Kötü karneyle nasıl başa çıkmalı?

Karnelerin alınmasına sayılı günler kala bazı öğrenciler, kırık notları nedeniyle stres ve kaygıyla boğuşuyor. Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Başak Ayık, merak edilenleri anlattı...

Bu bağlamda ailelerin karnelerinde kırık olan çocuklara yaklaşımı nasıl olmalı?

Karne sadece öğrencinin değerlendirmesini gösteren bir belge değildir. Öğrenci ile ilgili birçok bilgi verebildiği gibi, ailesiyle, aile içi davranış ve tutumlarla, ailesinin çocuğunun sorunlarını ne ölçüde farkında olduğu ve yardımcı olmak için adımlar atıp atmadığına dair de bilgi vermektedir. Aynı zamanda okulda ders dışındaki konular, okuldaki sosyal iletişim ve eğitimciler hakkında da fikir verir.  Ancak maalesef genel tutum karneyi sadece çocuk ve gence ait bir değerlendirme olarak görmek şeklinde oluyor.

Kötü Karne Psikolojisi

Karnedeki kırık notlar, ne koşulda gelirse gelsin ebeveynler ani ve aşırı olumsuz tepkiler vermemeliler. Bu sonucun altında yatan faktörleri araştırıp, sorunu ortadan gidermek için kendi üzerlerine düşen görevleri yapmalılar. Yani aslında bunu olumsuz sorunları olumlu sonuçlara çevirmek için bir fırsat olarak değerlendirebilirler.
Akademik başarıyı çocuğun zekâ düzeyi, öğrenme kapasitesi, dikkat sürdürme becerisi etkilediği kadar çevresel faktörler dediğimiz ailesel ve sosyal faktörler de etkilemektedir. Karnede kırık notların gelmesi ile fark edilen akademik sorunları çözüm yoluna giden aileler bu sorunların tespiti ve çözümü için çocuklarına yardımcı olmak için ilk adımı atan yani bir anlamda doğru yaklaşım gösteren ebeveynlerdir.

Hem eğitimciler hem de alanda uzman çocuk ve ergen psikiyatristleri ile görüşerek sorunun kaynağını bulma ve gerekli desteği sunma görevi ebeveynlerin temel sorumluluklarından biridir.

Birkaç dersten kırık not getiren çocuğa olumsuz davranmak uzun vadede ne gibi olumsuzluklara yol açabilir

Olumlu ve doğru yaklaşım gösteren ebeveynler dışında maalesef biliyoruz ki olumsuz ve yanlış tutumlar sergileyen birçok ebeveyn de var. Aslında karnede kırık not gelmeden önce dönem içerisinde çocuklar birçok sinyal verir. Akademik sorunlarını çözme konusunda yardıma ihtiyacı olan bu çocuklara uygun desteği sunmayan ebeveynler karnede değiştirememiş oldukları olumsuz sonuçlar ile karşılaştıklarında öncelikle kendilerini sorgulamalılar. Bu durum sadece ilgi düzeyi ve desteği yetersiz ebeveynleri kapsamaz, aynı zamanda başarı beklentisi çok yüksek olan hırslı ebeveynler de çocuklarında başarı kaygısı ve yetersizlik duygusu oluşturarak düşük notlara sebep olabilirler. Zaten bu süreçleri yaşayan bir çocuğu anlamak ve sorunu tespit edip çözümünde ona yardımcı olmak bir yana cezalandırıcı ve yargılayıcı davranmak; onun sorunuyla daha çok yalnız bırakılmasına, akademik ilgisinin daha da düşmesine ve eğitim hayatından soğumasına sebep olur. Yine aile içi ilişkilerde soğukluk ve çatışmalara sebep olur.

Karnesinde kırık olan çocuğa olumlu yaklaşmak, notlarını telafi edebilmesi yönünde telkinde bulunmak, çocuğa nasıl yarar sağlar?

Olumlu yaklaşım ve çocuğu anlamaya çalışmak her zaman kazanç sağlamaktadır. Olumlu yaklaşımdan kastım tabi ki düşük notların ve kötü karnenin uygunsuz ve orantısız bir şekilde ödüllendirmesi manasına gelmiyor. Veya sanki hiç kırık notlar yokmuş gibi olumsuz sonucu görmezden gelme de değil tabi ki. Durumu fark etmek; fark ettiğini uygun ve yumuşak bir dille çocuğa hissettirmek; bu duruma yol açan sorunların tespiti ve çözümü için ona yardım eli uzatmaktır. Anlaşıldığını ve yardım edileceğini hisseden çocuk size tüm olumlu iletişim yollarını açacak ve sorunun çözümü konusunda sizinle işbirliği yapacaktır. Çözümü mümkün sorunlarını çözdüğünde daha başarılı ve keyifli bir akademik hayat sürdürecektir. Kendinden emin ve mutlu bir birey olacaktır.

Anne babasının aşırı tepkisiyle karşılaşmak, çocukta ailesine karşı ne gibi davranışların gelişmesine sebep olur?

Zaten sıkıntılı bir durumun başkahramanı olan çocuk yaşadığı stresle baş etme konusunda sıkıntı yaşar. Yardıma ihtiyacı olan bu noktada anlaşılmak ve yardım görmek yerine belki birçok kez derdini bile anlatamadan ceza görebilir. Bu durumda muhakeme yeteneğinin tam olarak gelişmemiş olmasının da etkisiyle ani ve yanlış kararlar alabilir. Evde aşırı ve olumsuz bir tepki geleceği korkusuyla evden kaçabilir, kendisine zarar verebilir. Yine yanlış arkadaş ortamlarına ve yanlış davranışlara yönelebilir. Ailesinden uzaklaşır ve onlara öfke duymaya başlar.