Vajinismus ve Tedavisinde Yeni Yöntem: Nöroterapi

PDF

Vajinismus Nedir?

Vajinismus; cinsel birleşme sırasında vajinanın dışa yakın bölümünü çevreleyen kasların kasılması sonucunda cinsel birleşmenin imkansız ya da ağnlı hale gelmesi sorunudur. Vajinadaki kasılmaya bedenin başka bölümlerindeki kasılmalar da eşlik edebilir. Kasılmaların ve korkunun şiddeti ile paniğe kapılan kadın ilişki sırasında eşini itebilir, kendini ilişkiye tümüyle kapatabilir. Bu davranışları eşi tarafından sanki ilişkiyi istemiyor veya bilinçli olarak kendisini ilişkiye kapatıyor gibi algılanabilir. Ancak kasılmalar tamamen istemsizdir ve gevşemek kadının elinde değildir.

Vajinismusda söz konusu olan kas grubunun ismi PC (Pubococcygeus) kas grubudur. Bu kaslar üretradan anüse kadar bir hat çizer ve idrar yapmadan doğuma kadar birçok bedensel işlevde rol oynar. Normal şartlarda bu kaslar cinsel ilişki sırasında oldukça esneyebilme özelliğine sahiptir. Kişi eğer korku ve endişe yaşamıyorsa, istek ve uyarılması da yeterli düzeydeyse penisin büyüklüğüne göre kaslar esner ve cinsel birleşme rahatlıkla gerçekleşir. Vaginismusu olan hanımlarda ise istem dışı vajinal reflex ortaya çıkar ve spazmlar vajina girişini daraltır.

Vajinismus, cinsel sorunların sınıflandırılmasında cinsel ağrı bozuklukları içinde yer almakla birlikte vajinismus tanısı koymak için mutlaka ağrının olması gerekmez. Vajinismus sorunu kadından kadına değişiklik gösterir. Bazı kadınlar jinekolojik muayeneden geçebilir veya vajinaya tampon alabilir ama penisi içine alamaz. Bazıları penisi kısmen alabilirler ama süreç çok ağrılıdır.

Vajinismus sorunu yaşayan kadınlar vajinalarının penisi alamayacak kadar küçük olduğunu veya vajina girişinin olmadığını zanneder ya da kızlık zarının çok kalın olduğunu ve cinsel birleşme denemelerinde de bu yüzden çok büyük güçlük yaşayacaklarını düşünürler. Bunlar vaginal kasların spazm durumundayken sanki girişe kapalıymış görüntüsü vermesinden kaynaklanan hatalı düşüncelerdir. Gerçekte, vaginismuslu kadınların bedeninde cinselliği yaşaması için hiçbir fiziksel engel yoktur; genital bölgeleri tamamen normaldir.

Vajinismus yaşayan kadınların birleşme dışındaki eylemler için cinsel istekleri vardır, uyarılma yaşayabilir ve cinsel yakınlıktan zevk alabilirler. Ancak vajinismus uzun süre devam ederse, cinselliğe karşı ilgi tümüyle

Vajinismus çeşitleri

Vajinismus sorunu primer veya sekonder olabilir.

Primer vaginismus: Kadının PC kas gruplarının spazmı nedeniyle hiç ağrısız ilişki yaşamaması durumudur, ilk cinsel birleşme girişiminde veya jinekolojik muayene sırasında farkedilir.

Sekonder vaginismus: Daha önce ağrısız cinsel ilişkisi olan bir kadında sonradan kasılmaların ortaya çıkmasıdır. Bu durum çoğunlukla bir travma veya cerrahi müdahale sonrasında ortaya çıkar.

Vajinismusun nedeni nedir?

Vajinismus çok nadir durumlar dışında psikolojik nedenli bir sorundur.

Bilinçaltına yerleşmiş hatalı düşünceler ve olumsuz koşullanmalar bu soruna yol açar. Bilgi eksiklikleri veya kulaktan dolma yanlış bilgiler, hatalı inanışlara ve cinsel ilişkinin korkutucu, acı verici olarak algılanmasına neden olur.

