Kalça Avasküler Nekrozu, en fazla kalça ekleminde meydana gelir. Femur başı kısmında bazı nedenlerden dolayı kan dolaşımı durur ve eklem kıkırdağının altında bulunan kemik işlevini yitirmeye başlar ve zamanla iflas eder.
Kalça Avasküler Nekrozu Nedir?
Kalça ekleminin femur başı kısmında çeşitli nedenlerle meydana gelen kemik ve kıkırdak yapısının bozulmasıdır. Kalça avasküler nekrozunun son dönemde Coronavirus tedavisinde kullanılan kortikosteroid tedavisinin yan etkisi olarak görülme sıklığı artmıştır. Amerika Birleşik Devletleri'nde yılda 20.000 yeni vaka görülmektedir. Erkeklerde kadınlara oranla daha sık görülmektedir. 35 ile 50 yaş arasında daha sık görülür. % 80'ininde her iki kalçada da vardır. %3'ünde ise farklı eklemlerde (diz, omuz gibi) tutulum vardır.
Kalça Avasküler Nekrozu Neden Önemlidir?
Kalça eklemini oluşturan femur kemiğinde ve eklem kıkırdağında bozulma sonrası ağrı, hareket kısıtlığı ve kireçlenme meydana getirdiği için önemlidir.
Kalça Avasküler Nekrozu Neden Oluşur?
Femur başını besleyen damarların kan akımda tıkanma ya da yetersizlik sonrası meydana geldiği düşünülmektedir. Radyasyon tedavisi sonrası, lösemi, lenfoma gibi kan hastalıkları, alkolizim, kortizon tedavisi sonrası, sistemik lupus eritematozus hastalığında, ilik nakli sonrası, virüs hastalıklarıyla birlikte (CMV, hepatit, HIV, kızamıkçık, kızamıkçık, suçiçeği), HIV ilacı (proteaz inhibitörü) kullanımı sonrası, GAUCHER hastalığı ile birliktelik, travmatik bir olay sonrası ekleme alınan anormal yükleme çıkık ya da kırık cerrahisi sonrası, orak hücreli anemi hastalığı, otoimmün bozukluklar, hiperkoagülasyon (pıhtılamşa bozukluğu) ile giden hastalıklar, dalgıçlarda görülen vurgun hastalığı gibi çeşitli risk faktörlerine ikincil meydana gelebilir.
Tanı Nasıl Konulur?
Başlangıçta müphem kalça ağrısı vardır. Yük verdikçe ağrı artar zamanla dejenerasyon oluşup kalça eklem hareketleri de kısıtlanır. Erken tanı koymak için kalça MR görüntülemesi çok faydalıdır. Orta/geç hastalık evresinde röntgen grafisi ile tanı konulabilir.
Tedavisi Var Mıdır?
Tedavi genelde osteonekroza sebep olan hastalığın tedavisi ile ilişkilidir.
İlaç tedavisi olarak analjezik ve kemikte çökmeyi engellemek için bifosfonat tedavisi denenebilir. Kıkırdak altındaki kemiğin çökmesi femur başının anatomisinin bozulması ile devam eden kireçlenmeye sebebiyet veren durumlarda cerrahi tedavi gerekmektedir.
Ameliyat tedavisinde; core de komresyon uygulaması ile kemik içine 8-10 mm lik delikler açılarak, erken başlangıçlı avasküler nekrozda kıkırdak altında çökme oluşmadan uygulanıp kemik içi basınc azaltılabilir, bu uygulamaya kemik grefti uygulaması da eklenebilir. Bu işlem ile kalçada ağrı azalıp, anjiogenez ile iyileşme yanıtı uyarılır.
Femur başına uygulanan rotasyonel osteotomilerle de lezyonlu kısımın ağırlık taşıması engellenmiş olup yük sağlıklı kemik ve kıkırdağa aktarılabilir.
Vaskülarize serbest fibula transferi ameliyatı ile baştaki çökmeyi engellemek için nekrotik kısım çıkarılıp yerine damarlı fibula kemik transferi yapılabilir. Bu teknikle 5-10 yıllık takipte %80 başarı elde edilebilmiştir.
Son dönem olarak da ilerleyici kalça eklemi kireçlenmesi olan hastalarda total kalça protezi yapılarak hastaların ağrı ve hareket kısıtlığı büyük ölçüde ortadan kaldırılmış olacaktır. Kalça protezi ameliyatlarının %10 luk sebebi avasküler nekroz nedeniyle yapılmaktadır.