Cushing Sendromu Nedir?

Cushing sendromu, vücutta çok fazla ölçüde kortizol hormonu üretimi sonucu meydana gelen hormonal bir bozukluktur. Böbrek üstü bezleri tarafından üretilen Kortizol hormonu ve yaşam için gerekli bir hormondur. Bu hormon bireyin hastalık gibi stresli durumlara maruz kalması sonucu tepki vermesini sağlamaktadır. Vücut dokularının neredeyse tümüne etkisi bulunmaktadır. Çoğunlukla 20 ila 50 yaş arasındaki yetişkinlerde yaşanan bir durumdur. Erken teşhis edildiğinde iyileşme oranı artar ve tedavisinde başarı sağlanır.

Tedavi edilmediği durumlarda böbrek üstü bezlerinde ciddi sorunlara yol açabilir. Bu nedenle belirtilerin yaşanması halinde vakit kaybetmeden bir uzman doktor tarafından muayene ve kontrollerin yapılması gerekir.

Cushing Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Cushing sendromu belirtileri, kişiden kişiye farklılık gösterir. Yetişkin bireylerde gözlemlenen en yaygın semptom kilo artışıdır ve özellikle gövde bölgesinde belirgindir. Sık görülen farklı belirtiler arasında ise hipertansiyon, hafıza sorunları, dikkat eksikliği ve konsantrasyon eksikliği olarak sıralanabilir.

Kortizol hormonunun aşırı artması sonucunda vücut dokularında protein kaybı meydana gelir. Bu gibi durumlarda kaslarda zayıflama ve vücudun farklı bölgelerinde yağ dokusu birikintileri görülebilir. Özellikle yüz kısmında ve omuzlarda yağ birikimi görülebilir. Bu sendromun kadınlarda, erkeklerde ve genel diğer olası belirtileri ise şu şekilde sıralanabilir:

Kadınlarda;

• Aşırı tüylenme
• Adet düzensizliği veya adet olamama

Erkeklerde;

• Cinsel dürtünün azalması
• Erektil disfonksiyon
• Doğurganlığın azalması

Diğer Olası Belirtiler;

• Aşırı yorgunluk hissi
• Kaslarda güç kaybı
• Depresyon, anksiyete ve sinirlilik hali
• Duygusal kontrol kaybı
• Bilişsel zorluklar ve sorunlar
• Yüksek tansiyon
• Baş ağrısı
• Tekrar eden enfeksiyonlar
• Cilt renginde koyulaşma
• Zamanla kırıklara yol açan kemik kaybı
• Çocuklarda büyüme geriliği

Cushing Sendromu Nedenleri Nelerdir?

Cushing sendromu nedenleri arasında en yaygını steroid içeriği bulunan ilaçların uzun süreli ve yüksek dozlarda kullanımıdır. Bu ilaçlar genellikle organ nakil işlemlerinden sonra lupus veya romatoid artrit gibi hastalıkların tedavisi için yüksek dozlarda alınması gerekebilir.

Sendromun farklı nedenleri arasında; hipofiz bezinin böbreküstü bezini uyaran Aarenokortikotropik hormonunu (ACTH) yüksek miktarda üretmesi veya bazı tümörler yer alabilir. Bu tümörler çoğunlukla iyi huylu olur ve kansere neden olmazlar. Bazı kişilerde ise genetik faktörlerden kaynaklı tümöral oluşumlara yatkınlık görülebilir.

Cushing Sendromu Komplikasyonları

Tedavi edilmemesi halinde bazı ciddi komplikasyonlara neden olabilen bir hastalıktır. Bu nedenle erken teşhis edilmesi ve tedavi sürecine bir an önce başlanması gerekmektedir. Bu sendromun uzun süreli tedavi edilmemesi durumunda ortaya çıkabilecek komplikasyonlar şu şekildedir:

• Hipertansiyon
• Kaburga kırıkları
• Ayak kemiği kırıkları
• Kemik kaybı (osteoporoz)
• Tip 2 diyabet
• Sık tekrar eden enfeksiyonlar
• Kas kütlesinde ve gücünde ciddi oranda kayıplar

Cushing Sendromu Tanısı

Cushing sendromu tanısı için öncelikle hastanın tıbbi öyküsü, geçmiş dönemlerde yaşadığı hastalıkları ve yaşadığı şikayetleri hakkında bazı soralar sorar ve detaylı olarak bilgi almaya çalışır. Daha sonra hastaya fiziki muayene uygulanır. Muayene sonrası sendromdan şüphelenme durumu olduğundan birtakım testler ve tetkikler istenebilir.

İdrar ve Kan Testleri
Hormon seviyelerini ölçmek ve vücut tarafından aşırı kortizol üretip üretilmediğini belirlemek için yapılır. Bu test için idrarın 24 saatlik bir süre boyunca biriktirilmesi istenebilir.

Tükürük Testi
Gece saatlerinde uygulanan bir testtir. Kortizol seviyeleri normalde gün boyunca yükselir ve düşer. Bu sendroma sahip olmayan kişilerde kortizol seviyeleri akşam ve gece saatlerinde önemli seviyelerde düşer. Tükürük örneği alınarak kortizol seviyesine bakılır.

Yapılan test ve incelemeler sonucu bu durumun teşhisi yapılırsa, nedenini belirlemek üzere böbrek üstü bezi görüntülenir. Görüntüleme tekniklerinden faydalanılır.

Cushing Sendromu Tedavisi

Cushing sendromu tedavisi, vücuttaki yüksek kortizol seviyesini düşürmek için planlanır. Hastalığın altta yatan nedenine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Bazı ilaçların uzun süreli kullanımına bağlı olarak ortaya çıktığında bu ilaçların belli bir süre kullanılmaması veya dozajının düşürülmesi gerekebilir. Bu durum bir tümörden kaynaklı gelişme göstermişse cerrahi müdahale gerekebilir ve hastanın ameliyat olması istenebilir. Bu durum hakkında doktor hastayı bilgilendirir. 

Cerrahi müdahale ile tümör dokusu tamamen çıkarılmadığı durumlarda radyoterapi uygulaması yapılabilir. Radyoterapinin yeterli gelmediği durumlarda kortizol üretiminin baskılanması için doktor tarafından birtakım ilaçlar reçete edilebilir.

Tedavi yöntemlerinin ve uygulamalarının herhangi birinin fayda sağlamadığı durumlarda doktor, böbrek üstü bezlerinin ameliyat ile çıkartılmasını önerebilir. Bu uygulama sonucu iyileşme sağlanır, ancak hastanın yaşantısı boyunca bazı ilaçları kullanmasını gerektirir.