Pika sendromu, besin olmayan maddeleri yeme isteği ile karakterize edilen bir yeme bozukluğudur. Bu durum, özellikle çocuklar ve hamile kadınlar arasında yaygındır. Pika sendromunun belirtileri arasında toprak, kil, tebeşir veya kağıt gibi maddeleri yeme isteği bulunur. Nedenleri genellikle besin eksiklikleri, stres veya psikolojik bozukluklar ile ilişkilidir. Tedavi yöntemleri ise altta yatan nedenlerin belirlenmesi ve beslenme düzeninin iyileştirilmesini içerir.
Bu sendrom, en sık çocuklarda görülür, genelde toprak yeme alışkanlığı olarak bilinir. Pika sendromunun nedenleri arasında demir ve çinko gibi minerallerin eksikliği, psikolojik bozukluklar ve gelişimsel bozukluklar yer alır. Ebeveynin yeterli ilgiyi göstermediği ve çocuk gelişimi için uygun ortamı oluşturmadığı durumlar pika sendromunun oluşmasında etkilidir. Anne-babanın ayrılması, çocuk istismarı, anne-baba çocuk arasındaki iletişim bozuklukları, ailenin ihmali gibi durumlarda çocuklarda pika görülebilir. Şizofreni, obsesif kompulsif bozukluklar ve depresyon gibi psikiyatrik hastalıklar, pika sendromunun oluşmasına zemin hazırlar.
Pika Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Pika sendromu, besin değeri olmayan maddeleri yeme isteğiyle karakterize edilen bir yeme bozukluğudur ve belirtileri oldukça çeşitlidir. En belirgin belirti, toprak, kil, tebeşir, buz, saç veya kağıt gibi besin değeri olmayan maddelere karşı sürekli yeme isteğidir. Bu davranış, genellikle en az bir ay boyunca devam eder.
Bu sendromu yaşayan bireylerde, sindirim sistemi tıkanmaları ve bağırsak perforasyonu gibi ciddi sindirim sorunları ortaya çıkabilir. Zehirlenme riski de önemli bir belirtidir, özellikle boyalar veya kurşun gibi toksik maddelerin tüketilmesi bu riski artırır. Ayrıca, sert veya aşındırıcı maddelerin yenmesi diş ve ağız dokularına zarar verebilir. Besin değeri olmayan maddelerin tüketimi, vücudun ihtiyaç duyduğu vitamin ve minerallerin eksikliğine yol açarak beslenme eksikliklerine neden olabilir. Özellikle toprak veya kil gibi maddelerin tüketimi, demir emilimini engelleyerek anemiye yol açabilir. Bu belirtiler, pika sendromunun varlığını işaret eder ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğinden, bu tür belirtiler gözlemlendiğinde bir sağlık profesyoneline başvurulması önemlidir.
Pika Sendromunun Tanısı Nasıl Konulur?
Pika hastalığının tanısının koyulabilmesi için çocuğun minimum 2 yaşında olması gerekir. Çünkü ufak çocuklarda ağza uygunsuz maddeleri atma ve yemeye çalışma davranışı görülebilir. Bebekler emekleme dönemlerinde ve diş çıkarma dönemlerinde bulduğu yabancı cisimleri ağızlarına götürme eğiliminde bulunurlar. İlerleyen yaşa rağmen ağza yabancı cisim götürme eylemini devam ettiren çocuklarda pika sendromu gelişebilir.
Vücut için gerekli olan karbonhidrat, yağ, protein, mineral (çinko, demir, bakır) ve vitaminlerin (özellikle B1, B6 vitamini) yeterli miktar alınmaması sonucunda, vücutta besin değeri olmayan maddelere karşı yeme eğilimi oluşur. Bunun sonucunda bu tür maddelere karşı yeme eğilimi artar. Çeşitli nedenlerle beslenmenin etkilenmesi ve süt, yumurta, et, balık ve peynir gibi temel gıda maddelerine ulaşımın azalması ve vücudun gıda eksikliğini çeşitli maddelerle gidermeye çalışması pika sendromunun oluşmasına zemin hazırlar.
Pika Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?
Pika sendromu tedavisinde öncelikle kişinin yaşadığı durumun bir hastalık olduğunu kabul etmesi önemlidir. Bireylerin yanlış beslenme tercihlerini doktora aktarması sonucunda pika sendromu tanısı konur. Yeme bozukluğuna sebep olan nedenler belirlendikten sonra, kişiyi yanlış beslenme eğilimine iten faktörlerin ortadan kaldırılmasına yönelik bir tedavi planı hazırlanır.
Bu sendroma neden olan ana faktöre göre tedavi planlanır. Doktor ve diyetisyen önerisiyle pika sendromu yaşayan birey için uygulanabilir bir beslenme programı oluşturulur. Beslenme planının uygulanma aşamasında bireyin çevresinin desteği ve kontrolü, tedavinin gidişatını olumlu yönde etkiler. Özellikle çocuk hastalarda, ailenin çocuğa destek olması ve aktif iletişimde bulunması oldukça önemlidir.
Tedavi edilmezse gelişme geriliği, bağırsaklarda yenilen sert maddelere bağlı ciddi hasarlar ve vücutta kurşun birikmesi gibi sorunlara neden olabilir. Pika sendromu tedavisinde psikiyatrist, psikoterapist ve diyetisyen desteği önemli rol oynamaktadır. Psikolojik sebeplerden kaynaklanan durumlarda ise psikoterapi ve davranışsal terapi teknikleriyle yeme davranış bozukluğunun tedavisi yapılmaktadır.
Sendromun tedavisi, beslenme düzenlemesi, psikoterapi, davranış terapisi ve tıbbi müdahaleyi içerebilir. Beslenme düzenlemesi, eksik olan minerallerin takviyesiyle yapılırken, psikoterapi ve davranış terapisi, altta yatan psikolojik sorunları ve olumsuz yeme alışkanlıklarını hedef alır. Tıbbi müdahale ise yabancı maddelerin tüketilmesinin yol açtığı fiziksel sorunları tedavi etmeyi amaçlar. Pika sendromu ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğinden, erken teşhis ve uygun tedavi büyük önem taşır. Bu sendromdan şüphelenildiğinde, mutlaka bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır.