Vajinismusta söz konusu olan negatif duygu ve düşünceler genellikle kolayca görünmezler, bu nedenle detaylı bir şekilde araştırılmaları gerekir.

Yetersiz cinsel eğitim, katı ahlaki değer yargıları ile yetiştirilmiş olmak, cinselliği ayıp, günah, pis bir şey olarak algılamak, kızlık zarı veya cinsel birleşme ile ilgili kulaktan dolma yanlış bilgilerin etkisinde kalmak, kaygı düzeyinin yüksek olması, gebe kalma korkusu, olumsuz cinsel deneyimler, kötü çocukluk yaşantısı veya sorunlu ana-baba ilişkisi, aşırı kontrollü kişilik özellikleri, duygusal bağlanma güçlükleri, güven eksikliği ve eşle iletişim sorunları sıklıkla rastlanan nedenlerdendir.

Vajinismus sorununa nasıl yaklaşmak gerekir?

• Vajinismus sorunu yaşıyorsanız bunun sadece sizin başınıza geldiğini düşünmemelisiniz.
• Vajinismus batı toplumlarında da görülmekle birlikte bizim toplumumuzda geleneksel yapıdaki nedenlerden ötürü sık karşılaşılan ve aslında çözümü en kolay olan kadın cinsel işlev sorunudur.
• Vajinismus ilk gece korkusu ile karıştırılmamalı ve "nasıl olsa geçer, biz bu sorunu aşarız" diyerek kendi haline bırakılmamalıdır.
• Kasılmalar tamamen irade dışı olup gevşemek kadının elinde değildir ve tedavi gerektirir. Bu nedenle "senin elinde, istesen yapabilirsin, kendini yeterince zorlamıyorsun" gibi yaklaşımlardan kaçınılmalıdır. Bu şekilde yaklaşmak kadında anlaşılmadığı hissine veya suçluluk, çaresizlik duygularına yol açabilir.
• Tedaviye ne kadar erken başlanırsa sonuç almak da o kadar kolay olur. Geç kalındığı takdirde sorun büyür; kadında depresyon, özgüven kaybı ve eşler arasında iletişim problemlerinin yanı sıra vajinismuslu hanımların eşlerinde de zamanla erken boşalma, sertleşme sorunları ve cinsel isteksizlik ortaya çıkabilmektedir.
• Vajinismusun çözümündeki en önemli aşama bu problemi aşmaya "karar vermek" dir. Ama bu eşinin veya çevrenin baskı ve ısrarları ile zorlama bir karar olmamalıdır. Kişinin problemi çözeceğine inancı ve uygulamaları sürdürmedeki kararlılığı tedavide önemlidir.

Sık yapılan hatalı uygulamalar: Alkol, kas gevşetici veya sedatif ilaçlar kullanmak, lokal anestezik pomatlar sürmek, kızlık zarının operasyonla alınması, uykuda veya hipnoz altında veya muayenehane koşullarında ilişkiye girme denemeleri, çocuk sahibi olunca geçer düşüncesi ile veya cinsel ilişkiyi gerçekleştirme umudunu kaybederek tüp bebek uğraşları içine girmek vb. sorunu çözmediği gibi büyümesine yol açmaktadır.

Vajinismus kadının değil, çiftin sorunudur!

Vajinismus sadece kadının yaşadığı bir problem gibi görülmemelidir. Erkeğin de problemin yaşanmasında ve tedavisinde önemli bir rolü vardır. Bu nedenle erkeğin eşini yalnız bırakmaması, eşlerin tedaviye birlikte katılmaları gerekir. Başlangıçta tedavi kadının üzerinde yoğunlaşacağı için erkeğin tüm seanslara katılmasına gerek olmayabilir. Tedavi açısından önemli olan eşler arasında işbirliği ve uyumun devam ediyor olmasıdır.

