Menisküs Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Menisküs, daha çok futbolcularda rastlanılan ve dizin zorlanması sonucunda oluşan bir hastalıktır. Menisküs belirtileri genellikle ağrı ve şişlik ile kendini göstermektedir. Diz cerrahisinde yaşanan gelişmelerle birlikte menisküs yırtığı artık daha kolay tedavi edilmektedir. Erken teşhis edildiğinde operasyona ihtiyaç kalmadan tedavi edilebilirken, tedavisi gerçekleştirilmediğinde kişide büyük ağrılara sebebiyet verecektir. Bu yüzden dizlerde ağrı, şişlik ve sertlik gibi belirtiler görüldüğünde geç olmadan bir uzmana danışarak uygun tedaviye başlanmalıdır.

Menisküs Nedir?

Diz ekleminde (uyluk ve kaval kemikleri arasında) bulunan C şeklindeki kıkırdak yapı, menisküs olarak adlandırılır. Dizlerin ikisinde de iç ve dış menisküs olarak iki tane menisküs yer alır. Menisküs, kıkırdak yüzeylerin birbiriyle uyumlu olmasını sağlayan bir yastık görevindedir.

Menisküs dizde bulunan eklemlerin arasındaki kıkırdak yapıda görülen hastalığın adına denir, hareket kabiliyetini kısıtlayan bir hastalıktır. Menisküs genelde sporcularda görülen bir hastalıktır. Gençlerde, yetişkinlerde ve yaşlılarda görülebilir. Genç bireylerde genelde spor yaralanmaları sonucunda oluşur, yaşlılarda ise yaşlanmaya bağlı kıkırdakların eskimesi ve eklemlerde bulunan sıvının azalmasıyla oluşur.

Menisküs Nasıl Oluşur?

Dizde bulunan menisküs adı verilen dokunun yırtılması sonucu oluşan bir hastalıktır. Menisküs yırtığı, diz bölgesinde en çok rastlanan kıkırdak yaralanması türüdür. Travmalara bağlı olarak bu yırtılmalar gerçekleşir. Ayaktayken dize dönmek gibi dize uygulanan kuvvetler menisküslerde yırtığa neden olabilir ve yaşlı kişilerde dejenaratif yırtıklara rastlanabilir. Menisküs belirtileri gözlemlendiğinde tanı koymak kolay olabilmektedir. Fiziksel muayene dışında MR gibi görüntülemelerle yırtık kesin olarak tespit edilir. Menisküs tedavi edilmediğinde hastaya büyük ağrılar çektirebilmektedir. Günlük aktivitelerin yapılmasını engellemektedir. 

Menisküs Nedenleri Nelerdir?

• Ağır yük kaldırmak
• Sürekli ayakta durmak
• Sürekli oturmak
• Yoğun ev temizliği yapmak
• Vücut ağırlığının fazla olması
• Trafik kazaları
• Diz üzerine düşmeler
• Yaşlılık

Menisküs Nasıl Önlenir?

Menisküs yırtığı normal durumlarda kaza sonucu meydana geldiği için önlenmesi zordur. Fakat bazı önlemlerle dizin yaralanma riski azaltılabilir. Düzenli olarak hafif egzersiz yapmak uyluk kaslarını güçlendirmeyi sağlar. Egzersiz yapmadan önce ısınma hareketleri yapılmalı ve egzersiz yaparken hareket aralarında vücut dinlendirilmelidir. Kullanılan ayakkabı yeteri kadar destek sağlamalı ve giyerken ayağa düzgün şekilde oturtulmalıdır. Esnekliği korumaya dikkat etmeli, zorlayıcı hareketlerden mümkün olduğunca uzak durulmalıdır. Yapılan egzersizlerin yoğunluğu aniden artırılmamalıdır.
 

Menisküs Belirtileri Nelerdir?

Menisküs yırtılmasında ilk olarak ağrı ve şişlik belirtileri görülmektedir. Dizi tam açmakta ve kapatmakta zorlanmak yaşanan belirgin özellikler arasında yer almaktadır. Bu durumda menisküsün eklemlerin hareketine engel olduğu anlaşılır. Eklemleri hareket ettirirken gelen ses ve aniden oluşan ağrı batması da menisküs belirtileri arasında yer almaktadır. 

• Dizlerde ağrı görülür
• Dizlerde şişlik oluşur
• Dizlerde sertlik hissedilir
• Dizlerde kitlenme olur
• Hareket kabiliyeti kısıtlanır
• Ayağa kalkmakta ve oturmakta zorlanılır
• Merdiven inip çıkmakta güçlük çekilir
• Eklemler ses çıkarır
• Dizler tam bükülemez ya da doğrultulamaz
• Dizde sıvı toplanır
• Dizde boşalma hissi oluşur

Menisküs Tanısı Nasıl Konur?

