmesi gerekir. Alkol bağımlılığının tedavisi süreçlerini şu şekilde sıralayabiliriz;

  • Tedavinin olumlu sonuçlanması için kişinin istekli ve kararlı olması gerekir.
  • Alkol bağımlısı kişi kendini dönüştürmeye çalışırken, ailesi de bu değişimlere ayak uydurmayı kabul etmektedir. 
  • Tedavi uzun bir süreçten oluşur. En az 1 yıl sürmelidir.
  • Tekrar alkol kullanımını engelleyecek stratejiler geliştirilmelidir.
  • Tedavi sürecinde devamlılık çok önemlidir.
  • İlaç ve psikolojik tedaviler destekleyici olduğu için birlikte uygulanmalıdır.
  • Kişisel gelişim sağlanmalı, yeni hobi ve aktiviteler edinilmelidir.
  • Sosyal yaşam yeniden yapılandırılmalıdır.
  • Kişi bu yolda kendinden emin olmalıdır. Bu nedenle kendini test etmemelidir.
Alkol bedenin bütün hücrelerini, fakat en çok beyin hücrelerini etkiler. Bu nedenle etkileri önce davranışlarda belli olur. Alkol bağımlılığında ilk yıkılan yer olan karaciğer hücrelerinde bazı değişikliklere yol açarak kan lipid seviyesinin artmasına neden olur. Pankreas üzerine olumsuz etkileri ile şeker metabolizmasında bozukluğa sebep olur. Sindirim sistemi hücrelerine olumsuz etkileri ile vitamin ve besin değeri olan maddelerin emilimine etki olmaktadır. Alkol bağımlılığı, beyin hücrelerini etkileyerek bellek bozukluğu, uyku bozukluğu, dürtü kontrolünde zafiyet gibi birçok soruna neden olmaktadır. Alkol bağımlılığından kaynaklı olarak oluşan bu bozuklukların büyük bir kısmı alkol kesildikten sonra düzelme olasılığı olan bozukluklardır.
Genetik görüşü destekleyen bulgu alkoliklerin yakın akrabalarında yoğun alkol problemi bulunma şansının 3 ya da 4 kat yüksek olmasıdır. Alkol bağımlılığı olan akraba sayısının arttıkça alkole bağlı problemlerdin hızı artmaktadır. Akrabalık derecesinin yakınlığı ile hastalıkların şiddeti arasındaki bağlantı da halen araştırılmaktadır. Aile araştırmaları genetik ve çevrenin önemini ayırt etmede az mesafe kaydederken ikiz çalışmaları bu konuda bir adım daha ileridedir. Doğuma yakın dönemde çocuklar biyolojik ailesinden uzaklaştırılsalar ve biyolojik ailedeki sorunu bilmeden yetiştirilseler de şiddetli düzeyde alkol bağımlılığı problemleri için benzerlik veya konkordans oranı alkolik ebeveynleri olanlarda daha yüksektir.
Bu semptomlar; vücutta titreme, terleme, uykusuzluk gibi belirtilerle kendini gösterir. Tansiyon yüksekliği, epileptik (sara) nöbetleri ve hastanın çevreye karşı ilgisinin azalması gibi ve ölümcül de olabilecek durumlarla devam eden geniş bir yelpazedir.
Hafif yoksunluk belirtilerinde meydana gelen su kaybı ve tuz miktarında azalma spor içecekleri veya az yağlı süt ile ağız yoluyla çözüme kavuşturulabilir.
Alkolü bırakmaya yardımcı olan bazı bitkiler mevcuttur. Coşkun, karabaş otu, kantaron otu, meyan kökü, karanfil gibi bitkiler alkolü bırakmada destekleyicidir. Alkolü bırakmaya karar veren kişi bir uzmana başvurarak daha hızlı alkol kullanımını sonlandırabilir.
H. Nesrin DİLBAZ
Psikiyatri Uzmanı
Prof.Dr. H. Nesrin DİLBAZ
Yayınlama Tarihi:
20 Temmuz 2018
Güncelleme Tarihi:
24 Mayıs 2022