Akrofobi veya yükseklik korkusu, kişilerin yükseklikten veya yüksekten düşme korkusu olarak yaşadığı bir tür anksiyete bozukluğudur. Yükseklik korkusu olan kişiler, yüksek bir binada bulunma ya da merdiven kullanma gibi yükseklik içeren durumlardan yoğun korku duyarlar. Bazı belli fobiler gibi akrofobi de maruz bırakma terapisi teknikleri ile tedavi edilebilir.
Yükseklik korkusu olan kişiler, yüksek bir yerde olduğunu düşündüğünde veya kendini yüksek bir yere konumlandırdığında ciddi bir korku ve endişe yaşar. Genellikle yükseklik içeren durumlardan veya yerlerden uzak dururlar.
Yükseklik Korkusu Nedir?
İnsanların birçoğu yükseklikle ile ilgili belli bir oranda endişe duyabilir. Bu durum herkes için normal olarak karşılanır. Yüksek bir yerden veya köprü gibi bir yerden geçerken aşağı bakıldığında çoğu kişi huzursuz hissedebilir.
Ancak yükseklik korkusu olan bireyler, merdiven çıkma, balkon yakınında durma veya çok katlı bir otoparka araba park etme gibi günlük işler de dahil olmak üzere, yükseklikle karşılaştıklarında ciddi ve yoğun bir korku yaşarlar. Yükseklik fobisi, bu fobiye sahip olan bireyin yaşam kalitesini ve çevre ilişkilerini olumsuz yönde etkiler.
Akrofobi (Yükseklik Korkusu) Neden Olur?
Yapılan araştırmalara göre akrofobi nedenleri tam olarak bilinmemektedir. yükseklik korkusuna sahip olmanın, yüksek bir yerden düşme ve kişinin kendisinin zarar göreceği konusundaki endişe ve korkusundan kaynaklı olduğu düşünülmektedir.
Ayrıca çocukluk dönemlerinde bu konuyla ilgili yaşanan olumsuzluklar, korkma durumları ve travmatik bir olayın da kişilerde yükseklik korkusuna neden olabileceği düşünülüyor.
Yükseklik fobisinin nedenlerinden biri de genetik yatkınlıktır. Ebeveynlerin birinde yükseklik korkusu olması kişilerde de ortaya çıkma ihtimalini artırmaktadır. Genellikle çocukluk dönemlerinde gelişme gösterebilen bu korkular, farklı nedenlere ve travmalara bağlı olarak gelişebilir.
Akrofobi (Yükseklik Korkusu) Belirtileri Nelerdir?
Akrofobinin ana belirtisi yoğun kaygı ve yükseklik korkusu hissetmektir. Yükseklik korkusu olan bireyler bazı fiziksel ve psikolojik belirtiler yaşayabilir. Akrofobi belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Psikolojik Belirtiler
- Yüksek bir yerde olmayı düşünürken veya yüksek bir yerden bakarken yoğun bir korku ve kaygı hissi yaşamak
- Yüksek bir yerdeyken düşme veya kötü bir durum olacağından korkmak
- Yüksek bir yerde bulunduğunda kaçma hissinin çok güçlü yaşanması
Fiziksel Belirtiler
- Kalp çarpıntısı
- Baş dönmesi ve sersemlik hissi
- Mide bulantısı
- Titreme
- Nefes darlığı
Akrofobi Kimlerde Görülür?
Diğer fobilerde olduğu gibi bu durum da herhangi bir yaş grubunda veya cinsiyette görülebilir. Herkesi etkileyebilecek bir sorundur. Ancak bu tür spesifik fobilerin çocukluk dönemlerinde gelişme ihtimali daha yüksektir.
Ergenlik dönemlerinde ve genç yetişkinlik dönemlerinde daha belirgin bir hal alarak kendini belli eder. Erkeklere oranla kadınlarda görülme ihtimali daha fazladır.
Yükseklik korkusu bulunan bireylerin korkabileceği bazı yükseklik türleri de vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
- Merdiven çıkmak veya merdiven üzerinde olmak
- Yüksek katlı otoparklar
- Köprüler veya körü üzerinde olmak
- Balkon yanları ya da binaların çatısı
- Yüksek bir bina penceresi
Birçok farklı fobi türü bulunduğu için tanı konulması zor olabilir. Yükseklik korkusu olan kişiler çoğunlukla birden fazla yükseklikten ya da yerlerden korkabilir.
Akrofobi (Yükseklik Korkusu) Tedavisi
Akrofobi tedavisi, çoğu durumda maruz bırakma terapisi, sanal gerçeklik ile maruz bırakma veya bilişsel davranışçı terapi gibi psikolojik tedavi (psikoterapi) yöntemleri ile tedavi edilebilir.
Maruz Bırakma Terapisi
Bazı fobilerin tedavisinde kullanılan tedavi yöntemidir. Fobileri olan bireyler çoğunlukla korktukları durum içerisine dahil olmaktan kaçınır ve uzak dururlar. Bu nedenle korkularını yenmek için bu fobiyle karşılaşmaz ve korktukları sonuçların genellikle gerçekleşmediğini öğrenemezler.
Terapistler ve psikologlar, fobisi olan bireyler için, onları endişelendirecek durumlara yavaş yavaş isteklendirmeye, baş etmeyi öğrenebilmelerini ve bu durumda kalmalarını sağlamak için maruz bırakma terapisi uygularlar.
Sanal Gerçeklik ile Maruz Bırakma
Sanal gerçeklik uygulamaları ile kişide stres ve endişe uyandıran durumlar canlandırılarak bu durumlarla başa çıkması amaçlanır. Bir tür psikolojik tedavi yöntemidir. Gerçek gibi ancak sahte olayların yaşandığı uygulamalardır. Bu konu üzerine yapılan araştırmalar, sanal gerçekliğe maruz bırakma terapisi, yükseklik korkusunun yenilmesinde etkili olduğunu göstermektedir.
Bilişsel Davranışçı Terapi
Bilişsel davranışçı terapisi, hasta ile konuşularak, sorular sorarak, hastaya farklı bir bakış açısı kazandırmaya yardımcı olur. Korkuların hangi durumlardan kaynaklandığı, maruz kalındığında neler hissedildiği, stres ve kaygı durumlarına nasıl tepkiler verilmesi gerektiği ve bu durumlarla başa çıkabilmeyi öğreten uygulamalardır.