Menisküs yırtığına tanı koyulurken öncelikle doktor tarafından hastanın fiziksel muayenesi gerçekleştirilir. Yaralanmanın nasıl meydana geldiğiyle ilgili ayrıntılar değerlendirilir. Travma sonrasında meydana gelebilecek kemik kırılması ve kas dokusundaki sorunlara karşı röntgen filmi çekilmesi gerekebilir. Bazı durumlarda dizdeki kıkırdağın daha detaylı incelenmesi için MRI taraması da yapılabilir.

Menisküs Tedavisi Nasıldır?

Menisküs belirtileri gözlemlendiğinde en kısa zamanda uzmana başvurulmalıdır. Çünkü menisküs ağrıya sebep olan ve günlük aktivitelerin yapılmasını zorlaştıran bir hastalıktır. Menisküs tedavisinde her vaka için ameliyat müdahalesi gerekmez. Menisküs tedavisi erken teşhis edildiğinde cerrahi operasyona gerek kalmadan yapılabilmektedir. Kişinin dizi kilitlenmiyorsa, ağrı şiddetlenmiyorsa ve belirtilerde düzelme görülüyorsa cerrahi dışındaki tedavi yöntemleri yeterli olabilmektedir. Aslında cerrahi operasyonun belirleyicisi menisküs yırtığının büyüklüğüdür. Menisküs yırtığı küçük olduğunda doktorun önerdiği ilaçlar ve egzersizlerle menisküs yırtığı tedavi edilebiliyor. Fakat basit yöntemler ve ilaç ile tedavi her vaka için yeterli olmayabiliyor. Yırtığın büyük olduğu durumda hastaya cerrahi operasyon uygulanarak yırtık tedavi edilebiliyor. Gelişen teknoloji ile menisküs yırtığı kapalı (artroskopi) ameliyatla yapılabiliyor ve hasta kısa sürede iyileşebiliyor. İyileşmenin tam sağlanabilmesi için hastanın belirli bir süre istirahat etmesi uzman tarafından önerilmektedir. İyileşme sürecindeki kişinin koşma, zıplama gibi faaliyetlere ara vermesi gerekir. Ameliyatın kapalı olarak yapılmasıyla hastanın vücudunda herhangi bir yara izinin kalmaması da kapalı ameliyatların artı yanlarından birini de bize gösteriyor.

Tedavi sürecinde acele etmemeye özen gösterilmelidir. Kişi eskiden yaptığı fiziksel aktivitelerine dönmek için dizini rahat bir şekilde büküp açabilmeli, dizindeki şişlik tam olarak geçmeli ve yürümek koşmak gibi hareketlerde ağrı hissetmemelidir. Tamamen iyileşme olmadan dizini normal şartlardaki gibi kullanan birey, dizin daha fazla yara almasına, hareket ve esneklik kabiliyetlerinde kalıcı kayıp yaşanmasına sebep olabilir. İlaç kullanımı ya da ameliyatla iyileşme sağlandıktan sonra da hastanın tekrar menisküs oluşmaması için dikkat etmesi gerekmektedir. Uygun hafif egzersizlerle menisküs önlenebilir.

Menisküs yırtığında iyileşme süresi, dizde yaşanan travmanın şiddeti gibi birçok faktöre bağlıdır. Ameliyat sonrası tamamen iyileşme süresi, kişinin normal zamanlardaki iyileşme süresi, uygulanan işlemlerin türü ve diğer faktörlerin etkisiyle 4-6 haftaya kadar sürebilir. Pek çok vakada oluşan komplikasyonların en aza indirilmesi ve iyileşmenin hızlanması için ameliyattan sonra fizik tedavi yöntemine başvurulmaktadır. Aynı zamanda, hekim önerisi ile iyileşme sürecindeki kişi diz ağrısını şiddetlendirmeyecek, yüzücüler için koşu gibi yeni ve farklı spor faaliyetlerinde bulunabilir.

Menisküs Ameliyatı ve Ameliyat Süreci Nasıldır?

Günümüz teknolojisi sayesinde menisküs ameliyatları artık kapalı yöntemle gerçekleşmektedir. Artroskopik Cerrahi olarak adlandırılan bu tedavi yönteminde, yırtık menisküs dokusu dikilerek eklem içindeki yeri korunur. Bu aşamada erken müdahale edilmesi iyi sonuçlar elde etmek için son derece önemlidir. Yırtık şekli ve bölgesine bağlı olarak menisküsün dikilemeyeceği durumlarda hasar gören kısım ya da tamamı çıkarılır. Menisküs yırtığı nedeniyle oluşan belirtiler, menisküsün kısmen ya da tamamen çıkarılmasıyla ortadan kalkar. Ancak özellikle genç bireylerde, ileri yaşlarda yaşanan kıkırdak aşınmaları zamanla başka hasarlar meydana getirebilir.

Artroskopi yöntemi kullanılarak yapılan menisküs ameliyatı 15-30 dakika gibi kısa bir sürede, bölgesel anestezi altında gerçekleştirilmektedir. Hastalar 2-3 saat sonrasında uyuşukluk hissi geçtiğinde yürümeye başlayabilir ve aynı gün taburcu olabilirler. Günlük yaşama dönme süresi yapılan müdahalelere ve kişinin durumuna göre 1-2 hafta sürmektedir.