Asperger sendromu, bir tür nörogelişimsel bozukluk olan otizm spektrum bozukluklarının bir türü ve sağlık problemidir. Kişilerin sosyal iletişim kurma ve etkileşimde zorluk yaşaması olarak tanımlanabilmektedir. Otistik spektrum bozukluğunun tüm bulgularını taşır ancak farklı işlevselliği olmaları nedeni ile bu konudan ayrılmaktadır. Takıntılı davranışlar ve tutumlarda bulunabilen bu kişilerin zeka oranı genellikle normal ya da üstün zekalıdır.
Temel olarak sözel olmayan iletişim kurmada ve sürdürmede zorluk yaşayan bu kişiler, yaşıtları ile iletişim kurma, beden dilini kullanma ve göz göze gelme gibi sözel olmayan iletişim yollarını kullanma bakımından sorun yaşarlar. Sosyal iletişim göstermede isteksiz olan bireyler farklı kişilerle karşılıklı diyalog sürdürme konusunda da zorlanırlar.
Asperger Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
Hastalığın belirtileri kişiden kişiye farklılık göstermektedir. Belirtileri otistik spektrum bozuklukları ile benzer olarak görülse de daha hafif ilerler ve kişinin günlük yaşantısında bir engel oluşturmamaktadır. Asperger sendromunun belirtileri şu şekildedir:
- Arkadaşlık kurmada ve bunu devam ettirmede zorluk yaşanması
- Empati kuramamak ve farklı düşünceleri anlayamamak
- Bazı konulara karşı takıntıların olması
- Konuşmaların düzensiz ve kendi ilgilendikleri alanlara yönlendirme
- İletişim kurduğu kişinin anlattığı konuya dikkat etmeme ve odaklanamama
- Tekrarlayan bazı davranışlar (el çırpma, parmak şıklatma veya kol sallama)
- Göz teması kurmada zorluk ya da çok dikkatli sürdürmek
- Karşıdan yapılan alaylı konuşmaları veya ironi ile ilgili durumları anlamama
- Bireyler için normalleşen sınırlara dikkat etmeme ve uymama
- Mahremiyet algısının az olması
- Rutine çok bağlı olmaları
- Sakarlık durumları
- Ses düzeyini ayarlamada zorluk yaşanması
- Birtakım ses, görsel, koku ve tat almaya bağlı uyarıcılara karşı hassas olmaları
- Sosyalleşme konusunda isteksizlik
- Vücut dili konusunda zorlanma ve iletişim kurarken mimikleri kullanamama
Asperger Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?
Hastalığın teşhis edilmesi ve tanısının konulması için kişiye birtakım testlerin bir arada yapılarak ve gözlemlenerek yapılması gerekmektedir. Bazı ebeveynler çocuklarında bir problemin olması ile birlikte başkaları ile karşılaştırarak bu durumu anlayabilir. Bazı zamanlarda çocukların gelişim sürecinde gecikmeler yaşanabileceği için ilerleyen yaşlarda bu durum daha belirgin olmaktadır.
Çocuğun okula başladığı yaşa kadar bu durum belirlenmemiş ise genellikle çocuğun öğretmeni tarafından bu durum dikkate alını ve aile bireyleri bilgilendirilir. Bu gibi durumlarda yaşanılan ve görülen birtakım gelişimsel problemler doktora iletilmelidir.
Çocukta ve kişilerde görülen bazı farklı davranışlar ve tutumlar, genellikle benzer durumlar gösteren hiperaktivite ya da dikkat eksikliği bozukluğu ile karıştırıldığı için bu tanılar konulabilir. Bu gibi durumların önüne geçebilmek için doktorun yetkinliği bu konuda öne çıkmaktadır. Bulguların ve belirtilerin doğru olarak değerlendirilmesi gerekir ve tanı konulması ile birlikte kişiye uygun olan tedavi sürecine geçilmektedir.
Asperger Sendromuna Ne Sıklıkla Rastlanır?
Bu hastalığın sıklığı konusu üzerine pek çok farklı sonuçlar görülebilmektedir. Yaklaşık olarak açıklaması yapılacak olursa, bin çocuktan sadece 1 ila 4’ünde bu durumun yaşanabileceği söylenebilir. Ancak kız çocuklarına oranla erkek çocuklarında daha fazla görülebilen bu rahatsızlığın nedeni tam olarak bilinmemektedir.
Asperger Sendromu Önlenebilir mi?
Araştırmalar ve incelemeler bu hastalığın önlenebilir olmadığını göstermektedir. Ancak konu ile ilgili çalışmaların devam ettiği ve ilerleyen dönemlerde araştırmaların sonuçlarına göre belirleneceği bildirilmektedir. Bu sorunu yaşayan çocuklarda ve otizm spektrum bozukluğu olan çocukların yaşantılarında aile ve çevrelerine çok fazla sorumluluk düşerken toplumda bulunan bireyler de bu konuda sorumluluk sahibidir.
Bu hastalığın teşhisinin erken konulması ve kişilere iyi bir eğitim imkanı sağlamak önemlidir. Ardından bu kişileri toplum olarak herkesin kabullenmesi ve yeteneklerine has meslekler edinilmesi sağlanmalıdır. Farklı davranışlarda ve tutumlarda bulunabilen kişileri toplumdan uzaklaştırmamak ve onlara kucak açmak gerekirken sosyal yaşama katılmalarını desteklemek gerekmektedir.
Asperger Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?
Hastalık durumunda yaşanılan belirtiler kişiden kişiye göre farklılaştığı için tedavi süreci de bu kişilere özel olarak belirlenmektedir. Ancak bu hastalığı tümüyle ortadan kaldıran bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Birtakım uygulamalar, sosyal ilişkilerde beceri eksikliği, iletişim ile ilgili yaşanan sorunlar ve tekrar eden bazı davranışlar gibi belirtilerin hafiflemesi ve günlük yaşantının biraz olsun kolaylaşması yönünden yardımcı olabilmektedir.
Bunların yanında birtakım terapi yöntemleri, konuşma ve dil terapileri, sosyal becerilerin eğitilmesi, ebeveyn eğitimi ve belirlenen ilaçlar ile tedaviler sayılabilmektedir.
İlaç tedavisi yöntemi uygulanarak kişide görülebilen depresyon, takıntılar ve kaygılar gibi birtakım belirtilerin hafiflemesine yardımcı olurken, doğru bir şekilde uygulanan tedavi yöntemi ile bu hastalığı yaşayan çocukların sosyal yaşantılarında ve eğitim hayatlarında karşılaşabilecekleri zor anların üstünden gelebilmelerine olanak sağlamaktadır.
