Otizm belirtileri, çocukların bazılarında doğum sonrası ilk birkaç ay içerisinde gözlemlenebilir. Bazı çocuklarda ise bu durum 2 ila 3 yaşına kadar kendini belli etmeden ilerleyebilir. Belirtilerin şiddetinin hafif olması sonucunda ebeveynler tarafından bu durum fark edilemeyebilir. 3 yaş otizm belirtileri arasında sıklıkla karşılaşılan durum ise çocuğun kendi ismine karşı herhangi bir tepki vermemesidir.
Semptomlar genellikle 2 ve 3 yaş sonrasında kendini belli ederken, anne ve baba tarafından fark edilebilir. Çocuğun göz teması kurmaktan kaçınması, sosyal becerilerinin eksik ve gelişmemiş olması gibi durumlar yer alır. Ayrıca hastalığın tanısı uzman doktorlar tarafından yapılmaktadır.
Bunların yanı sıra sosyal ilişkilerinin zayıf olması, başka çocuklarla oyun oynamak yerine tek başına oyun oynamayı tercih etmesi, paylaşma duygusunun olmaması, fiziksel temastan hoşlanmaması, arkadaşlık ilişkilerinin zayıf olması, akranlarına oranla daha geç konuşma ve dil becerisi kazanması gibi durumlarda bulunmaktadır.
Ayrıca genellikle görülen 3 yaş otizm belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Tekrar eden el hareketleri (El çırpma, alkış yapma)
- Duyduğu kelimeleri ve sesleri tekrar ederek konuşma (Ekolali)
- Duyguların ifade edilmesinde zorlanma
- Konuşmada güçlük çekme
- Agresif tavırlar sergileme ve zor sakinleştirilme
- Başkalarının dediklerini tekrarlama
- Zamirleri ters çevirmesi (Ben yerine sen demesi)
- Uyku alışkanlığının olmaması
- Düzensiz beslenme alışkanlığı
- Takıntılı ilgi alanları
- Normal olarak görülen rutin olaylarda ani öfkelenme ve krizler
- Korkma duygusunun olmaması ya da çok fazla korkma
- Ses, koku, tat ve duygulara karşı anormal tepkiler verme
- Şakayı algılamama ve korkutucu bulma
- Espri anlayışının gelişmemesi
- Düz ve vurgu yapmadan konuşma
- Vücut dili kullanmama veya çok nadir kullanma
- Düzensiz davranışları sıklıkla tekrarlaması
- Rutin alışkanlıklarına engel olunması durumunda huzursuz olma
- Oyuncaklarını ya da farklı nesneleri düzenli olarak sıralaması
- Konuşmada gecikme ve yaşıtlarından farklı olma
- Saldırganlık ve kendine zarar verme davranışları (deri kaşıma ve delme gibi)
- Yoğun ve şiddetli geçirilen öfke nöbetlerinin kalıcı ve tekrarlı olması
- Jest, mimik ve vücut dili kullanamama
Yukarıda verilen belirti veya semptomlardan herhangi birine sahip olan çocuklar normal olarak görülebilir.
Ancak birden fazla belirtinin ortaya çıkması durumunda otizm spektrum bozukluğundan şüphe edilmesi ve uzman desteği alınması gerekmektedir.
Ayrıca çocuklarda dil beceri problemleri, konuşmada güçlük ve yaşıtlarına oranla gelişimsel gecikmelerin olması durumunda uzman doktorlar tarafından kontrol edilmesi önemlidir.
3 Yaş Otizm Davranış Problemleri
Otizm spektrum bozukluğuna sahip çocuklarda birtakım davranış problemleri ortaya çıkabilir. Ebeveynlerin davranış bozuklukları hakkında bilinçli olmaları önemlidir. Durumun erken tespiti, tedaviye ve eğitimlere erken başlanmasıyla birlikte bu problemlerin kısa bir sürede kontrolü sağlanabilir.
Otistik çocuklarda ve davranış bozuklukları arasında karşılaşılan en sık davranış şekli, çocuğun kendisine ya da çevresine zarar verme eğilimi olmasıdır. Bunların yanı sıra 3 yaş otizm davranış problemleri arasında yer alan farklı durumlarda söz konusudur.
