Kan şekeri düzeyinin 50 mg/dl’nin altına düşmesi sebebiyle oluşan şeker düşmesi ya da diğer adıyla hipoglisemi risk faktörlerine karşın önlem alınması durumunda önlenebilecek bir rahatsızlıktır. Önlem alınmazsa insülin veya anti-diyabetik ilaç kullananlarda şeker düşmesi görülebilir. Kan şekeri seviyeleri düşerse, bireyin acil müdahale görmesi gerekmektedir. Bireyin yüksek şeker değeri olan gıdalar tüketmesi ile ya da bazı ilaçların alımı eşliğinde kan şekeri hızla normal seyrine döner. Bununla beraber uzun süreli ve etkili tedavi yöntemi için hipogliseminin oluşum nedenleri bilinmeli ve bu nedenlerin tedavi edilmesi gerekmektedir.
Kan şekeri düşmesinde beslenme önemli bir yer tutar. Kişi çok uzun süre aç kalmamalıdır. Beslenmede yapılan hatalı ve kontrolsüz diyetler veya detokslar kişinin kan şekerinin düşmesine sebep olabilir.
Şekerin bir anda kesilmesi, karbonhidratın büyük ölçüde kesilip tüketilmemesi; vücudun bu duruma alışık olmaması sebebiyle kan şekerinin dengesizliğine ve hatta bayılmalara sebep olmaktadır. Bu durum kişide şeker hastalığının oluşmasına ve ataklar sebebiyle ölüme kadar gidebilmektedir.
Şeker Düşmesi (Hipoglisemi) Nedir?
Şeker düşmesi hipoglisemi nedir; şeker düşmesi kandaki şeker oranının, yani glikoz seviyesinin belli bir seviye altına inerek (50-60 mg/dl) pankreasın aşırı insülin salgılamasıyla meydana gelir. İnsan vücudun enerji kaynağı olan glikozun düşmesi sonucu oluşan hipoglisemi, genellikle diyabet tedavisi ile ilintili olarak ortaya çıkabilir. Ancak bazı tıbbi durumlarda, ilaç kullanımına bağlı olarak, kişide diyabet hastası olmamasına rağmen şeker düşmesinin görülmesine neden olabilecek durumlardandır. Hipogliseminin üç farklı türü vardır: Hafif, orta ve ağır hipoglisemi.
Şeker düşmesi (hipoglisemi), günlük rutin içerisinde kan şekeri açlıkta 50 mg/dl’nin altına düşmez. Beyin, kalp ve akciğerler gibi kan akışı sağlanan önemli hayati organlar için şeker enerji kaynağı denilebilir. Kan şekerinde ani düşüşlerin yaşanması bu önemli organların çalışmasında aksaklıklar meydana getirir.
Şeker Düşmesi (Hipoglisemi) Neden Olur?
Kan şekerinin düşmesine zemin hazırlayabilecek birçok etken bulunmaktadır. Şeker düşmesinin (hipoglisemi) oluşum nedenlerini açıklamak gerekirse, etken olabilecek faktörler şu şekilde sıralanabilir:
• Gerektiğinden fazla insülin veya oral anti-diyabetik ilaç kullanmak
• Ana ve ara öğünlerin düzensiz saatlerde yenmesi
• Öğünlerde gerektiğinden daha az karbonhidrat tüketmek
• Her zamankinden daha fazla egzersiz yapmak
• Alkol kullanmak
• İlaçları gün içerisinde yanlış zamanlarda kullanmak
• Kadınlarda adet döngüsünün başlaması
• İnsülin enjeksiyonlarının uygulandığı yeri değiştirmek
• Sindirim güçlüğü veya mide boşalmasının gecikmesi
• Soğuk/ılık ortamdan bir anda çok sıcak ortama geçmek
Şeker Düşmesi (Hipoglisemi) Belirtileri Nelerdir?
Şeker düşmesi belirtileri üç farklı tür/derece ile sınıflandırılabilir. Bunlar; hafif şeker düşmesi, orta şeker düşmesi, ağır şeker düşmesi olarak farklı belirtiler ile gündeme gelebilir.
