GAPS diyeti, "Gut and Psychology Syndrome" (Bağırsak ve Psikoloji Sendromu) kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Dr. Natasha Campbell-McBride tarafından geliştirilmiştir. Bu diyet, bağırsak sağlığı ile zihinsel ve fiziksel sağlık arasındaki bağlantıyı vurgulayan bir yaklaşımı temsil eder.
GAPS diyetinin temel prensibi, sindirim sistemi ile bağlantılı birçok sağlık sorununun, bağırsak mikrobiyotasındaki dengesizliklerden kaynaklandığına inanmaktadır. Bu nedenle, diyet, bağırsak sağlığını iyileştirmeye ve dengesizlikleri düzeltmeye odaklanır.
GAPS diyeti, temel olarak bağırsak florasını düzelterek, sindirim sisteminin iyileştirilmesini, toksinlerin vücuda zarar vermesini önlemeyi hedefler. Bu, özellikle üç aşamalı bir eliminasyon diyeti olarak uygulanır. İlk aşamada, bağırsak duvarını onarmak için hafif ve kolay sindirilebilen besinler tercih edilir. Kemik suyu, sebze çorbaları ve belirli probiyotikler bu aşamada önemli rol oynar. İkinci aşamada, diyet çeşitlendirilir ve sebzeler, organik etler, balık gibi besinler eklenir. Üçüncü aşamada ise, daha geniş bir yelpazede gıdalar dahil edilir, ancak hala bazı sınırlamalar bulunur. Tahıllar, nişasta ve belirli şekerler sınırlı tutulur.
GAPS Diyetinin Faydaları Nelerdir?
GAPS diyeti, bağırsak sağlığını iyileştirmeyi ve sindirim sistemi sorunlarıyla mücadele etmeyi amaçlar. Bu yaklaşımın uygulanmasının bazı olası faydaları şunlar olabilir:
Bağırsak Florasının İyileşmesi: GAPS diyeti, probiyotik ve fermente gıdaların sık tüketimini teşvik ederek, bağırsak florasının dengelenmesini hedefler. Bu, sindirim sistemi sağlığının geliştirilmesine yardımcı olabilir.
Bağışıklık Sistemi Desteği: Sağlıklı bir bağırsak florasının korunması, bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olabilir. Bu, vücudu hastalıklara karşı daha iyi koruyabilir.
Sindirim Sistemi Rahatsızlıklarının İyileştirilmesi: GAPS diyeti, sindirim sistemi sorunları yaşayan bireyler için özellikle faydalı olabilir. Mide ağrısı, şişkinlik, ishal gibi rahatsızlıkların hafiflemesi gözlemlenebilir.
Mental ve Duygusal Durumu İyileştirme: Bağırsak ve beyin arasındaki bağlantıyı vurgulayan GAPS diyeti, bu alandaki çalışmaların zihinsel ve duygusal sağlığı iyileştirmeye yardımcı olabileceğini öne sürer.
Allerjilerin ve Hassasiyetlerin Azalması: Belirli gıda intoleransları ve alerjileri olan bireyler, GAPS diyeti ile bu semptomların hafifleyebileceğini gözlemleyebilirler.
Otizm ve Nörolojik Bozukluklarda İyileşme: Dr. Natasha Campbell-McBride, GAPS diyetinin otizm ve diğer nörolojik bozuklukları olan bireylerin belirtilerini hafifletebileceğini iddia etmektedir.
Unutulmamalıdır ki her bireyin vücut yapısı ve sağlık durumu farklıdır. Bu nedenle, GAPS diyetine başlamadan önce bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir. Diyetin, kişinin özel ihtiyaçlarına uygun olarak uyarlanması, en etkili sonuçların alınmasını sağlar.
GAPS Diyeti Riskleri Nelerdir?
GAPS diyeti, sindirim sistemi sağlığını iyileştirmeyi amaçlayan bir yaklaşım olmakla birlikte, dikkate alınması gereken bazı potansiyel riskler de bulunmaktadır. Bunlar şunlar olabilir:
Beslenme Dengesizliği: GAPS diyeti, belirli gıda gruplarının kısıtlanmasıyla karakterizedir. Bu, yeterli besin alımını sağlamak için dikkatli planlama gerektirir. Özellikle uzun süre uygulandığında, yetersiz beslenme riski olabilir.
