Soğuk algınlığı (nezle) burun ve boğazların iltihap kapması ile oluşan bir hastalıktır. Tüm dünyada oldukça yaygın olan bu hastalık genelde hava değişimi ya da mevsim geçişi zamanlarında ortaya çıkar ve 200’ün üstünde virüsten dolayı ortaya çıkabilir. Bu virüslerin yanında havanın soğuk ve kuru olması, sigara kullanımı ve benzeri birçok sorundan dolayı da ortaya çıkabilir. Yayılımı oldukça kolay olan bu hastalık için hijyen önlemleri en yüksek seviyede alınmalıdır. Direkt bir aşısı olmayan soğuk algınlığından korunmak ve hafifletmek için birçok doğal yöntem bulunmaktadır. Uzman bir doktorun uygulayacağı tedavi ile kişinin kendine dikkat etmesi sonucunda soğuk algınlığı en hafif şekilde atlatılabilir.
Soğuk Algınlığı (Nezle) Nedir?
Nazofarenjit de denilen veya halk arasında nezle olarak da bilinen soğuk algınlığı, burun ve boğazlarda yani üst solunum yollarında oluşan enfeksiyona verilen isimdir. Tüm dünyaya yayılmış bu hastalık, mevsim fark etmeksizin her zaman ortaya çıkabilir. Çeşitli virüslerden kaynaklanabilen soğuk algınlığı çoğunlukla büyük bir zarar vermez ancak oluştuğu süre boyunca kişiye ve yaşamına rahatsızlık vermektedir. Mevsimlerin değişmesinden veya farklı bir sebepten kaynaklı hava değişimlerinde daha çok ortaya çıkar. Soğuk algınlığına sebep olduğu en sık görülen virüsün ismi rinovirüstür.
Soğuk Algınlığı (Nezle) Sebepleri
- Çeşitli virüsler
- Rinovirüs
- İnfluenza
- RSV
- Corona Virüs
- Adenovirüs
- Mevsim ve hava değişimi
- Havanın soğuk olması
- Havanın kuru olması
- Yeterli beslenememe
- Geniz eti ve bademcik sorunları
- Sigara kullanımı
- Burun kemiğinin eğri olması
Soğuk Algınlığı (Nezle) Kimlerde Görülür?
Soğuk algınlığı açısından en riskli grup 6 yaş ve altı çocuklardır. Çocukların yetişkinlere göre kendilerini hapşırma gibi soğuk algınlığının bulaşma yollarından korumaları daha azdır. Yine de yetişkinler de sağlıklı olsalar dahi yıl içerisinde birkaç kez soğuk algınlığı geçirebilirler. Çocuklar ise bir sene içerisinde 10’a yakın sayıda soğuk algınlığı geçirebilirler. Soğuk algınlığının, çocuklarda yetişkinlere göre daha uzun sürdüğü gözlemlenmiştir. Bununla birlikte ilk altı ay boyunca bebeklerin emzirme yoluyla annesinden aldıkları antikorlar, bebeği soğuk algınlığına karşı korumaktadır.
Soğuk Algınlığı (Nezle) Nasıl Yayılır?
Soğuk algınlığı, içerisinde virüs bulunan ve havada dolaşan damlacıkların solunarak ya da yutularak yayılabileceği gibi damlacıkların bulunduğu nesnelere dokunulması ile yayılmaktadır. Bu virüslerin ömrü oldukça uzundur, dolayısıyla yüzeylerde de uzun bir zaman dilimi boyunca bulunabilirler. Soğuk algınlığı aynı zamanda soğuk algınlığına sahip kişilerle yakınlaşınca da yayılabilmektedir. Bunların yanında soğuk algınlığının bulaşma ihtimalini arttıran sebepler şu şekilde de sıralanabilir:
- Yeterli hijyen olmaması
- Sigara kullanımı ve pasif içicilik
- Yeterli uyku alımının yapılmaması
- Bağışıklık sisteminin yeteri kadar güçlü olmaması
- Toplu taşıma veya sınıflar gibi havalandırılması gereken ancak gerektiği kadar havalandırılmayan mekânlarda bulunmak
Soğuk Algınlığı (Nezle) Nasıl Önlenir?
