Ülser, midede oluşan yaranın, mideyi salgıladığı aside karşı korunmasız bırakan, ağrı ve yanmayla ortaya çıkan mide zarı enfeksiyonudur. Kadınlara oranla erkeklerde çok daha görülebilen bu hastalık, kişinin yaşam kalitesini ciddi derecede düşürebilecek durumlara gelebilirken tedavisi mümkün olan bir rahatsızlıktır.
Tedavi edilmediğinde ve önemsenmediği durumlarda çok ciddi komplikasyonlara neden olabilirken, kişiyi gece uykularında uyandırabilecek ağrılara ve iş hayatını engelleyebilecek durumlara neden olabilmektedir. Belirtilerin oluşması ve şikayetlerin artması durumunda vakit kaybetmeden bir uzman doktora görünmeli ve tedavisinin yapılması gerekmektedir.
Ülser Belirtileri Nelerdir?
Mide ve onikiparmak bağırsağında oluşan yaranın dokuları zedelemesi ve farklı belirtilerle kendini göstermesi olarak tanımlanabilir. Bu iki organda mukus adı verilen koruyucu bir tabaka bulunmaktadır. Fakat hastalık, bu tabakayı inceltir ya da etkisiz hale getirir. Midede ve onikiparmak bağırsağında yaraların oluşması durumudur. Bu yaralar ağrı oluşumuna sebep olmaktadır. Bu yaralara enflamasyon adı verilir. Farklı sebeplerden de oluşabilmektedir.
Sindirim sistemi hastalıkları içinde en sık rastlanan hastalıklardan biri olan bu durum genellikle çok fazla önemsendiği gibi tedavisi gereken ve kendi kendine iyileşmeyen bir hastalıktır. Sindirim sistemini olumsuz yönde etkileyen bir sindirim sistemi hastalığıdır. En çok rastlanan belirtisi ise midenin yanması, kazınması, şişmesi ve hazımsızlık şeklindedir.
Ülser belirtileri arasında en sık rastlanan durumlar; mide yanmaları, üst kısımda kazınma ve kemirilme hissi gibi bazı durumların yaşanması görülebilir. Çoğunlukla bu hissiyat öğün aralarında artabilir. Bazı durumlarda kişiyi gece uykudan uyandırabilmektedir. Bunların yanı sıra kişilerde görülebilen ve şikayetlere neden olan ülser belirtileri şu şekildedir:
- Mide yanması ve oluşan ağrılar
- Mide bulantısı
- Kusma hissi ve kusma eyleminden sonra rahatlama
- İştah kesilmeleri
- Hızlı kilo kayıpları
- Şişkinlik ve gaz sorunları
- Sık sık acıkma
- Yemek sonrası mide şikayetleri
- Hazımsızlık
Belirtilerin görülmesi ve tedavisinin ertelenmesi durumlarında ciddi sonuçlar doğurabilir ve kişinin yaşantısında olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir. Kanamalar, tıkanmalar ve delinme gibi bazı ciddi tıbbi sonuçlar ortaya çıkabilmektedir. Bu gibi durumlarda acil müdahale edilmesi gerekmektedir.
Bazı hastalarda herhangi bir belirti ve semptom görülmeden kanama ya da delinme durumları oluşabilmektedir. Bu hastalığın erken teşhis edilmesi kişinin yaşantısı bakımından önemli bir yer almaktadır.
Ülser Nedenleri Nelerdir? Kimlerde Görülür?
Midede ve onikiparmak bağırsağında oluşan ve bakteri türünden meydana gelen bir hastalıktır. Bu bakterinin adı helicobacter pyloridir. Diğer ülser nedenleri ise şu şekildedir:
- Uzun süre mide aç bırakmak
- Düzensiz ve dengesiz beslenmek
- Aşırı fastfood tüketimi
- Aşırı stres, üzüntü
- Uykusuzluk
- Aşırı oranda tuz tüketimi
- Çok fazla yemek
- Besinleri ağızda iyice parçalamadan yutmak
- Aşırı miktarda asitli gıdaların tüketimi
- Sigara ve alkol kullanımı
- Aşırı kafein tüketimi (kahve, çay)
- Bazı mide hastalıkları
- Birtakım ilaçların uzu süre kullanımı (aspirin, kortizon gibi)
- Sebze ve meyveleri yıkamadan tüketmek
Mide ülserine oranla onikiparmak ülseri genellikle daha sık görülmektedir. Ayrıca kadınlara oranla erkeklerde görülme sıklığı yaklaşık olarak 3 kat daha fazla görülmektedir.
Duodenum ülser, 30 ve 50 yaş grubunda bulunan erkek bireylerde daha sık görülürken, 55-60 yaş grubu kadınlarda mide ülserine daha yaygın rastlanmaktadır.
Ülser Çeşitleri Nelerdir?
Midenin iç kısmında oluştuğu zaman mide ülseri, ince bağırsağın üst bölümünde meydana geldiğinde ise duodenal olarak iki çeşide ayrılmaktadır.
Sık görülmeyen bazı nadir durumlarda nedeni belli olmayan ve bilinmeyen kilo kayıpları, bulantılar ve kusma, dışkıda kan veya siyah dışkı, iştah durumlarının değişmesi, baygınlık halleri ve solunumda zorlanmalar gibi bazı ciddi belirtilere ve bulgulara neden olabilmektedir. Bu gibi durumlarda vakit kaybetmeden uzman bir doktora gidilmeli ve muayene olunmalıdır.
