Kan içerisinde bulunan ve kan hücresi grubunu meydana getiren eritrosit, vücudun oksijen taşımasında görev alan hemoglobin maddesini içermektedir. Solunum ile akciğere alınan oksijeni vücuttaki tüm dokulara iletebilmektedir. Vücudun her bir hücresine yeterli seviyede oksijen gidebilmesi, kanda bulunan değerine ve fonksiyonuna bağlıdır. Rengi kırmızımsı olduğu için alyuvar da denilmektedir. Rengini hemoglobinde bulunan demirden almaktadır.
Eritrositler, karbondioksiti bağlayarak akciğerlere iletir, ardından solunumla birlikte karbondioksit vücuttan dışarıya gönderilir. Tüm bu olay, nefes alıp verme sırasında gerçekleşmektedir. Kadın, erkek, çocuk ve her bireyin kanındaki RBC sayısı farklı seviyelerde olmakla birlikte belirli referans aralığındadır. Bir şikayetle doktora gidildiğinde yapılan rutin işlem kan testidir. Kan sayımlarında bakılan ise RBC seviyesidir.
Eritrosit (RBC) Değeri Kaç Olmalı?
RBC değerinin sayımıyla ilgili yapılan test, çoğunlukla hemogram (tam kan sayımı) olarak bilinen testin bir bölümü olarak yapılmaktadır. Yaş, cinsiyet, kişinin sağlık durumu ve hamilelik durumuyla ilgili olarak bireyin kanında olması gereken miktar farklılık gösterebilmektedir. Alınan örnekler ile RBC testi kolaylıkla yapılabilmektedir.
Sağlıklı kişilerde olması gereken RBC değerleri; Erkekte 4,6-6,2 milyon hücre, Kadında (4,1-5,3), 1-18 aralığında çocukta (3,9-5,4), 6-12 aylık olan bebekte (3,4-5,1), 2-6 aylık olan bebekte (3,4-5,4), 2-8 haftalık olan bebekte (3,9-5,9) ve yeni doğan bebekte (4,7-7,2) milyondur. Hamilelikte, kanser hastalıklarında ya da hücreleri etkileyebilen farklı hastalıklarda ve ilaç kullanımda bu değerler farklı olabilmektedir. Bu değerler doktor kontrolü ile incelenmeli ve değerlendirilmelidir.
Eritrosit (RBC) Yüksekliği Nedenleri
Test sonucu RBC’nin yüksekliği vücuttaki seviyenin arttığını göstermektedir. Bu duruma verilen isim eritrositozdur. Kanın yoğunluğunun fazla olmasına sebep olarak, pıhtılaşma riski ortaya çıkar. Dış faktörlerin etkisi sonucu kan değerinin normalden daha fazla olması ile oluşan eritrositoz türüdür. İlaç kullanımları ya da birtakım hastalıklar, eritrositoza sebep olabilmektedir.
Artışı sağlayan nedenler şunlardır:
- Kalp hastalıkları
- Akciğer hastalıkları (KOAH)
- Uyku apnesi
- Böbrek hastalıkları
- Karaciğer hastalıkları
- Sigara
- Rakımı yüksek yerlerde yaşamak
- Dehidrasyon (sıvı kaybı)
- İdrar söktürücü ilaçlar
- Steroidler ya da protein iğneleri
Ayrıca, kan kanserleri, kan hücrelerinde normal olmayan artışlara sebep olabilmektedir. Farklı kanser grupları da RBC değerini çok fazla etkileyebilir. Normal olmayan yüksek değerlerde kanser hastalıklarına yönelik incelemelere müracaat edilmelidir.
RBC Düşüklüğü Nedenleri
RBC değerinin düşük olması kansızlığa(anemi) işarettir. Bu durum, kırmızı kan hücrelerinin üretiminde yaşanan bir sorundan ya da bu hücrelerin farklı nedenler ile eksilmesinden olabilmektedir. Düşüklüğe yol açan faktörlerden biri sağlıksız ve düzensiz beslenmedir. Kişi, alması gerektiği vitaminleri ve besinleri yeterli seviyede almadığı zaman kansızlık oluşur. Bu değerler kan testi ile öğrenilebilir. Besin veya vitamin eksikliğinden kaynaklı bir kansızlık oluşumu ise takviyelerde tedavisi yapılabilir.
Bazı durumlarda RBC düşüklüğünün sebebi kemik iliği yetmezliği olabilmektedir. Hamilelik, karaciğer hastalıkları, böbrek hastalıkları, tiroid bozuklukları, epilepsi nöbetleri, oluşan iç veya dış kanama, sindirim sistemi hastalıkları gibi birçok durum RBC düşüklüğüne neden olabilmektedir. Kan testi sonuçlarında RBC değeri düşük olan hastalar doktora başvurarak durum hakkında bilgi sahibi olabilirle, muayene ve testlerini yaptırarak sağlıklarını koruyabilirler.
İdrarda RBC (Eritrosit)
İdrarda eritrosit olması, idrara kanın karışması anlamına gelmektedir. Tıbbi adı hematüridir. İdrarda görülmesi hayati tehlike oluşturmaz. Nadir olarak bazı önemli hastalıkların sonucu olarak belirtilebilir. İdrara kan karışması yalnızca mikroskop ile bakıldığında belli olabilecek kadar az olmaktadır. Bu durum oluştuğunda nedenini incelemek önemlidir, bu durum önemli bir takım sorunlardan da ortaya çıkabilmektedir. Sağlık bir bireyin idrar değeri 0-3 arasında olmalıdır. Fakat bu değerin üstünde görülmesi durumunda, nedenlerinin incelenip araştırılması gerekmektedir.
İdrarda görülme sebepleri arasında; idrar yolu iltihabı yaşanması, idrar kesesinde veya böbreklerde ortaya çıkmış enfeksiyon, böbrek taşı olması, böbrek kanseri, prostat kanseri, idrar yollarında tümör, birtakım ağrı kesiciler, kanser ilaçları, çok fazla egzersiz, kanda pıhtılaşma sayılabilmektedir.
Gaitada RBC (Eritrosit)
Dışkıda (gaitada) kan görülmesi olağandışı bir durumdur. Gaitada eritrosit görülmesi parazit ya da bakteriyel bir hastalığın olduğunu düşündürmektedir. Birtakım bağırsak ve mide hastalıklarında da görülebilmektedir. Bu gibi durumlarda doktora başvurmak gerekmektedir. Doktor kişinin şikayetleri sonucunda ve gerek görülürse kişiden gaita kültürü tahlili isteyebilmektedir. Ayrıca kolonoskopi ve endoskopi tahlilleri de gerekebilir.
