EMDR Terapi Nedir?

EMDR Terapisi, travmaya yönelik gerçekleştirilen en etkili terapi yöntemlerinden biridir. EMDR, "Eye Movement Desensitization and Reprocessing" sözcüklerinin baş harfi ile adlandırılan bir terapi türüdür, Türkçeye "göz hareketleri ile duyarsızlaştırma ve yeniden işleme" olarak çevrilmektedir. Bu terapi türü yaşanılan ve etkisinde kalınan huzursuz edici durum ve anıları anlamlandırıp etkisinden çıkmayı ve rahatlamayı amaçlayan bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır.

EMDR, Göz hareketleriyle yapılandırma ve yeniden işleme şeklinde Türkçe`ye çevirebilen bir tekniktir. Bu terapi süresince insan zihninde yer edinen anılara ait bilgiler tekrardan işlenir. Danışanlardaki rahatsızlığın sebebinin, negatif, kötü olarak depolanan hafıza ve anılar olduğunu belirten ve tedavide adaptif (uyumsal) bilgi işleme modelinin öncülüğünde bu olumsuz anıları değiştiren bir psikoterapi çeşididir.

Buradaki temel düşünce şudur; insanların günlük yaşamında yaşadığı tüm psikolojik sorunlarının temelinde, geçmişte yaşadığı olumsuz hatıralar ve travmalar vardır. Bu travmatik yaşantıların insanın günlük yaşantısına yansımaları bütün hayatını etkileyebilmektedir.

EMDR Nedir Nasıl Uygulanır?

Depresyon, panik atak, fobiler, duygu durum bozuklukları, takıntılı düşünceler, insanlarla olan sosyal ilişkiler, öfke patlamaları, cinsel işlev bozuklukları, yeme bozuklukları gibi psikolojik olayların temelinde bu geçmişten kaynaklanan psikolojik, travmatik yaşantılar vardır. Bu süreçte travmaların ortadan kaldırılmasında EMDR çok yoğun bir şekilde kullanılmaktadır.

EMDR Terapi Nasıl Çalışır?

1986`larda Dr. Shapiro tarafından bulunmuştur. Sistematik olarak uygulanması 1995`leri bulmuş bir yöntemdir. 1999 İzmit- Adapazarı Depremi sürecinde, ülkemizde de yaygın şekilde uygulanmış ve olumlu etki sağlaması sonucunda tüm Türkiye’de yoğun bir şekilde uygulanmaya başlanmıştır.

EMDR teknik olarak beynin iki tarafının aynı anda uyarılması şeklinde uygulanan bir yöntemdir. Uygulaması oldukça basittir, danışan ve uzmanın karşılıklı oturarak uyguladığı bir yöntemdir. Bu yöntem beynin geçmişten bugüne kadar yaşadığı olumsuz yaşantılar, travma etkisi yaşatan olayların işlenmesi üzerine kuruludur. Aslında beynimiz bu işlemi uykuda otomatik olarak yapabilmektedir. Özellikle REM uykusu dediğimiz rüyanın görüldüğü alanda, göz hareketlerinin sağa sola hızlıca hareket ettiğini gözlemleyebileceğimiz uyku safhasında beynimiz günlük yaşantımızda yaşadığımız ne kadar olay varsa bunları işleyip hafıza havuzu diyebileceğimiz alana atmaktadır.

Önemli olan kısım, olumsuz etki yaratan yaşantıların işlenmesidir. Burada beyin yine otomatik olarak olumsuz yaşantıları işleyerek, nötr hale getirir. EMDR`de en temel hareket olmazsa olmaz göz hareketleridir. Terapist danışan ilişkisinin kurulmasının ardından hedeflenen anılara ulaşılır ve danışana iki uçlu uyarıcı uygulanır. Bu uyarıcılar, göz hareketi, iki kulaktan sesli uyarıcı verme ya da iki seyirli dokunsal uyarıcılar şeklinde gerçekleşebilir. Bu uyarıcılar, bu terapinin asıl tekniğidir ve sonuca etki eder.

