Türlü sağlık problemleri sebebi ile hastanelere başvurulduğu zaman kan testleri rutin olarak istenmektedir. Bu kan testleri içinde genellikle her zaman olan incelemelerden biri de tam kan sayımı (hemogram) testidir. Bunun ile, kanda bulunan kırmızı ve beyaz kan hücrelerinin miktarı, kan pulcuklarının miktarı ile birlikte bir çeşit biyokimyasal hesaplar da bulunur. Hemoglobin, anemi veya demir eksikliği sorunlarında ilk bakılan değişkendir.
Hemoglobin HGB şeklinde kısaltılmıştır. Kan sıvısında kırmızı kan hücrelerinde bulunan bir önbesidir. Özünde demir iyonu ile birlikte 4 tane protein bulunur. Demir iyonu aracılığı ile sağladığı akciğerler vasıtası ile alınmış olan oksijenin kan içine taşınıp öteki yapılara ulaştırılması ve aynı biçimde yapılarda üretilmiş olan zararlı karbondioksitin akciğerden atılacak şekilde taşınmasını sağlamaktadır. Böylece beden için önemli ve vazgeçilemez olabilmektedir.
Hemoglobin direkt olarak bedendeki demir miktarı ve oksijen taşıma durumu ile bağlantılıdır. Bundan dolayı, bilhassa kansızlıktan şikayet eden ve kansızlık tedavisinin elverişli olmasını ölçmek için ilk bakılan değerler arasındadır. Aynı biçimde, cerrahi operasyondan evvel beden kan oranı, yani kandaki hemoglobin seviyesi üstünden oksijen taşıma yetisi, bu katsayı üzerinden değerlendirilmektedir. Yine operasyondan sonra kan oranındaki kayıp ve bu durumun beden üzerindeki olası etkisi de HGB değeri ile takip edilir. HGB değerinde önemli inişler, beden oksijen taşıma becerisinin, dolayısı ile sağlığı önemli ölçüde kötü etkileyebileceğinden tedavisi yapılmalıdır. Gerekli durumlarda bu değere göre hasta olan kişiye kan verme durumu ortaya çıkabilir. Hemoglobin bedendeki demiri muhafaza ettiğinden ötürü demir eksikliğine bağlı gelişen aneminin değerlendirilmesi için önemlidir.
Hemoglobin (HGB) Referans Aralığı
Hemoglobin, kan testlerinde HB kısaltması ile görülmektedir. Dolayısı ile hemoglobin değeri kolay bir kan testi yaptırarak ölçülebilmektedir. Hemogram testi yaptırarak da hemoglobin oranı ölçülebilir. HGB değerinin olağan aralıkta oranları kişinin yaşı ve cinsiyetine göre şu şekildedir;
- Kadınlarda HGB, 1/dl 12 il3 15 gr aralığı
- Erkeklerde HGB, 1 /dl 13,5 ile 17,5 gr aralığı
Yukarıda belirtilen seviyelerin dikkate değecek biçimde düşük ya da yüksek olması ilgili uzman tarafından incelenir.
Hemoglobin (HGB) Düşüklüğü
Hemoglobin seviyesinin düşük ya da olağandan fazla çıkması bazı sağlık sorunlarının işareti olabilmektedir ve düşüşün seviyesine göre tedavi şekli belirlenir. Hemoglobinin sağlıklı bedende bulunması gereken normal aralık kişinin yaşı ve cinsiyetine göre farklılık gösterir. Bunun ile birlikte kişinin genetik yapısı, hormonal durumu ve beden yapısına göre farklılık gösterir. Bundan dolayı, olağan yapılan tam kan sayımında belirlenen olağan aralık değeri her kişi için gerçeği yansıtmayabilir. Hemoglobin seviyesinin düşük olması ya da yüksekliğin en uygun biçimde değerlendirilmesi bir uzmanın incelemesine bağlıdır.