Soğuk algınlığını tamamıyla engelleyecek bir aşı veya ilaç bulunmamaktadır. Bununla birlikte soğuk algınlığının etrafa bulaşma hızını azaltmak alınacak bazı tedbirler bulunmaktadır:
- Elleri su ve sabun ile düzenli olarak iyice temizlemek
- Ev, iş yeri ve okul gibi yerler içerisinde sıklıkla temas edilen yüzeyleri dezenfektan ile temizlemek
- Çocukların oynadığı oyuncakların düzenli olarak yıkanması
- Özellikle hapşırırken ve öksürürken daha çok kâğıt mendil kullanmaya özen göstermek
- Mendil olmadığı zamanlarda dirseklerin iç kısmına hapşırıp öksürmek ve bunu çocuklara öğretmek
- Bardak gibi özel eşyaları başkaları ile paylaşmamak
- Sağlıklı ve iyi beslenmek
- Düzenli egzersizler yapmak
- Yeterli süre boyunca uyumak
Soğuk Algınlığı (Nezle) Belirtileri
- Soğuk algınlığı belirtileri çoğunlukla virüs kapıldıktan birkaç gün sonra görülür.
- Burnun akması ve tıkanması
- Boğazın ağrıması
- Ateş yükselmesi
- Vücut direncinin düşmesi ve halsizlik
- Vücudun çeşitli bölgelerinde ağrı
- Hafif derecede seyreden baş ağrısı
- Hapşırma ve öksürme
- Nefes alırken zorluk yaşama
- Burun akıntısının sarı ve yeşile dönmesi
- Nefes alırken hırıltılar duyulması
Soğuk Algınlığı (Nezle) Tanısı Nasıl Konulur?
Soğuk algınlığının tanısı, belirtilerinin bilinirliği de yaygınlığı sebebiyle çoğu zaman kişinin kendisi tarafından konulmaktadır. Bazı durumlarda ise bakterilerden kaynaklanan iltihaplanma ya da benzeri başka şüpheler oluşursa doktor gerçek nedeni bulmak amacıyla göğüs röntgeni ve başka tanı testleri yaptırılmasını isteyebilmektedir. Ayrıca sadece belirtiler dikkate alınarak soğuk algınlığına neden olan virüsü bulma gibi bir durum mümkün olmamaktadır.
Soğuk Algınlığı (Nezle) Tedavisi
Soğuk algınlığı için direkt bir tedavi olmamakla birlikte tedavi çoğunlukla hastaların ağrılarını hafifletmek ve burunlarını açma yönünde ilerler. Ağrı kesiciler ve burun açıcı spreyler çoğu hastaya iyi gelip onları rahatlatmaktadır. Burun açıcılar ile nefes alma konusunda rahatlayan hastaların aynı zamanda bulundukları ortamları nemlendirerek daha da rahatlayabilirler. Tedavi süreci içerisinde bolca sıvı tüketmek de oldukça yararlıdır ve tedavi sürecini hızlandırır. Boğaz gargaraları da boğazı rahatlatmak için kullanılabilmektedir. Kişi bolca dinlenmeli ve taze meyve sebzeler ile vücudunu güçlendirmelidir. Ayrıca bitki çayları da hem hastanın iyileşmesine yardım eder hem de boğazını rahatlatır.
Soğuk algınlığı için antibiyotik kullanımı eğer bakterilerden kaynaklanan bir enfeksiyon yoksa gerekli değildir. Kullanılacak diğer ilaçlar da her yaş ve her durum için uygun olmadığından dolayı doktor kontrolü ve onayı dışında bir ilaç kullanılmamalıdır.
Soğuk Algınlığı ve Gribin Farkları Nelerdir?
- Soğuk algınlığının belirtileri gribe kıyasla daha hafiftir.
- Grip, İnfluenza ismi verilen bir virüs sebebiyle oluşurken soğuk algınlığına 200’den daha fazla virüs sebep olabilmektedir.
- Tek bir virüsten dolayı kaynaklanması sebebiyle grip aşısı mevcuttur ancak soğuk algınlığı için bir aşı bulunmamaktadır.
- Soğuk algınlığı geçiren kişilerde ateş grip olan kişilere göre daha azdır.
- Soğuk algınlığı, kişiye baş ağrısını gripten daha az yaşatır.
- Soğuk algınlığına sahip kişilerde burun tıkanıklığı oldukça yaygınken gribe sahip kişilerde böyle bir belirti genelde yoktur.
- Grip, soğuk algınlığına göre daha ciddi yan etkilere sahiptir.