Bağımlılıkta tedavi programı, bağımlılık çeşidine ve hastanın genel durumuna göre değişmekle birlikte kişiye özel tedavi planı uygulanmaktadır. Bağımlılık tedavi programı mutlaka kişiye özel planlanması gereken bir beyin hastalığıdır bu noktada multidisipliner yaklaşım çok önemlidir.
Kanıta Dayalı Bağımlılık Tedavi Programı
Tıp dünyasında yüzyıllardır farklı tedavi yöntemleri kullanılmıştır. Antik çağdan bu yana hastalıkların iyileşmesi ile verilen mücadelede pek çok yöntem, pek çok ilaç bulunmuş ve insanlığın hizmetine sunulmuştur.
Modern tıbbın gelmiş olduğu son dönemeçte artık “Kanıta Dayalı Tıp” uygulamaları öne çıkmaktadır.
“Kanıta Dayalı” terimi ile kast edilen durum; Dünya üzerinde pek çok farklı merkezde ortaya çıkan tedavi yöntemlerinin hasta grupları üzerinde uzun süren çalışmalar ve takipler sonunda istatistik biliminin de katkılarıyla “plasebo” denilen etkisiz maddelere karşın tedavi edici etkilerinin gösterilmesidir. Rastgele ya da kulaktan kulağa yahut sadece kişisel tecrübeler sonucunda ortaya çıkan tedavileri reddeden bu kanıta dayalı tıp hastalık tedavilerinin standardize hale gelmesinde önemli rol oynamaktadır.
Bilimsel yöntemler sonunda ortaya çıkan kanıtlar tüm bilim dünyasıyla paylaşılmakta ardından tedavi yöntemi ya da bulunan ilaç insanlığın hizmetine sunulmaktadır.
Psikometrik Değerlendirme
NPAMATEM Tedavi ekibimiz doğru tanı koymak ve etkin tedavi planı oluşturmak için yapılandırılmış bireysel görüşmeler ve çeşitli psikolojik testler uygulamaktadır. Yapılan psikometrik testler, bilimsel temele dayalı ölçme ve değerlendirme araçlarıdır. Hiçbir test tek başına bilgi vermemektedir. Psikometrik testlerle tek başına tanı konulmaz bu nedenle testi uygulayan ve raporlayan kişinin bu alanda uzmanlığının ve test eğitiminin olması, klinik gözlemi önem taşımaktadır.
Hastanemizde uygulanan psikometrik testler;
Bilgisayarlı testler: COG, SPM, DAUF, NVLT, TOVA, MOXO
Projektif testler: Rorschach, Tat-Cat
Zeka testleri: Wisc-r, Wais, Cas
Diğer testler: MMPI, TCI, SCID 2, NPT, ASİ
Servis Programı
Bağımlılık kliniğinde hastalarımızın tedavisini daha etkin hale getirmek için hizmetlerimiz:
Günaydın Toplantıları
Günaydın toplantılarının amacı kişilerin bir önceki günlerinin nasıl geçtiğine dair serviste yaşanan önemli olaylar, sorunlar ve bugünleriyle ilgili planları ve kendilerini bugün nasıl hissettikleri hakkında paylaşımlarda bulunmalarını sağlamaktır.
Hastalarımızı daha iyi anlamak ve birlikte yol alabilmek adına hastanın bir günü günaydın toplantısı doktor, psikolog ve hemşirelerimizin de katılımıyla tüm tedavi ekibi ile birlikte yapılır.
Vizit
Hastamızın bireysel doktor, psikolog, hemşiresinin katılımıyla yapılmaktadır.
Konsey Viziti
Haftanın bir günü kliğimizdeki tüm tedavi ekibinin katılımıyla konsey viziti yapılmaktadır. Bu vizitlerde, hastalarımızın detaylı tartışılması ve uygulanabilecek ileri tedavi seçenekleri konuşulmaktadır.
Etkileşim Grupları
Haftanın üç günü yapılan etkileşim grup oturumları farklı konular içermektedir.
