Gece yeme sendromu, sık uyku kesintileri ile beraber meydana gelen bir yeme bozukluğudur. Bu kişiler, yemek yemeden uyuyamayacaklarını düşünerek, gecede en az birkaç kez uyanabilirler. Ayrıca akşam yemeğinden hemen sonra atıştırmalıklarla yemeye devam edebilirler. Gece uykudan uyanılması sonrası yüksek kalorili besinler ve atıştırmalıklar tüketen bu kişiler yedikten sonra suçluluk duygusuna kapılabilirken, karamsar ve gergin olabilirler.
Gece yemek yeme bozukluğu olan bireyler genellikle sabahları tok olarak uyanır ve ilk öğünlerini geç saatlere bırakabilir. Akşamları çok fazla yemek yeme gibi sorunlar yaşayabilirler. Ayrıca gece yeme isteğini ortaya çıkaran uyku bölünmeleri yaşanabilir. Normal olarak görülen sağlıklı kişilere oranla, fazla kilosu olan veya obezite problemi olan kişilerde daha sık görülen bir durumdur. Bu durumun ortaya çıkmasının altında birçok neden olabileceği gibi psikolojik faktörler de bulunabilir.
Gece Yeme Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Gece yeme bozukluğu belirtileri arasında birçok semptom yer alabilir. Geceleri uyanma ve sonrasında yeme ihtiyacı duyması, günlük alınan kalorinin büyük bölümünün akşam ve gece saatlerinde alınması gibi belirtiler yer almaktadır.
Ayrıca gece yeme sendromu belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Gün içinde çok fazla yiyememe ve iştah azalması
- Geceleri kalorisi yüksek besinlerin tüketilmesi
- Yemek yeme için geceleri uykudan uyanma ve bu durumu kontrol edememe
- Strese maruz kalma durumunda ortaya çıkan ve engel olunamayan yeme isteği
Gece Yeme Sendromunun Nedenleri Nelerdir?
Gece yeme sendromunun nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Ancak bu duruma neden olabileceği düşünülen farklı etken faktörler olduğu düşünülmektedir.
Gece yeme alışkanlığı nedenleri arasında bulunan faktörler şu şekildedir:
Sirkadiyen Ritim Bozuklukları
Sirkadiyen ritim, insanın doğal uyku, uyanıklık ve açlık döngüsüdür. Yeme bozukluğu olan kişilerin doğal döngüsü olması gerektiği gibi çalışmamaktadır. Bu nedenle vücut tarafından geceleri aç ve uyanık hissedilmesine neden olan hormonlar salgılanabilir.
Genetik Faktörler
Kalıtımsal bir problem olarak da karşımıza çıkabilen bir sendromdur. Uzmanlar yeme bozukluğunda genlerin etken faktör olabileceğini düşünmektedir.
Psikolojik Nedenler
Gece yeme sorunsalı olan birçok insanda bu durumu tetikleyen nedenler arasında depresyon ve kaygı gibi duygu durum bozuklukları yer alabilir.
Ayrıca uyku bozuklukları, hormonlarda yaşanan dengesizlikler, obezite ve madde kullanımı gibi diğer nedenler de bu duruma yol açabilir.
Gece Yeme Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?
Gece yeme sendromu teşhisi için öncelikle dahiliye uzmana gidilmelidir. Uzman desteği ile bu sorunun altında yatan nedenlerin araştırılması gerekir. Hormon tetkikleri ve farklı incelemelerin yapılması bu sorunun altında yatan nedenlerin belirlenmesinde önemlidir.
Uzman doktor, geceleri hangi sıklıkta uyandığınızı ve tekrar uyumanıza yardımcı olan etkenleri belirlemek için birtakım sorular sorabilir. Fiziksel sağlığın kontrolü için muayene işlemi yapılabilir. Ayrıca kişinin ruh halinin de bu duruma neden olabileceği gibi, kişiye zihinsel ve duygusal sağlığı hakkında bazı sorular yöneltilebilir.
Psikolojik nedenlerden kaynaklandığı düşünüldüğünde uzman psikolog ya da psikiyatristten destek almak gerekebilir. Uzman, kişinin beslenme alışkanlıklarını değiştirmek adına diyetisyene de yönlendirebilir. Diyetisyen tarafından hazırlanan kişiye özel beslenme programı hazırlanabilir.
Uzmanlar tarafından kişiye bir uyku günlüğü tutması önerilebilir. Kişinin ne zaman uyandığını ve geceleri hangi besinleri tükettiğini takip etmesi, uzmanlar tarafından tedavi planlamasının yapılmasında fayda sağlar.
Gece Yeme Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?
Gece yeme sendromu tedavisi, uzman doktor tarafından belirlenen yöntemlerle yapılmaktadır. Kişiye özel bir tedavi uygulaması veya farklı tedavi kombinasyonlarının bir arada olması şeklinde uygulanabilir.
Genellikle stres, kaygı, depresyon, özgüven eksikliği gibi konularla bağlantılı olabilen bir sendromdur. Kilolu insanlarda görülme ihtimali kilosu normal kişilere oranla daha fazladır. Bu nedenle kilo problemi olan kişilere diyetisyen yardımıyla bir beslenme programı hazırlanarak, yeme alışkanlıklarını değiştirmeye ve sağlıklı beslenmeye yönelik bir çalışma hazırlanır.
Tedavide sorunun altta yatan nedenleri belirlenmeli ve bu yönde bir tedavi planlaması yapılmalıdır. Gece yeme hastalığının tedavi yöntemleri arasında bazı uygulamalar ve yöntemler bulunmaktadır.
Bilişsel Davranışçı Terapi, kişiye zarar veren davranışların değiştirilmesine yönelik yapılan bir tür konuşma terapisi olarak da bilinmektedir. Bu terapide amaç, kişiyi sağlıklı beslenmeye yönlendirmeye ve zarar veren alışkanlıklardan uzaklaştırmaya çalışmaktır. Gün içerisinde daha fazla yemek yemeye ve gece ortaya çıkan açlığın kontrol edilmesine katkı sağlar.
Kişinin ruh sağlığını iyileştirmek ve duygularını kontrol edebilmesi için seçici serotonin geri alın inhibitörleri (SSRI) gibi bazı antidepresan ilaçlar uzman tarafından verilebilir.
Kişinin sakinleşmesini ve uykuya tekrar dalmasına yardımcı olması için progresif kas gevşetme (PKG) gibi uygulamalar önerebilir.
Fototerapi uygulaması ile günde yaklaşık 15 ve 30 dakika arasında özel bir ışık kullanılarak, sirkadiyen ritminin değiştirilmesi sağlanabilir. Kişi bu sayede geceleri uyuyabilir ve yemek bozukluğunun önüne geçebilir.
Uyku ve uyanıklık döngüsünü düzenleyen ve kontrol eden melatonin hormonu, geceleri uyumaya ve uykuda kalmaya yardımcı olur. Bu nedenle kişiye melatonin takviyesi alması doktor tarafından önerilebilir.