Ülser ile Oluşabilecek Komplikasyonlar Nelerdir?
Hastalık durumu ile birlikte ortaya çıkabilecek birtakım komplikasyonlar bulunmaktadır.
Peptik ülser, tedavi edilmediğinde öngörülmeyen bazı sonuçlara neden olabilir. Bunlar arasında iç kanama durumu da bulunmaktadır. İç kanama, kansızlığa neden olabilen yavaş kan kaybı veya hastaneye yatışı ya da kan transfüzyonunu gerektirebilen bazı ağır durumlara yani hızlı kan kayıplarına yol açabilir. Aşırı ve çok kan kaybının belirtileri arasında ise, siyah ya da kanlı bir kusma durumu olabilirken kişinin dışkısı da kanlı görülebilmektedir.
Midenin duvarında ya da ince bağırsağın duvarında delik (perforasyon) oluşabilmektedir. Bu durum kişinin karın boşluğunda ciddi ve şiddetli enfeksiyonların oluşmasına neden olabilmektedir.
Besin ve gıdaların sindirim sisteminde geçmesine engel olarak, kişinin tokluk hissine, kusma durumlarına, iltihap nedeni ile şişlik durumlarına ya da mide içi yaraların oluşması sebebiyle sindirim bozukluklarına yol açarak, kişide istemsiz bir kilo kaybına neden olabilmektedir.
Bunların yanı sıra bu hastalığın bazı tehlikeli sonuçları olabilmektedir. Bunlar arasında kanama ve mide delinmesi durumu görülürken bu durumlar çok ciddi ve olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir.
Ülser kanamaları; Mide kanaması veya kanama durumu, üst sindirim sisteminde oluşabilirken bazı kişilerde belirti durumu görülmeden ortaya çıkabilmektedir. Kişinin dışkısında siyaha yakın bir renk ve kusma durumları yaşanabilir. Bu gibi durumlarda acil müdahale edilmesi gerekebileceği için uzman bir doktora gidilmesi gerekmektedir.
Mide delinmesi (perforsasyon); mide asidinin artması ve mevcut hastalığın derinliğinin artması ile birlikte mide ve onikiparmak bağırsağında delinme durumları görülebilir. Kişinin karın boşluğunda şiddetli bir ağrı ve acılar yaşanabilirken hareket etme kısıtlanabilir ve karın sertleşebilir. Tedavi edilmesi gerekir ve tedavisi çoğunlukla cerrahidir.
Ülser Nasıl Önlenir?
Meydana gelmesini ve oluşumunu önlemek adına yapılması gereken bazı durumlar bulunmaktadır. Kişi, vücudunu bazı bakterilere ve enfeksiyonlara karşı korumak için el temizliğine ve hijyenine dikkat etmesi ve sabunlu su ile yıkaması gerekmektedir. Ayrıca, pişmemiş ürünleri ve besinleri tüketmemesi gerekmektedir.
Düzenli olarak ilaç kullanan ve özellikle bu hastalığın ihtimalini artıracak ağrı kesici ve ilaçlar kullanan kişiler mide hastalıkları ihtimalini azaltmak için kullandıkları ilaçları yemek sırasında alabilirler. Ayrıca bu kişiler uzman bir doktor kontrolünde ve önerisi ile hareket etmelidir.
Kişinin yaşadığı ağrıları en hafife indirebilecek dozu bulması için doktoruna başvurması çok önemlidir. Ayrıca ilaç kullanan kişiler alkol almaması ve tüketmemesi gerekmektedir.
Ülser Tanı ve Tedavi Yöntemleri
Hastalığın tanısının konulması bakımından üst sindirim sisteminin radyolojik tetkiki ya da endoskopisi gerekmektedir. Endoskopi ile yemek borusu, mide ve onikiparmak bağırsağı görüntülenmektedir. Uzman doktor tarafından gerekli görüldüğü durumlarda biyopsiye başvurulabilmektedir.
Kişiye tanı konulmasının ardından doktor tarafından belirlenen ilaç tedavisine başlanabilir. Ayrıca, birtakım gıdalardan, baharatlı yiyeceklerden ve stresten uzak durulması önerilebilir.
Ülser tedavisinde birtakım tetkikler ve görüntüleme yöntemleri ile birlikte kişiye tanı konulmasının ardından doktor tarafından belirlenecek olan bazı baskılayıcı ilaçlar önerilmektedir. Bakterileri önlemek için ve enfeksiyon oluşumunun giderilmesi bakımından antibiyotik tedavisi de uygulanabilir. Önerilen ilaçlar ile birlikte mide asidini ve bireyin şikayetlerini azaltmaya yönelik çalışılmaktadır.
İlaçla tedavinin yanı sıra uygulanabilen bazı yöntemlerde biri de asit ve pepsin salgısını engellemektir. Bu durum da vagus sinirinin kesilmesi sonucu oluşmaktadır. Kesilmesi ile birlikte tekrarlama riski oluşabilirken bazı hastalarda ciddi komplikasyonlar görülebilir ve cerrahi müdahale gerekebilmektedir. Bulunan hastalık kronik ve tekrarlayıcı olabilirken, bireyin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir.
