Doğum öncesi ve doğum sonrası anneler için bebeğin beslenmesi büyük önem taşır ve anne sütü bebeğin temel besin kaynağıdır. Anne sütü zaman zaman doğumdan hemen sonra veya doğumdan birkaç gün sonra gelebilmektedir. Bu durum annenin nasıl doğum yaptığına, annenin sağlığı ya da bebeğin doğması gereken vakitten erken mi, doğması gereken vakitte mi, yoksa daha geç mi doğduğuna bağlı olarak değişebilmektedir. Annelerin günlük yaşam biçimleri, beslenme şekilleri, öncelikli olarak tükettikleri gıdalar anne sütünün daha hızlı gelmesinde, sütün miktarında ve sütün besleyiciliğinde önemli bir rol oynar. Annelerin bu önerilere uyması durumunda sütü artacaktır ve anneler bebeklerini sağlıklı bir şekilde besleyebilecektir.
Anne Sütü Neden Önemlidir?
Anne sütünün %90’ı sudan oluşurken; %4’ü yağ, %1’i protein ve %5’i laktozdan oluşmaktadır. Bebeğin alması gereken besinler ve diğer ihtiyaçlar için oldukça etkili bir besin kaynağıdır. Anne sütünün oluşumu hormonsal, fiziksel ve psikolojik etkiler yaratan kompleks bir süreci kapsar. Prolaktin adı verilen ve halk arasında “annelik hormonu” veya “süt hormonu” olarak da bilinen hormon, doğum sonrası en üst dereceye ulaşarak anne sütünün oluşmasına önemli rol oynar. “Sevgi hormonu” olarak da bilinen oksitosin hormonu ise anne sütünün göğüs ucuna gelmesinden sorumludur.
Anne sütü kolay sindirilebilen, besleyiciliği yüksek bir doğal gıdadır. Aynı zamanda bebeğin zihinsel ve fiziksel gelişiminin tamamlanmasında büyük bir etkendir. Anne sütü içerdiği antikorlar sebebiyle bağışıklık sisteminin korunmasında etkilidir. Özellikle yeni doğan bebekler için sıkça rastlanan enfeksiyonlara karşın koruma görevi üstlenmektedir.
Anne Sütü Nasıl Artar?
Bebeğin sağlıklı bir şekilde beslenmesi hem anneler hem de bebek adına önem taşımaktadır. Fakat bazı sebeplerden dolayı anne sütü yetersiz gelebilir ve bu durum hem anne hem de bebek için sağlıksız sonuçlar doğurabilir. Bebeğin sağlığı için anne sütü tüketmek özellikle ilk 6 ay çok önemlidir. Ayrıca iki yaşına kadar ek gıdalar eşliğinde anne sütüne devam edilmesi çocuk için en sağlıklı beslenme şekli olarak bilinmektedir. Annenin beslenmesine, yaşam tarzına, düzenli hekim kontrollerine ve tavsiyelerine, günlük alışkanlıklarına dikkat etmesi gerekmektedir.
Araştırmalara göre bolca sıvı tüketmek, protein bakımından zengin ve dengeli bir beslenme biçimi, yeteri kadar uyumak, beslenmede sıvı besinlere yere vermek, stresten uzak olmak, sigaradan ve kafein içeren gıdalardan uzak olmak anne sütünü artırmada faydalı etkenler olarak açıklanabilir.
Anne Sütünü Artıran Besinler Nelerdir?
Anne vücudunda laktojenikler süt üretimini gerçekleştirmede ve süt üretiminin artırılmasında faal olan maddelerdir. Bu maddeler, anne sütünü yapan prolaktin hormonunun salgılanmasına yardımcı olurlar ve aynı zamanda psikolojik rahatlamayı da sağlamak gibi bir etkileri vardır. Anne sütünü artıran besinleri sıralamak gerekirse:
Su:
İnsan sağlığı için önemli bir madde olan su, aynı zamanda anne sütü oluşumunda önemli bir elementtir. Vücutta süt oluşması için annelerin muhakkak sıkça su tüketmesi gerekmektedir. Günde en az 2-3 litre su tüketimi anne sütünü artırmak için faydalı olacaktır.
Yeşil yapraklı sebzeler:
Bol miktarda vitamin, mineral ve lif barındıran yeşil yapraklılar, annenin ihtiyacı olan enerji ve kaloriyi sağlar. Ispanak, karalahana, maydonoz, marul, roka, fesleğen gibi sebzeler süt üretimini artıran hormonların salgılanmasında yardımcı olurlar.
Yulaf:
Hem yüksek oranda demir içeren hem de kan basıncını düzenleyen yulaf, aynı zamanda anneyi sakinleştirerek stresin azalmasında yardımcı olur.
