Yutma bozuklukları yutma işleminin farklı aşamalarında meydana gelebilir:
- Oral faz- Emmede, çiğnemede, katı ve sıvı yiyeceklerin boğazda hareketinde zorluk
- Farengeal faz- Yutkunmayı başlatmada, yutkunmanın sarmal hareketini gerçekleştirmede ve aspirasyonu (yiyeceklerin ve sıvıların hava yolu girişine kaçması) önlemek için, ses tellerinin kapanmasında zorluk ya da tıkanma/ boğulma
- Özofageal faz- Yemek borusunun en üst ve en alt halkasının açılma ve kapanma zorluğu, yutkunma için gerekli sarmal harekette zorluk.
Çocuklardaki beslenme ve yutma sorunlarının bazı nedenleri nelerdir?
- Sinir sistemi bozuklukları (Serebral Palsi, Menenjit, Ensefalit)
- Gastrointestinal durumlar
- Düşük doğum ağırlığı/ Prematüre doğum
- Kalp rahatsızlığı
- Dudak, damak yarıklığı
- Hava yolunu etkileyen durumlar
Beslenme ve yutma sorunlarının belirtileri
Çok küçük çocuklarda aşağıdaki durumlar olabilir:
- Yemek yerken kaskatı durmak veya eğilmek
- Beslenme sırasında aşırı uyarılma veya uyarılma yoksunluğu
- Farklı yiyecek kıvamlarını kabul etmeme
- Uzun beslenme zamanları (30 dakikadan fazla)
Genel belirtiler aşağıdaki durumları içerebilir:
- Aşırı derecede ağız suyunun (salya) akması veya yiyeceklerin, sıvıların ağızdan sızması
- Islak ses, kısık veya nefesli ses
- Yemek sırasında öğürmek/ tıkanmak veya öksürmek
- Tekrarlayan zatürre veya solunum enfeksiyonları
- Yeme-içme ile soluk alma uyumunda güçlük
- Sık tükürmek
- Normalden az kilo alma veya büyüme
Bu sorunların çocuklara etkisi
- Su eksikliği veya yetersiz beslenme
- Aspirasyon (yiyecek veya sıvıların hava yoluna kaçması) riski
- Zatürre veya kronik akciğer rahatsızlığına yol açabilen, tekrar eden üst solunum yolları enfeksiyonları
- Sosyal ortamlardaki yemeklerde (lokanta vb.) yalnız kalma ya da sıkılma
Çocuğum için nereden yardım alabilirim?
Yutkunma problemlerinin muhtemel nedenleriyle ilgili olarak doktorunuza danışabilirsiniz. Dil ve konuşma terapistleri, eğer uygunsa önleme tedavileri, yutkunma ve beslenme değerlendirmesi yapabilirler. Pek çok tıp uzmanı ve sağlık alanında çalışan diğer uzmanlar beslenme ve yutkunma problemlerinin değerlendirmesinde ve/veya tedavisinde birlikte çalışırlar.
Yutma sorunlarının değerlendirilmesinde dil ve konuşma terapistleri ne yaparlar?
- Çocuğun sağlık geçmişi, gelişimi ve belirtilerine ilişkin hikâyesini dikkatle alırlar.
- Yutkunmada yer alan kasların hareketine ve gücüne bakarlar.
- Yeme-içme sırasındaki ağız hareketleri ve beslenme sırasındaki duruş ve davranışları gözlerler.
- Yutma sorunlarını değerlendirmek için özel testler yaparlar.
Hangi tür tedaviler yutma sorunlarına yardımcı olabilir?
Tedavi çeşitleri büyük oranda yutma sorunlarının belirtilerine ve nedenlerine bağlıdır. Bunlar aşağıdaki durumları içerebilir:
- Yutma ve beslenmede yer alan kasların koordinasyonu, uyarılması ve güçlendirilmesi için egzersizler.
- Yutkunma ve beslenmeyi geliştirmeye yönelik donanım, özel yiyecekler veya teknikler.
Aile üyeleri veya bakıcılar yardım etmek için ne yapabilir?
- Çocuğunuzun beslenme ve yutkunma sorunlarını anlamak için soru sorun.
- Çocuğunuzun tedavi planını anladığınızdan emin olun.
- Tedavi dönemlerine/oturumlarına devam edin ve evde okulda önerilen teknikleri izleyin.
- Çocuğunuzla çalışan herkesle çocuğunuzun tedavi planı, beslenme ve yutma sorunlarıyla ilgili görüşlerini almak için iletişim kurun.
Online dil ve konuşma bozuklukları tedavisi için: https://cdn.npistanbul.com/online-dil-ve-konusma-terapisi
