Metabolik Sendrom, kalp hastalıkları, felç, inme, obezite ve şeker hastalığı gibi ciddi rahatsızlıkların ortaya çıkma ihtimalini artıran etken faktörlerin bir arada bulunduğu tehlikeli tabloya denir. Bu faktörlerin çoğu insülin direncine bağlı olarak gelişebilirken, yaygın görülen bu sendromun artmasında rol oynayan etken faktörlerden birisi de obezite problemidir.
Bu durumun ortaya çıkmasında görülen rahatsızlıkların en az 3 tanesinin bir kişide bulunması bu sendroma yol açmaktadır. Bu problemi yaşayan kişilerin büyük bir bölümünün kilo ile ilgili problemi vardır. Bu durum genetik yatkınlık ile ilgili olabildiği gibi sonradan da olabilir.
Metabolik Sendrom Belirtileri Nelerdir?
Bu durumun belirtileri genellikle uzun süre fark edilmediği gibi herhangi bir belirtiye veya şikayete neden olmayabilir. Genellikle doktor tarafından yapılan muayene sırasında ya da kişinin yaptırdığı check up anında ortaya çıkabilir.
Bu durumun yaşanmasında en ciddi ve önemli etken obezitedir. İnsülin direncine bağlı olarak da gelişebilen bu durum, kan şekerinin yükselmesinin ardından serbest bırakılır.
Nadir olarak ani belirtilere neden olmaktadır. Hareketsiz yaşam ve obezite ile bağlantılıdır. Bu durum birçok hastalığa da yol açabilmektedir. Kan damarlarında sertleşme durumu görülebilirken, kan şekerinin düşmesi, kan basıncının düşmesi ve yüksek kolesterol yaşanabilir.
Bu durumların önüne geçebilmek için kişilerin dengeli beslenmesi, düzenli egzersiz yapmaları ve sağlıklı bir yaşam tarzını benimsemeleri gerekmektedir.
Metabolik Sendrom Kimlerde Görülür?
Hastalığın yaşanması ile ilgili birtakım risk faktörleri bulunmaktadır. Risk faktörleri arasında bulunan kişilerde genellikle obeziteye bağlı olarak, yaşa bağlı olarak, şeker hastalığına ve birtakım hastalıklara bağlı olarak görülebilir.
Tüm dünyada ve ülkemizde de sıklıkla yaşanan bu sendrom, erkeklere oranla kadınlarda daha fazla görülmektedir. Ayrıca obezite grubuna giren ve fazla kilolu olan kişilerde de görülmektedir.
Hareketsiz ve dengesiz beslenme düzeni ile yaşantılarını sürdüren kişilerde, sigara kullanımının çok fazla olduğu kişilerde, stres ve depresyona bağlı olarak aşırı yeme hastalığına yakalanan kişilerde daha erken yaşlarda görülebilir.
Metabolizmanın daha yavaş olduğu kadınlarda obezite durumuna daha fazla rastlanır. Özellikle şehir hayatına bağlı olarak iş ve yaşantılarında spora ve egzersize vakit ayıramayan kadınlarda obezite problemi artabilir ve bu durumun ortaya çıkması görülebilir.
Masa başı işlerde çalışan kişiler, yüksek tansiyonu bulunan kişiler, bel çevresinde fazla yağlanma olan, şeker hastalığı bulunan veya aile bireylerinde şeker hastalığı öyküsü bulunan kişiler daha fazla risk taşımaktadır.
Metabolik Sendrom Hangi Hastalıklara Yol Açar?
Bu hastalığı yaşayan bireylerde kalp ve damar hastalıkları çok fazla görülürken, hayati tehlike artmaktadır. Kan şekeri seviyesi diyabet sınırında olmasa bile ilerleyen dönemlerde gelişme ihtimali fazladır. Bu nedenle bu kişilerde yaşanan sağlık sorunlarının ve hastalıkların doğru bir şekilde teşhis edilip hepsinin tedavi edilmesi gerekir.
Metabolik sendromun neden olduğu hastalıklar ve komplikasyonlar şu şekildedir:
- İnsülin direnci
- Obezite
- Diyabet
- Yüksek tansiyon
- Kanser hücrelerinde artış
- Böbrek hastalıkları
- Kalp ve damar hastalıkları
- Karaciğer yağlanması
- Kan pıhtılaşma ihtimalinin artması
- Depresyon ve bazı psikolojik sorunlar
Metabolik Sendrom Tanısı Nasıl Konur?
Hastalığın tanısı ve teşhisi bakımından dikkat edilmesi gereken bazı unsurlar vardır. Kişinin kilosu, yaşı ve aile bireylerinin birinde bu sendromun daha önce yaşanması gibi durumlarda kişiler kontrol edilmelidir. Ayrıca kişinin taşıdığı hastalıklardan bazıları da önemli etken oluşturur. Birtakım hastalıklara bağlı olarak da gelişebildiği için obezite ve diyabet gibi hastalıklarda da kişinin kontrollerinin yapılması gerekir.
Metabolik sendrom tanısı ve teşhisinde dikkat edilen ve önemli olan unsurlar şu şekildedir:
- Bel çevresinin fazla yağlı ve geniş olması
- Kan şekerinin yüksek olması
- Yüksek tansiyonu olması
- Kan yağlarının bozuk olması
- Obezite
- İnsülin direnci
Metabolik Sendrom Tedavisi
Tedavide uygulanan yöntemlerde ilk hedeflenen amaç, oluşabilecek diğer hastalıkların önüne geçebilmektir. Komplikasyonların oluşmasını destekleyen etkenleri azaltmak ve bu durumlardan uzaklaşmak tedavi için önemlidir. Tedavi süreci farklı aşamalarda yapılmaktadır. İlk önce uzman bir doktor, kişinin yaşam tarzını, beslenme alışkanlıklarını değiştirmeyi önerir. Bu yöntemlerde başarı sağlanmadığı durumlarda tedavi için ilaç yöntemine geçilebilir.
Kişisel risk faktörlerin önüne geçebilmek adına çoğunlukla yaşam tarzında değişiklik yapılmalıdır. Kişi hareketli bir yaşam tarzını benimsemeli ve düzenli olarak egzersiz yapmalıdır. Ayrıca beslenme alışkanlıklarını değiştirerek, sağlıklı beslenmeye yönelmelidir.
Metabolik sendrom tedavisi bakımından yapılabilecek yöntemler şu şekildedir:
Düzenli Egzersiz Yapmak
Hasta düzenli bir egzersiz programı ile enerji tüketimini artırarak ve kan lipid oranlarını düşürerek vücudunda bulunan fazla kilolardan kurtulabilir. Kişi doktor tarafından tavsiye edilen ve verilen programa uymalıdır.
Sigara ve Alkol Tüketmeyin
Sigara kullanan kişilerde kolesterol ve kalp krizi riski arttığı için sigara tüketiminin durdurulması ve bundan uzaklaşılması gerekir. Ayrıca alkol tüketimi bu hastalığı tetiklediği için kişinin her türlü alkol içeren maddelerden uzak durması önerilir.
İlaç Tedavileri
Yaşam tarzını değişen kişilerde herhangi bir ilerleme görülmediği durumlarda doktor, belirtilerin azalması ve kontrol edilmesi için ilaç tedavisine yönlendirebilir. Vücut kitle indeksi 30 ve üzeri olan kişilerde ilaç tedavisi önerilebilir.
Ayrıca farklı bir yöntem olarak mide küçültme ameliyatları doktor tavsiyesi ve kişinin tercihine bağlı olarak yapılabilir.