Hafif şeker düşmesi yaşanması durumunda aşağıdaki şu belirtilerle karşılaşmak mümkündür:
-Halsizlik
-Göz kararması
-Baş dönmesi
-Soğuk terleme
Orta şeker düşmesi yaşanması durumunda şu belirtiler görülebilir:
-Yoğun soğuk terleme
-Yoğun halsizlik
-Göz kararması
-Konuşma bozukluğu
-Bilinç bulanıklığı
-Ağır hareket etme
Ağır şeker düşmesi belirtileri ise:
-Yoğun soğuk terleme
-Göz kararması
-Yoğun halsizlik
-Bilinç bulanıklığı
-Konuşma bozukluğu
-Ağır aksak hareket etme
-Komaya girme
Şeker Düşmesi (Hipoglisemi) Tedavisi Nedir?
Yetişkinler için 20gr karbonhidrat ve 10 yaşından küçük çocuklar için 16 gr karbonhidrat içeren basit şeker tüketilmesi uygun olacaktır. Örneğin; 1 tatlı kaşığı balda 16 gr karbonhidrat içeren basit şeker bulunmaktadır. Hastanın kan şekeri dengesi sağlandıktan sonra 15 dakika kadar dinlenmeli ve 15 dakika sonra şekeri tekrar kontrol edilmelidir. Kan şekerinin dengelenmemesi durumunda bir miktar meyve suyu, küp şeker gibi basit şekerli gıdalar tüketilebilir. Orta ve ağır şeker düşmesi (hipoglisemi) belirtileri görülen kişi mutlaka bir sağlık hizmeti almalıdır.
Şeker Düşmesi (Hipoglisemi) ile Ortaya Çıkabilecek Komplikasyonlar Nelerdir?
Hipoglisemi, yani şeker düşmesi hızlı bir şekilde tedavi edilmezse, bilinç kaybı, titreme nöbetleri ya da kişinin komaya girmesi ve hatta ölüm ile sonuçlanabilmektedir. Doğrudan komplikasyonlar ile her zaman karşılaşılmasa da baş dönmesi, halsizlik hissi, bilinç kaybı sebebiyle kazalar, yaralanmalar ya da yaşlı kişilerde demans riskiyle karşılaşılmasına sebep olabilir. Kişide sürekli şeker düşmesi atakları meydana gelirse bu durum zamanla kişinin atakları fark etmesine engel olabilir. Vücut bu ataklara alıştığı için bir süre sonra titreme ve düzensiz çarpıntılar gibi belirtileri artık göstermemeye başlar. Bu aşamada ciddi ve hayatı tehlikeye atan ağır şeker düşmesi oluşumu riski de artmaktadır. Hekim bu duruma göre uyguladığı tedavi planını değiştirerek, kan şekeri düzeyinin dengelenmesinde yardımcı olur.
Şeker hastası kişiler, şeker düşmesi atakları yaşama korkuları yüzünden kan şekeri seviyelerinde düşme yaşanmaması için daha az insülin kullanmaya çalışırlar. Bu durum da kontrol edilemeyen diyabete yol açabilir. Bu sebeple diyabet ilaçlarında düşüş yaşanmaması için bir hekime danışılması gerekmektedir.
Şeker Düşmesi (Hipoglisemi) Nasıl Önlenir?
Diyabet hastaları doktor gözetimi ve planı dâhilinde hareket etmelidir. Beslenme, egzersiz rutini, ilaç kullanımı hakkında yapılabilecek herhangi bir değişim kişinin diyabet ve kan şekeri düşmesi durumunu nasıl etkileyebileceğini bilmediğinden doktora danışarak destek alması gerekmektedir.
• Kişilerin yanında meyve suları, çiğnenen şekerler, glikoz tableti gibi hızlı etki eden karbonhidrat kaynaklarını bulundurması iyi olacaktır. Böylelikle gerektiğinde kişi şeker düşmesi ataklarını önleyebilecektir.
• Şeker düşmesi rahatsızlığı olanların fakat rahatsızlığın farkında olmayanların, “sürekli glikoz monitörü” kullanması etkili olacaktır. Bu monitör, derinin alt kısmına yerleştirilir ve kan şekerini düzenli ölçerek alıcıya ölçümleri gönderir. Sürekli glikoz monitörleri bazı modellerde kan şekerinin çok düşmesi durumunda uyarıda bulunur.
• Şeker hastalığı olmayan bireyler, sık sık şeker düşmesi atakları durumunda gün içerisinde sık sık atıştırmalıklar tüketmelidir. Ne kadar geçici bir önlem olsa da böylelikle kan şekeri seviyesi fazla düşmez. Öte yandan şeker düşmesinin oluşum nedenlerinin belirlenmesi ve bu nedenlerde çözüme gidilmesi daha doğru olacaktır.