Yüksek proteinli besinler:(H3) Kırmızı et, tavuk, keçi sütü, kefir, yumurta, yoğurt, nohut, mercime, fasulye, çiğ kuruyemişler yüksek miktarda protein bulunduran gıdalardır. Enerji sağlarlar.
Somon balığı:
Somon omega-3 bakımından zengindir. Süt üretimini sağlayan hormonların aktifleşmesinde önemli rol oynar.
Tahin:
Yoğun miktarda kalsiyum ve yararlı yağlar barındırır. Süt üretimi ve süt kalitesinin artmasında etkilidir. Her gün bir çorba kaşığı kadar tahin tüketmek vücudun süt üretiminde faydalı olacaktır.
Çiğ kuruyemişler:
Hamilelikte ve doğum sonrasında kuruyemişlerin tüketilmesinin önemi büyüktür. Ceviz, kuru incir, fındık, badem, kabak çekirdeği, kuru kayısı tüketimi anneye hem enerji verir hem de süt üretimine katkı sağlar.
Sarımsak:
Emziren annelerin sarımsak tüketmesi faydalı olacaktır. Kuvvetli bir bağışıklık sistemi için oldukça etkili olan sarımsak, anne sütünün salgılanmasında oldukça gerekli bir besin olarak biliniyor.
Kahverengi pirinç:
Anne için bir enerji kaynağı olmakla beraber süt üretimini sağlayan hormonları uyarır.
Kırmızı pancar:
Kan temizleyici özelliği ile bu sebze anne sütünün kalitesinin artmasında rol oynar.
Uyarı: Yukarıda sıralanan anne sütünün artmasında etkili olan besinlerin aşırı tüketiminden kaçınılması ve doktor kontrolü ile yeteri kadar tüketilmesi gerekmektedir. Anneler ve anne adayları beklenmedik bir etki ile karşılaştıklarında acilen hekimlerine danışmaları gerektiğini unutmamalıdır.
Annelere Süt Yapan ve Sütü Artıran Diğer Tavsiyeler
Göğüs Pompası Kullanmak
Anne sütü bebeğin ihtiyaç duyduğu tüm besinleri, vitaminleri ve mineralleri karşılar. Bebek için oldukça kıymetli olan anne sütünü artırmak ve boşa harcamamak önemlidir. Bu nedenle süt miktarını artırmak ve bebeğin emzirilemeyeceği zamanlarda göğüs pompası aracılığıyla sütün sağılması yardımcı olacaktır. Bununla birlikte sezaryen doğum yapmış annelerin, doğum sonrası süt kanallarını açmak amacıyla pompa kullanması gerekmektedir. İkili göğüs pompası kullanmak ikiz bebek etkisi yaratabilecektir. Böylece süt miktarı artabilir ve bebek için daha çok süt elde etmiş olunur.
Emzirmeye erken başlamak
Henüz yeni doğum yapmış annelerin bebeğini doğumdan hemen sonra emzirmesi göğüslerdeki süt bezlerinin daha çabuk aktifleşmesine yardımcı olur. Üstelik anne vücudunun bebekle buluştuğunu iyice anlaması için de doğumun hemen ertesinde annenin bebeği göğse yatırarak emzirmesi süt oluşumu için destekleyici olacaktır. Bu sayede hem bebek ve anne duygusal bağ kurmuş olacak hem de bebek emme refleksini geliştirirken daha fazla sütün gelmesinde etkili olacaktır.
Farklı Emzirme Pozisyonları Denemek
Emzirme pozisyonları hakkında bilinçli olmak anneler için önemlidir. Hem anne adına hem de bebek adına rahatlık ve süt üretimi açısından önemli olan emzirme zamanı, emzirme süresi, emzirme pozisyonu belirleyici rol oynamaktadır. Yeni doğan bebekler için özel emzirme pozisyonlarını uygulamak sütün gelmesinde etkili olabilir. Annenin farklı yöntemler deneyerek hem kendi hem de bebeği için doğru ve etkili pozisyonu bulması uygun olacaktır.
Stresi Azaltmaya Çalışmak
Doğum sonrası stresi olabildiğince azaltmak anneler için süt üretiminde faydalı olacaktır. Yaşam içerisinde stres kontrolünü sağlamak ve stresten uzak durmak anneler için zor olacaktır. Özellikle de doğum sonrasında… Ancak emzirme sürecine olumsuz yansımaması adına kaygı ve stresten uzak durmak anne ve bebek sağlığı için iyi olacaktır. Bu süreçte annenin olabildiğince çevresinin desteğiyle ve kendisinin telkiniyle stresten uzak durarak daha huzurlu bir yaşam sürmesi önerilir. Annenin onu endişelendiren şeylerden uzaklaşması ve onu psikolojik olarak iyi edecek düşünce ve aktivitelere yönlenmesi gerekmektedir.