Tüm bunların amacı bu olumsuz yaşantının günlük hayatımızı olumsuz etkileme özelliğini ortadan kaldırmaktır. Burada temel etki, geçmişte yaşadığımız travmaların unutulması ya da unutturulması değil, artık bizi günlük hayatta olumsuz etkilemeyecek bir şekle dönüşmesidir.

EMDR Terapi Hangi Durumlarda Gerçekleştirilir?

EMDR terapisi, temelde şiddetli korkma ve kaygılanma durumlarına yönelik gerçekleştirilse dahi günümüzde pek çok psikiyatrik problemin tedavisinde kullanılan bir terapi yöntemidir. Beyin, günlük yaşantımız içerisindeki olumsuz anıları nötrlerken, geçmişte yaşanan ağır travmaları nötrlemekte zorlanabilir.

Mesela; çok sevdiğimiz sanatçının kaybı olabilir, deprem olabilir, taciz, tecavüz gibi ağır travmatik olayların olumsuzluğunu nötrlemesi zor olabilir. Nasıl ki çok ağır bir yemek yediğimizde midemizin bunu öğütmesi zorlaşıyorsa, beynimiz de çok ağır travmalarda nötrleştirme ve etkisiz hale getirme işlevinde zorluk yaşayabilir. Travma çok ağır olmayabilir, ancak çok uzun süredir belki senelerce maruz kaldığımız travmatik yaşantılarımız da olabilir. Nasıl ki çok ağır bir yemek yediğimizde midemizin bunu öğütmesi zorlaşıyorsa, beynimiz de çok ağır travmalarda nötrleştirme ve etkisiz hale getirme işlevinde zorluk yaşayabilir. Travma çok ağır olmayabilir, ancak çok uzun süredir belki senelerce maruz kaldığımız travmatik yaşantılarımız da olabilir. 

Travmatik yaşantı, dışlanmışlık, sevgisizlik, mobbing, duygusal yüklenmeler, ilişkilerle alakalı bazı durumların oluşturduğu olumsuz etkileri beyin işlemekte zorlanır. Bu  negatif etkileri tamamen ortadan kaldırmak için EMDR tekniğinden faydalanılır. Böylece bu travmaların oluşturduğu olumsuz etkiler sistematik bir şekilde kişinin yaşamını olumsuz etkilemez.

EMDR Terapi Nasıl Gerçekleştirilir?

İlk olarak EMDR terapisi yapan kişi, terapist-danışan arasındaki ilişkiyi çok iyi sağlamalıdır. Bu terapinin ne kadar devam edeceği hasta olan kişinin ruhsal durumu, eşlik eden farklı psikiyatrik rahatsızlığın varlığı, yaşanmış olan travmanın karmaşık olması ve hasta olan kişinin psiko-sosyal destek sistemleri belirler. Bu terapide problemler bazen bir seans ile çözülebilir ancak tavsiye edilen 3 seansta duygu ve düşüncelerin işlenmesi sağlanabilir. Bazı durumlarda karmaşık travmalarda 8-10 seans sürebilir. 

Uygulama, iki taraflı uyaranlarla beynin sağ ve sol lobunun eş zamanlı uyarılmasıyla uygulanan bir yöntemdir. Bu yöntem; kişilerin, var olan travmalara götürülüp imagination (canlandırma) denilen teknik ile söz konusu travmaların teker teker işlenebilmesine olanak sağlamaktadır.

Bu işlenme süresi kişiden kişiye değişir. Bazen 2-3 seansla sonlandırılabilir ancak travmaların sayısı arttıkça seansın süresi değişiklik gösterebilir. Kişinin kişiliği de sürede etkilidir. Sürenin sonunda olumsuz etkilerin kişinin hayatından tamamen çıkmasıyla günlük yaşamında büyük bir rahatlama yaşar ve yaşam kalitesi artar.

Sonuç olarak EMDR denilen yöntem, travmalar üzerinden çalışarak kişilerin günlük hayatında yaşadığı sorunlarda olumlu olarak son derece etkili, son derece radikal değişiklikler yaratan bir teknik, bir yöntemdir. Bu yöntem de terapilerde yoğun bir şekilde kullanılmaktadır.