Sosyal ve Psikolojik Etkiler: GAPS diyeti, bazı toplumsal etkinliklerin veya sosyal yemeklerin zorlaşmasına neden olabilir. Ayrıca, çok kısıtlayıcı bir diyetin psikolojik olarak zorlayıcı olabileceği unutulmamalıdır.
Bağırsak Florasında Değişiklikler: Diyetin çok hızlı bir şekilde uygulanması, bağırsak florasında ani değişikliklere neden olabilir. Bu, başlangıçta bazı sindirim sorunlarına yol açabilir.
Tıbbi Denetim ve Danışmanlık: GAPS diyeti, uzun dönemli veya şiddetli sindirim sorunları olan bireyler için özellikle dikkatli bir şekilde uygulanmalıdır. Bu tür durumlarda bir doktora veya diyetisyene danışmak önemlidir.
nn
Bazı Besinleri Tamamen Elemek: Özellikle ilk aşamalarda, diyet belirli gıda gruplarını tamamen elemektedir. Bu, bazı besin öğelerinin eksikliğine yol açabilir.
Uzun Süreli Uygulama: GAPS diyetinin uzun süreli uygulanması, bazı besin gruplarının eksikliğine yol açabilir. Bu nedenle, diyetin uzun dönemli uygulanması önerilmez.
Herhangi bir diyet programında olduğu gibi, GAPS diyeti de bir uzmana danışılarak uygulanmalıdır. Özellikle mevcut sağlık durumu veya tıbbi geçmişi olan bireyler için, bu diyetin uygunluğunu değerlendirmek önemlidir.
GAPS Diyeti Nasıl Yapılır?
GAPS Diyeti, üç aşamalı bir süreçten oluşur ve her aşamanın belirli prensipleri vardır. İşte GAPS Diyeti'nin temel adımları:
1. GAPS Diyeti İlk Aşama:
Besinler: Bu aşamada, kolay sindirilebilen temel besinler tercih edilir. Bunlar arasında kemik suyu, sebze çorbaları (ıspanak, kabak gibi), probiyotik yoğurt, kaynamış sebzeler ve fermente sebzeler yer alır.
Yasaklar: Tahıllar, süt ürünleri, şeker, nişasta içeren besinler, meyveler, bal ve tatlandırıcılar bu aşamada tamamen çıkarılır.
Probiyotikler: Probiyotik takviyeleri (özellikle Lactobacillus ve Bifidobacterium türleri) önerilir. Probiyotik yoğurt ve fermente sebzeler de bu aşamada önemlidir.
2. GAPS Diyeti İkinci Aşama:
Besinler: Bu aşamada, ilk aşamada yasaklanan bazı besinler kademeli olarak eklenir. Organik et, balık, yumurta, doğal yağlar ve bazı çeşitli sebzeler dahil edilebilir.
Yasaklar: Tahıllar ve nişasta içeren besinler hala sınırlıdır, ancak bu aşamada bazıları kademeli olarak yeniden dahil edilebilir.
Probiyotikler: Probiyotik takviyeleri devam eder.
3. GAPS Diyeti Üçüncü Aşama:
Besinler: Bu aşamada, daha geniş bir besin yelpazesi dahil edilir. İyileşme belirtileri olumlu yönde gelişirse, bazı tahıllar, nişasta içeren sebzeler ve meyveler dahil edilebilir.
Yasaklar: Ancak, gluten içeren tahıllar ve rafine şekerler hala sınırlıdır.
Probiyotikler: Probiyotik takviyeleri devam eder.
GAPS diyeti uygulayanlar, her aşamayı ne kadar süreyle uygulayacaklarını ve her besin grubunu ne zaman ekleyeceklerini, bireysel ihtiyaçlarına ve vücutlarındaki tepkilere bağlı olarak belirlerler. Bu süreç, dikkatli bir planlama ve takip gerektirir. Ayrıca, bu diyeti uygulamadan önce bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir.