Oturum başlıkları aşağıdaki gibidir:
- İletişim becerileri
- Öfkenin tanınması ve baş etme yolları
- Stresin tanımlanması ve baş etme yolları
- “Ben Bilirim” bilgi yarışması
- Değişim döngüsü
- Farkında nefes oturumu – düşünce gezdirme
- Dürtü kontrolü ve emosyonel yetilerin geliştirilmesi
- Nirengi noktası
- Bağımlılık Grup Terapisi
Haftanın her günü uzman psikologlar tarafından SAMBA programı uygulanmaktadır.
(Ögel K., Koç C., Aksoy A., Basabak., A, Evren C. Sigara, Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi Programı (SAMBA). Yeniden Yayınları, İstanbul, 2012)
Resim Terapisi
Haftanın belli gün ve saatlerinde uzman psikolog ve ergoterapistler eşliğinde uygulanmaktadır. Terapistlerimizce hastalarımızın bireysel çalışmaları değerlendirilmektedir.
Spor Terapisi
Haftanın belli gün ve saatlerinde spor eğitmeni eşliğinde uygulanmaktadır.
Ebru Çalışması
Haftanın belli gün ve saatlerinde uzman psikolog ve ergoterapist eşliğinde uygulanmaktadır. Terapistlerimizce hastalarımızın bireysel çalışmaları değerlendirilmektedir.
Müzik Terapisi
Haftanın belli gün ve saatlerinde uzman psikolog ve alanda çalışan müzisyenler eşliğinde uygulanmaktadır. Oturum, farkında nefes çalışmasıyla sonlandırılır.
El Sanatları Çalışmaları
Haftanın belli gün ve saatlerinde uzman psikolog ve ergoterapist eşliğinde uygulanmaktadır. Terapistlerimizce hastalarımızın bireysel çalışmaları değerlendirilmektedir.
Ahşap Boyama Çalışmaları
Haftanın belli gün ve saatlerinde uzman psikolog ve ergoterapist eşliğinde uygulanmaktadır. Terapistlerimizce hastalarımızın bireysel çalışmaları değerlendirilmektedir.
Bireysel Terapi
Bağımlılık tedavisinde bireysel terapiler oldukça önemlidir.
Bağımlılık terapisinde amaçlar;
Kişinin bağımlılığa ilişkin içgörü kazanmasına ve zarar algısı geliştirmesine yardımcı olmak
- Kişiyi madde kullanımına iten faktörleri tespit etmek
- Hastanın belirlenen kişi, durum, mekân ya da tetikleyicilerden nasıl uzak duracağının gösterilmesi
- Kişinin isteğini tanıması, fark etmesi ve istek ile baş etme yollarını öğrenmesi ve geliştirmesini sağlamak
- Kişinin hayatını yeniden yapılandırmasına yardım etmektir.
Bağımlılık tedavisinde kişinin nükslere sebep olan psikolojik faktörlerle ilgili içgörü edinmesi ve olası riskli durumlarla baş edebilmesi için bireysel psikoterapiler oldukça gerekli ve etkilidir. Kişiyi madde kullanımına iten yoğun duygu durumlarının önüne geçebilmesi için sorun yaratan düşünce yapısı ve davranış örüntüleri tespit edilerek ve değerlendirilerek, hastayla birlikte bunların yerine kullanabilecek daha işlevsel tepkiler saptanmalıdır. Kişinin stresle baş etme becerilerinin geliştirilmesi ve sorun çözme becerilerinin geliştirilmesine odaklanılmalıdır. Duyguları tanıması ve duygular ile baş edebilmesi de kaymaları önlemek açısından önemlidir. O nedenle görüşmelerde duygu yönetimi üzerine de çalışılmalıdır.