VAJİNİSMUS TEDAVİSİ ve KLİNİĞİMİZDEKİ UYGULAMALAR

• Vajinismus; bilişsel-davranışçı yöntemlerin yer aldığı "cinsel terapi" ile tedavi edilir.
• Herhangi bir ilaç veya operasyonla tedavisi mümkün değildir.
• Hipnoz, bu sorunu yaşayan kişilerin acil çözüm ve kesin fayda beklentisi ile arayış içine girilen bir çözüm yolu olarak düşünülmekle birlikte vajinismus tedavisinde etkililiği kanıtlanmış bir yöntem değildir.
• Vajinismusun etkili tedavisi hem zihnin hem de bedenin ele alınması ile mümkündür. Zihnin cinselliğe yönelik olumsuz koşullanmalardan ve kaygıdan arındırılması ve bedenin de vajinal girişi kabul edecek ve bundan zevk alacak hale gelmesi hedeflenir.

CİNSEL TERAPİ

• Cinsel Terapi sürecinde başlangıçta ayrıntılı değerlendirme görüşmesi yapılır. Kişinin/çiftin cinsel bilgi eksiklikleri ve hatalı öğrenmeleri tespit edilip ilk olarak bunların giderilmesi hedeflenir.
• Eşlerin arasındaki cinsellik ve cinsellik dışı ilişki ve etkileşimleri anlaşılıp, aralarında işbirliği ve uyumun sağlanmasına yönelik yaklaşımlarda bulunulur.
• Vajinismus yaşayan kadına hem genel olarak gevşeme ve bedenindeki otonomik tepkileri tanıma-kontrol etme, hem de bilgisayar desteği ile vagen kaslarını tanıma ve aşamalı olarak gevşetmesi öğretilir.
• Merkezimizde bu öğrenme süreci için, bilimsel olarak etkililiği kanıtlanmış bir yöntem olan biofeedback metodu kullanılmaktadır.

Vajinal Biofeedback Uygulaması ne sağlar?

Kadının, kendi bedensel duyumlarını tanıma ve vajinal kaslarını esnetmesine yönelik olarak yapacağı uygulamalar tedavinin önemli bir bölümünü oluşturur. Geleneksel tedavilerde bu uygulamalar daha sonra seanslarda değerlendirilecek ev ödevleri olarak kişinin kendisine bırakılmaktadır. Ancak uygulamalardaki aksamalar tedavinin önünde büyük bir engel oluşturmakta, çoğunlukla da tedavinin yarım bırakılmasına yol açmaktadır. Vajene yönelik uygulamalar ev ödevi olarak verildiğinde kadının yaşadığı korku ve kaygının getirdiği kaçma/kaçınma davranışları ve ertelemeler devreye girip başlangıçta tam olan tedavi motivasyonunun giderek tükendiği görülmektedir. Yine gözlemlerimize göre; uygulamalar (ev ödevleri) yapılsa bile yaşanan korkunun algılarını etkilemesi nedeniyle kişilerin bedensel duyumlarını doğru tahlil edemedikleri ve ne kadar ilerleyip ilerlemediğini bilemedikleri görülmektedir.

Kliniğimizde bunun için hazırlanmış özel bir bölümde bilgisayar destekli yöntem ile vajinal kasılmaların geribildirimi (biofeedback) üzerinde çalışmak kadınların üzerindeki büyük yükü gidermekte ve tedavideki tüm bu güçlükleri ortadan kaldırmaktadır.

Tedavi süresi genel olarak problemin yaşanış şekli ve şiddetine bağlı olarak birkaç seanstan 8-10 seansa kadar sürebilmektedir. Vaginal biofeedback uygulamaları bu sürenin oldukça kısalmasını sağlar. Terapi, haftada bir veya iki görüşme olarak düzenli aralıklarla sürdürüldüğünde daha hızlı yol alınır.

Tedavi etkililiğinin, uygulanan yöntem ve tekniklerin dışında kişinin sorunu çözmedeki motivasyonu ve kararlılığına bağlı olduğu unutulmamalıdır. Kişinin problemini çözeceğine inancı ve uygulamaları sabırla sürdürmesinin yanı sıra erkeğin de eşinin yanında olduğunu hissettirmesi ve desteği tedavinin başarısında önemli bir etkendir 

Vajinismus ve Tedavisinde Yeni Yöntem “NÖROTERAPİ” broşürü için tıklayınız