GAPS Giriş Diyeti
GAPS Giriş Diyeti, GAPS Diyeti'nin ilk aşamasını temsil eder. Bu aşama, bağırsak sağlığını iyileştirmek ve sindirim sistemi sorunlarını hafifletmek amacıyla tasarlanmış bir eliminasyon diyetidir. İşte GAPS Giriş Diyeti'nin temel özellikleri:
Amaç: Bağırsak florasını iyileştirmek, bağırsakları temizlemek, toksinlerin zararlı etkilerini azaltmak.
Süre: GAPS Giriş Diyeti bireyin durumuna bağlı olarak değişebilir. Bu aşama, genellikle birkaç hafta ile birkaç ay arasında sürebilir.
Yasaklar: Tahıllar, nişasta içeren sebzeler, süt ürünleri, şeker, meyve ve diğer yüksek karbonhidratlı gıdalar yasaktır.
İzin Verilen Besinler: Kemik suyu, sebze çorbaları (ıspanak, kabak gibi), probiyotik yoğurt, fermente sebzeler, doğal yağlar, organik et, balık, yumurta.
Probiyotikler: Probiyotik takviyeleri (özellikle Lactobacillus ve Bifidobacterium türleri) önerilir. Probiyotik yoğurt ve fermente sebzeler de önemlidir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler: Sindirim sistemi belirtileri dikkatlice izlenmeli ve aşamalar arası geçişler, bireyin tepkilerine göre yapılmalıdır. Bu aşamada detoks semptomları yaşanabilir. Bu, vücudun toksinlerden arınma sürecinin bir parçası olabilir.
Öneriler:
GAPS Giriş Diyeti, bir sağlık uzmanının rehberliğinde uygulanmalıdır. Diyetinizi planlamak ve takip etmek önemlidir.
Unutulmamalıdır ki her bireyin vücut yapısı ve sağlık durumu farklıdır. Bu nedenle, GAPS Diyeti'ne başlamadan önce bir sağlık uzmanına danışmak ve süreci onun rehberliğinde sürdürmek en iyisi olacaktır.
GAPS TAM DİYET
GAPS Tam Diyet, "Gut and Psychology Syndrome" (Bağırsak ve Psikoloji Sendromu) diyetinin üçüncü ve en kapsamlı aşamasını temsil eder. Bu aşama, sindirim sistemi sağlığını iyileştirmek ve bağışıklık sistemini desteklemek amacıyla tasarlanmıştır. İşte GAPS Tam Diyet'in temel özellikleri:
Amaç: Bağırsak florasını dengeli bir şekilde sürdürmek, sindirim sistemi sorunlarını hafifletmek ve bağışıklık sistemini güçlendirmek.
Süre: GAPS Tam Diyet, bireyin durumuna bağlı olarak değişebilir. Bu aşama, genellikle birkaç aydan birkaç yıla kadar sürebilir.
Yasaklar: Gluten içeren tahıllar (buğday, arpa, çavdar), nişasta içeren sebzeler, rafine şekerler, süt ürünleri (çiğ süt ürünleri hariç), işlenmiş yiyecekler ve bazı zararlı kimyasallar yasaktır.
İzin Verilen Besinler: Organik et, balık, yumurta, doğal yağlar, fermente sebzeler, probiyotik yoğurt, sebze çorbaları, bazı nişastasız sebzeler, meyveler (kademeli olarak eklenir).
Probiyotikler: Probiyotik takviyeleri (özellikle Lactobacillus ve Bifidobacterium türleri) önerilir. Probiyotik yoğurt ve fermente sebzeler de önemlidir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler: Sindirim sistemi belirtileri dikkatlice izlenmeli ve diyet buna göre ayarlanmalıdır. Bu aşamada, vücuttaki toksinlerin atılımı artabilir. Bol su içmek ve vücudu desteklemek önemlidir.
Öneriler: GAPS Tam Diyet, bir sağlık uzmanının rehberliğinde uygulanmalıdır. Diyetinizi planlamak ve takip etmek önemlidir.
Unutulmamalıdır ki her bireyin vücut yapısı ve sağlık durumu farklıdır. Bu nedenle, GAPS Tam Diyet'i uygulamadan önce bir sağlık uzmanına danışmak ve süreci onun rehberliğinde sürdürmek en iyisi olacaktır.