Bağımlılık tedavisinde iyileşmenin sürekliliği için motivasyonun etkin kılınması şarttır. Bu sebeple bireysel terapilerde, terapist ve hastanın iş birliği içerisinde hastanın sahip olduğu kaynaklar aktive edilerek kişinin alkol ve maddeye başvurmadan yaşamın keyfini çıkarması amaçlanır. Alkol-madde ekseni dışında yeni bir yaşam inşa etmesi, yeni uğraşlar edinmesi ve hayatını daha planlı ve programlı yaşaması üzerine görüşmelerde konuşulur. Bağımlılık hastalığında değişim belli basamakları takip eder.
Kişi alkol-madde kullanım problemi hakkında farkındalığa sahip değil ise, kullanımının kendisi için zararlı olduğunu düşünmüyorsa ilk olarak bu konuda çalışılması gerekir. Kişide zarar algısı geliştirilmeye çalışılarak ‘’farkındalık’’ geliştirmesi amaçlanır.
Kişi problemi hakkında farkındalığa sahip ise bir sonraki aşama kişinin kullanımı bırakmaya karar vermesidir. Terapilerde kişinin farkındalık evresinden karar evresine geçmesi, yani farkındalığını hayatına geçirme kararını alması adına çalışılır.
Kişi bu aşamada maddeyi bırakma kararını alırsa bir sonraki aşama ‘’eylem’’ aşamasıdır. Bu aşamada kişinin maddeyi bırakma kararını hayatına geçirmesi, adına atılacak adımlar hakkında çalışılır ve kişinin bu adımı atıp maddeden uzak kalmaya başlaması hedeflenir. Ne zaman, nasıl yapacak, hangi önlemleri alacak, nelere dikkat edecek, isteği nasıl fark edip nasıl baş edecek vs. gibi soruların yanıtları üzerinde düşünülür, planlar yapılır.
Bir sonraki aşama ise ‘’sürdürme’’ aşamasıdır. Kişi artık maddeyi bırakmıştır. Maddesiz bir hayat inşa etme aşamasındadır. Bu aşamada kişi temiz hayatını sürdürürken olası riskler, alarmlar konusunda tetikte olunmalıdır. Kişinin zaman içinde kendisine güvenip riskli ortam ya da durumlara girmesinin önlenmesi adına ona rehberlik edilir, bu süreçte destek olunur. Zaman zaman kişinin maddeden uzak kalma motivasyonu azalabilir, bu aşamada terapistin görevi bir yandan bu durumu tahlil edip uygun şekilde müdahale etmektir. Sürdürme aşamasında kişi ortalama 1-2 sene süre ile takip edilir. Tedavi programında kalması desteklenir.
Grup Terapisi
Grup terapileri bağımlılık tedavisinin etkinliğini arttırıcı özelliktedir. Bu terapilerde kişiler kendi sorunlarına benzer sorunları yaşayan kişileri de görmekte, karşılıklı etkileşim ve paylaşımlarla tedavi için gerekli durumları fark edebilmektedir. NPAMATEM Bağımlılık Merkezi’nde yatarak tedavisine devam eden hastalarımız, farklı grup terapilerine katılmaktadır. Yatan hastalarımız için haftanın her günü psikoeğitim ve bağımlılık grupları düzenlenmektedir. Gruplarda alkol-maddelerin etkileri, bağımlılık hastalığının ne olduğu, alkol-madde kullanımını tetikleyebilecek olası faktörlerin neler olabileceği ve bu durumlar ile nasıl baş edebileceği, isteği tanıma, fark etme ve istekle baş etme yöntemlerinin neler olduğu, hayatını yeniden nasıl yapılandırabileceği, kaymayı önleyebilmek için neler yapılabileceği üzerine konuşulmaktadır.
Gruplarda benzer problemleri yaşayan kişilerin verdiği bilgi desteği bireyler tarafından yardımcı görünür. Gruplarda bilgi ve duygusal destek paylaşılır. Gruplarda ortak tecrübe ve anlayışa sahip olunabilir. Kişiler bir taraftan sosyal ve duygusal izolasyondan kurtulup bir gruba aidiyet hissederler.
