Gama glutamil transferaz (GGT), böbrek, karaciğer, dalak, safra ve pankreasta yer alan bir enzimdir. Karaciğer sağlığı hakkında bilgi verir. Özellikle karaciğer işlevlerinin testlerinde uygulanan kan tahlillerinde GGT enzimi de çoğunlukla incelenir. Genellikle karaciğer ile bağlantılı olsa da safra kesesi ve pankreas organlarına yönelik de görülebilir. Sağlıklı kişilerin kanında az miktarda bulunması gereken GGT enziminin kanda artması araştırılan konulardan biridir.
GGT az oranda da olsa farklı organlarda da yer alabilir. İnsan vücudunda pek çok enzim türü bulunur. Bu enzimler vücudun fonksiyonlarının ve doğal ilerleyişin devamında yardımcı olmaktadır. Enzimlerden birini oluşturan GGT normal şartlarda hücrelerin içinde bulunur. Bir nedene bağlı olarak hücre hasarları ortaya çıktığında enzim, hücre dışına çıkarak kandaki enzim oranında artış olabilir.
Gama Glutamil Transferaz Testi Neden Yapılır?
Gama glutamil transferaz testi, sıklıkla karaciğerde ve safrada oluşabilecek hastalıkların araştırılması bakımından yapılan bir dizi kan testinden biridir. Safra rahatsızlıkları bakımından tespitini sağlayan ve hassas bir ölçüm olarak kabul edilir.
Karaciğer ile bağlantılı birtakım sorunlar da GGT enziminde artışa sebep olabilir. Bu nedenle GGT yüksekliği tek başına bir problem olarak görülmez. GGT testi neden yapıldığı ile ilgili cevaplar ise şu şekildedir:
- Karaciğer rahatsızlıklarının tespit edilmesi
- Safra yollarının tıkanıklık durumunun belirlenmesi
- Karaciğerde gelişen hasarın neden geliştiği
- Alkol tüketimine ya da bağımlılık tedavilerinde araştırmalar
- İlaçların oluşturabilecek birtakım yan etkilerinin araştırılması
- İştahsızlık, zayıflık, dışkıda açık renk sorunu, cildin kaşınması, idrarın koyu renkli olması, mide problemleri ve kusma gibi sorunların neden ortaya çıktığı ile ilgili araştırmalar
GGT testi normal bir kan testi gibi yapılır ve kişiden alınan kan örneği ile pek çok karaciğer enziminin seviyesi belirlenebilir.
Gama Glutamil Transferaz Değeri Kaç Olmalıdır?
GGT enziminin kanda olması gereken değeri, kişinin yaşına ve cinsiyetine göre değişiklik gösterebilir. Testin yapıldığı laboratuvardaki prosedürlere göre de referans aralığında farklılık olabilirken, yetişkin kadınlarda GGT değeri 0-45, erkeklerde 0-65 U/L olarak bildirilir.
Sağlıklı kişilerde enzimin tümüne yakın bir bölümü hücre içinde bulunduğundan kanda enzimle karşılaşılmaması gayet normal ve sağlıklı bir durum olarak görülür. Bazı durumlarda hücrelerin kendini yenileyerek göz önüne aldığı az bir oranda GGT enziminin kan içinde bulunması da normal olarak karşılanır.
Yukarıda verilen referans seviyelerinin üzerinde gelişen durumlarda GGT enzimi kesinlikle araştırılmalıdır.
Gama Glutamil Transferaz Yüksekliği Nedir?
Kadınlar için 45’in erkekler için se 65’in üzerinde olduğu durumlarda GGT yüksekliği olarak bildirilir. Bu durumların ise pek çok nedeni olabileceği gibi sadece GGT seviyesine bakılarak birtakım hastalıkların tespitinin yapılması pek mümkün değildir.
Test öncesi alınan alkol GGT seviyesini yüksek çıkarabilir. Bu nedenle test yaptırmadan 1 gün önce alkol tüketmemek gerekir.
GGT yüksekliğinde karaciğer ve safra problemleri sık görülen nedenler arasında bulunsa da birtakım kullanılan ilaçlar, aşırı alkol tüketimi ya da bazı hastalıklar enzim seviyesinde değişikliği neden olabilir.
Hastaların tıbbi öyküsünün ayrıntılı bir şekilde alınması GGT seviyesinin belirlenmesinde ve değerlendirilmesi bakımından ilk şarttır. Sonrasında ise farklı karaciğer enzimlerinin değerlerine de bakılarak yükseklik bakımından yorumlanabilir.
Gama glutamil transferaz yüksekliği bakımından yaygın olarak görülen nedenler şu şekildedir:
- Alkol kullanımı
- Karaciğer enfeksiyonu
- Karaciğer kanseri
- Karaciğer yağlanması
- Safra kanallarının tıkanması
- Pankreas iltihaplanması
- Diyabet
- Kalp yetmezliği
- Kullanılan bazı ilaçların yat etkisi
Gama Glutamil Transferaz Yüksekliği Nasıl Düşürülür?
Öncelikle bu değerin yükselmesine neden olan sağlık problemlerinin belirlenip bu sorunların ortadan kaldırılması gerekmektedir. GGT yüksekliğinde ulaşılan sonuçlar kişinin taşıdığı sağlık problemlerinin tespiti için yeterli görülmemektedir.
Farklı karaciğer enzimlerinin düzeylerine de bakılarak, bireyin hastalıkları ve kullanmakta olduğu ilaçlar ayrıntılı olarak incelenmelidir.
Kan testlerin yanı sıra farklı idrar testleri, ultrason, MRI ve BT gibi birtakım görüntüleme yöntemlerinden faydalanılarak karaciğer ve safranın görüntülenmesi ile olabilecek hastalıkların belirlenmesi bakımından önemlidir.
Gama Glutamil Transferaz Yüksekliği Sonuçları
Karaciğerde hasar oluşması, yağlanması ya da safra kesesinde taş olması gibi durumların tespiti basit bir ultrason görüntülemesi ile yapılabilir. Gerekli görülmesi durumlarda biyopsi gibi ileri tanı testleri de uygulanabilir ve teşhis kesinleşerek tedavi planlaması yapılır.
Karaciğer ya da safra kesesinde oluşan hasar durumuna bağlı kan dolaşımına giren enzimin düzeyi organlarda hasarın ortadan kaldırılması ile düşürülebilir. Bu nedenle GGT yüksekliğine neden olan sağlık problemleri belirlenmeli ve bu sorunlara yönelik iyileştirme ile birlikte tedavi süreci başlatılmalıdır.
Enzim seviyesinde yükselmelere neden olan sorunlar ortadan kaldırılarak GGT ve farklı enzimlerde seviyeler normale dönebilir. Kan testi yaptıran kişiler çıkan sonuçlarda GGT düzeyinin yüksek olduğunu görmesi halinde doktora başvurmalı ve bu durumun nedenleri hakkında bilgi almalıdır. Doktorun gerekli gördüğü tanı ve tarama işlemleri ile hastalıkların erken teşhisi ve tedavisi yapılabilir.