Çocuklar kendi elini ısırma, başını bazı objelere vurma gibi eylemler gösterebilir. Çevresine karşı agresif tutumlar gösterebilirken, bu durumu zarar verebilecek boyutlara taşıyabilir. Ayrıca tokat atabilir, tükürebilir ve bağırma gibi farklı davranışlar gösterebilir.
Günlük yaptığı rutin davranışlarına karşı bir engelleyici hareket görmesi durumunda saldırganlaşabilir ve hırçın davranışlarda bulunabilir. Bu davranışlarının pek çok sebebi olabileceği gibi psikolojik ya da biyolojik nedenlerden de kaynaklanabilir.
Otizmli çocuklar, kendi yaşıtlarında olan çocuklarla oyun oynamak istemeyebilir. Uzak durmak isteyerek kendi kendine oyun oynamak isteyebilir. Tekrar eden el hareketlerinde bulunabilir. Bunlar arasında ellerini çırpması, ellerini ileri geri sallaması ve döndürmesi yer alabilir.
Bu gibi davranışlara ebeveynlerin şüpheli yaklaşmaları ve durumu engellemeye çalışmaları gerekir. Bu bozukluklar engellenemediği durumlarda uzman desteği alınmalıdır. Erken tespit edilmesi durumunda gerekli ve doğru eğitimler verilerek bu bozuklukların önüne geçilebilir.
3 Yaş Otizm Davranış Bozukluklarında Aileler Çocuğa Nasıl Davranmalıdır?
3 yaş otizm davranış bozukluklarında aileler çocuğa nasıl davranmalıdır, sorusunun cevabını aşağıdaki yazımızda bulabilirsiniz.
Otizmli çocuklar hayatı farklı algıladıkları için bu çocuklara karşı yaklaşımlar ve davranışlar da farklı olmalıdır. Otizm spektrum bozukluğuna sahip olan çocuklara karşı aile bireylerinin çok fazla dikkatli ve ilgili olmaları gerekir. Bu çocukların ihtiyaçlarının farkına varmalı ve beklentileri karşılanmalıdır.
Gelişim süreci bakımından yaşıtlarıyla aynı durumda olmayan bu çocukların hayata kazandırılması için ve sosyal yaşantılarında bu farklılığı hissetmemeleri için daha çok özverili davranılmalıdır. Bu durumda ailelere çok fazla iş düşmektedir.
Öncelikle çocuğun durumu kabullenmeli ve konu hakkında bilinçli olunmalıdır. Çocuğa özel bir planlama yapılmalıdır. Otizmli çocuklar ev ortamında ve odalarında herhangi bir nesnenin değişme durumundan hoşlanmazlar. Bu nedenle aileler evde sürekli bir değişikliğe gitmemelidir.
Bunların yanı sıra 3 yaş otizm davranış bozukluklarında ailelerin dikkat etmesi gerekenler şu şekildedir:
- Tekrarlayıcı hareketler yerine yapabilecekleri daha basit hareketlerin öğretilmesi gerekir
- Çocukla sık sık iletişim kurulmalı ancak bu konu üzerine bir zorlama yapılmamalıdır
- Çocuğu konuşmaya teşvik etmek gerekir
- Anlatılan bir konuyu anlamadıklarında yargılanmamalı, sabırlı ve ilgili davranışlara devam edilmelidir
- Işığa karşı hassasiyeti olabileceğinden yoğun aydınlatmadan uzak durulmalıdır
- Bazı konu ve nesneleri öğrenmede istekli olduklarında destek verilmeli ve takdir edilmeli
- Çocukların sağlık kontrollerini sık sık yaptırmalı
- Otoriter yaklaşımdan uzak durulmalıdır
- Ceza verme gibi eylemler yapılmamalıdır, bu durumda kaygıları artabilir ve etkilenebilirler
- Yoğun ilgi, anlayış ve sıcak bir yaklaşım sergilenmelidir
- Her zaman sevgi ile yaklaşılmalıdır
Otizmli çocuklar ilgili yaklaşıma ve sevgiye karşı çok mutlu olurlar. İhtiyacı oldukları en önemli şey ise anlayıştır. Bu nedenle öncelikle aile bireylerinin bu tarz ılımlı ve anlayışlı yaklaşması, daha sonra da çevresindeki insanların bu şekilde davranmaları önemlidir.