Bununla beraber; kişinin yaşı ve cinsiyetine göre hemoglobin değerleri aşağıda belirtilen şekilde kabul edilmektedir;
Yenidoğan bebekler için: 13,5 -24 gr /desilitre
Bebekler için (0 -3 yaş): 11 -13 gr /desilitre
Çocuklar için (3 – 11 yaş): 12 -14 gr /desilitre
Yetişkin erkekler için: 13,5 – 17,5 gr /desilitre
Yetişkin kadınlar için: 12,5 – 15,5 gr /desilitre
Hemoglobin seviyesi bu referans aralıklarının altında olursa, kansızlık biçiminde yorumlanır. Anemi durumunun hangi durumdan oluştuğunun tespiti yapılır ve probleme göre tedavi biçimi belirlenir. Yine bu referans değerleri üzerinde saptanmış olan hemoglobin aralıklarında bedende vücutta kan üretiminin çok olmasından söz edilebilir. Böylece ek bazı katsayıların değerlendirilmesi sonrası bazı hematolojik rahatsızlıklar bulunabilir ya da fizyolojik biçimde tespit edilmiş olan kan yüksekliğinden bahsedilebilir.
Hemoglobin (HGB) Yüksekliği
Genellikle yüksek rakımlarda yaşamakta olan kişiler ve sigara içenlerde normalin üstünde hemoglobin seviyeleri görülebilmektedir. Hemoglobinin yüksek çıkması aşağıda belirtilen durumlara da bağlı gelişebilir;
- Böbrek tümörleri
- Kemik iliği problemi
- Steroidler ya da performans arttıran ilaçlar
- Oksijen yetmezliği
- Kronik akciğer hastalıkları
Gebelerde Hemoglobin Düşüklüğü ve Yüksekliği
Hamilelikte fiziki işleyişler sonucunda gebe olan kişinin bedenindeki su ve sıvı oranı yükselir. Bu durumda kan seviyesini yukarı çıkartırken, kan hücrelerinin kanın sıvı olan bölümüne karşı azalmasına neden olur. Tam kan sayımına hemoglobin seviyesinde azalma şeklinde yansımış olan bu durum “hamileliğin fizyolojik anemisi” olarak adlandırılır.
Gebelikte tam kan sayımı düşüklüğü genel olarak hemoglobin düzeyinin azalmasıdır. Hamilelikte olağan hemoglobin değeri 12 gr/desilitre olmaktadır, hedeflenen hemoglobin değerinin 10,5 gr/ desilitrenin üzerinde tutabilmek önemlidir.
Hemoglobin Testi Nedir?
Kandaki düşük hemoglobin oranı, direkt olarak düşük bir oksijen miktarı ile bağlantılıdır. Hemoglobin, kansızlık veya demir eksikliği sorunlarında ilk bakılan parametreler arasındadır. Hemoglobin seviyesinin normalinden düşük durumda hemoglobin seviyeleri, kişinin yaşına ve cinsiyetine göre farklılık göstermektedir. Eğer referans aralığından düşük bir değeri varsa, ilk akla gelen anemi hastalığıdır.
Kansızlık (anemi) veya polisiteminin olması durumunun şiddetinin değerlendirilmesi ve tedaviye cevabın takip edilmesi için, genel olarak, türlü sebepler ile istenebilen bir tam kan sayımı (CBC) testinin bir parçasıdır.
Kişinin kolundaki bir toplardamardan kan örneği alınarak ya da parmak ucu (çocuk ve yetişkinlerde) veya topuk kısmından (yenidoğan) alınan kan örneğinden uygulanan testlerden biridir.
Hemoglobin Testi Hangi Hastalıkların Tanısı İçin Yapılır?
Hemoglobin, anemi (kansızlık) veya demir eksikliği sorunlarında ilk akla gelen parametrelerdir. Bu durumda tam kan sayımı testine bakılır, hemoglobin seviyesinin normalin altında olduğu durumlarda, tam kan sayımı testinde hemoglobin seviyesi, kişinin yaşına ve cinsiyete göre değişkenlik göstermektedir ve türlü rahatsızlıklar hastalıklar ile bağlantılı olabilir.
