Hemen hemen her insan yaşamının bir döneminde uykusundan kontrol dışı bir şekilde uyanmış olabilir. Gece terörü veya yaygın olarak kullanılan ismiyle uyku terörü, uyku sırasında gelişen tüm istemsiz hareket olarak adlandırılan parasomnianın en fazla görülen örneğidir ve çocukların, ailelerin hayatını olumsuz etkilemektedir.
Uyku terörü, her yaşta ortaya çıkar, özellikle de 1,5 10 yaş arasında daha sık görülen gece terörü anormal uyku bozuklukları arasındadır.
Uyku insanın en temel ihtiyaçlarından biridir. Uyku her yaşta önemli olsa da beyin gelişiminin en yoğun olduğu dönem olan bebeklik ve çocukluk döneminde çok daha önemlidir. Çocukların ve bebeklerin %30’unda uyku problemi görülmektedir. Uyku terörü tedavisi için belirtilerle birlikte bir uzman desteği almak gerekir.
Çocuklarda görülen uyku terörü ise; çığlıkla ve ağlamayla gecenin bir yarısı uyanan çocukların uyandığından şikâyet eden ebeveynlere doktor uyarısı; ‘Çocuklarınızın yaşadığı uyku terörü diye adlandırılan rahatsızlık olabilir.
Uyku Terörü Belirtileri Nelerdir?
Uyku terörü belirtileri özellikle uykunun ilk evresinde kendisini belli eder. Aşağıdaki belirtiler bize gece uyku terörü hakkında bilgiler vermektedir. Gece uyku terörü belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz;
- Bu rahatsızlık 1,5 - 10 yaş arası çok sık görülmektedir. Okul öncesi çocuklarda ise görülme sıklığı % 40’tır.
- Uykunun ilk yarısında olduğundan gecenin erken saatlerinde olmaktadır. Çocuk uyuduktan 2 - 3 saat sonra korku içerisinde bağırarak veya ağlayarak, yatağının içinde oturur. Gözleri açıktır, ancak bakışlar boş ve donuktur. Bu süreç 30 saniyeden 3 dakikaya kadar sürebilir.
- Uykunun ağır kısmında olduğundan sabah çocuk bunu hatırlamaz veya çok az hatırlar (eğer uyandırılmazsa). Çok yorgun olunduğu zamanlarda artış gösterebildiğinden gündüz uykusu önerilebilir.
- Yine programlı uyandırma da bazen işe yarayabilmektedir. Bu aileleri çok kaygılandırır ancak tedavisi kolaydır.
- Uykusuzluk sonucunda kişinin dikkat ve öğrenme süreçlerinde problemler olur ve hafıza kaybı görülebilir.
- Uyku terörü, çocukların gelişme okul ve sosyal hayatları olumsuz etkilenir. Bu yüzden tedavisi kolay olan uyku bozukluklarında tanı alınabilmesi için çocukları bir uzmanlara götürmek önerilmektedir.
Uyku Terörünü Tetikleyen Faktörler Nelerdir?
Uyku terörü yaşayan kişinin yüzünde bir korku ifadesi oluşur ve çoğunlukla terleme, sık nefes alma ve çarpıntı ile yatakta oturur bazen de doğrulup yürümeye başlar. Bu nöbetler derin uyku sırasında ve çoğunlukla gecenin ilk yarısında meydana gelir ve kişi tarafından hatırlanmaz, kişi söylenenleri duymaz ve uzaklaşmaya çalışabilir. Bu nöbetler bazen 20 dakikaya kadar uzayabilir. Erişkinlere oranla çocuklarda daha sık rastlanan bir durumdur ve yaş arttıkça görünme sıklığı azalır. Stres, bazı ilaçlar ve uykudaki solunum bozuklukları uyku terörünü tetikleyebilir.
Uyku Terörü Nasıl Tedavi Edilir?
Gece terörleri tedavi edilemez fakat çocukluk döneminde başlayan uyku terörü rahatsızlığı yaş ilerledikçe durma eğilimi gösterir. Ancak kişi ileri yaşlarda uyku terörü yaşıyorsa bunun kesin bir tedavi bulunmamaktadır.
Bu hastalığa karşı bazı tedbirler alınması olumsuz durumlara karşı koruyucu olabilir. Çocukların kaldığı odalarının güvenli konuma getirilmesi, iyi bir uyku için elektronik cihazların odada bulundurulmaması gibi faktörlere özen gösterilmesi gerekir.
Uyku terörü geçiren çocukların yeteri kadar dinlenip ve uykusunu aldığından emin olmak gerekebilir. Bilhassa uyku saatlerinin düzenli olmasına dikkat edilmelidir.
Uyku Laboratuvarı hakkında bilgi için tıklayınız.