Raşitizm, uzun süreli D vitamini eksikliği nedeniyle bebek ve çocuklarda kemiklerin yumuşamasına ve zayıflamasına neden olan bir hastalıktır. D vitamini eksikliğinin yanında nadir olarak da genetik faktörler bu duruma yol açabilir. D vitamini, insan vücudunun besinlerle alınan kalsiyum ve fosforu emmesine katkı sağlar. D vitamini eksikliği sonucu, kişinin kemiklerindeki kalsiyum ve fosfor seviyelerinin korunması zorlaşır. Bu durum da çocuklarda kemik hastalığına neden olabilir.
Kişinin beslenme programına D vitamini ya da kalsiyum eklemek, bu hastalıkla ilgili gelişebilecek kemik sorunlarının düzelmesini sağlayabilir. Ancak hastalığın altında yatan farklı bir tıbbi sorun varsa, doktor tarafından önerilen ve planlanan tedavi sürecine göre hareket edilmelidir. Hastalıktan kaynaklı iskelet deformiteleri yaşanması halinde cerrahi uygulamalar gerekebilir. Ayrıca farklı tedavi yöntemleri ve ilaç tedavileri de gerekli olabilir.
Raşitizm Belirtileri Nelerdir?
Hastalığın ortaya çıkardığı bazı durumlar ve semptomlar vardır. Raşitizm belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Büyümenin gecikmesi
- Gecikmiş motor becerileri
- Omurga, pelvis ve bacaklarda ağır
- Kaslarda güçsüzlük ve zayıflama
- Diş yapısının bozulması
Çocuklarda kemiklerin yumuşamasına yol açtığı için bazı deformasyonlarına sebep olabilir. Bu deformasyonlar şu şekildedir:
- Çarpık dizler veya eğik bacaklar
- Ayak bileklerinde kalınlaşma
- Göğüs kemiğinde çıkıntı olma
Raşitizm Neden Olur?
İnsan vücudu besinlerden kalsiyum ve fosforu emmesi için D vitaminine ihtiyaç duyar. Vücut gerekli seviyelerde D vitamini almazsa ya da D vitaminini doğru kullanmakta problem yaşarsa kemik hastalığı gibi durumlara neden olur. Raşitizm nedenleri arasında D vitamini eksikliği ve emilim ile ilgili problemler yer alabilir. Bunlar şu şekildedir:
D Vitamini Eksikliğinden Kaynaklanabilir
Besinlerden ve güneş ışığından D vitamini alamayan çocuklarda eksiklik gelişebilir. Güneş ışığı insan vücuduna ve çocuklara doğal bir D vitamini kaynağıdır. Çocukların dışarıda daha az zaman geçirmesi ve güneş ışığına maruz kalamaması durumunda D vitamini eksikliği görülebilir.
Ayrıca besinlerden gerekli oranlarda D vitamini ihtiyacı karşılanmadığında çocuklarda vitamin eksikliği görülebilir. Balık yağında, yumurta sarısında ve yağlı balıklarda D vitamini bulunmaktadır.
Emilim İle İlgili Problemlerden Kaynaklanabilir
Bazı kişilerin ya da çocukların vücudunda D vitamini emilimini etkileyen hastalıklar ve sorunlar olabilir. Bu durumlar arasında bulunan sorunlar şu şekildedir:
- Çölyak
- Böbrek problemleri
- Kistik fibrosiz
- İnflamatuar bağırsak hastalığı
Raşitizm Komplikasyonları
Tedavi edilmediği durumlarda birtakım sorunlara ve bazı komplikasyonlara neden olabilir. Raşitizm komplikasyonları şunlardır:
- Büyümenin yetersiz olması
- Anormal derecede kavisli bir omurga
- Kemik deformasyon durumları
- Diş eksiklikleri
- Nöbetler (Epilepsi gibi)
Raşitizm Nasıl Önlenir?
D vitamini kaynağı olarak bilinen en etkili madde güneş ışığıdır. Birçok mevsimde ve genellikle öğlen saatlerinde yaklaşık 10-15 dakika kadar güneş ışığına maruz kalmak D vitamini ihtiyacını karşılamak için yeterli görülmektedir. Güneş ışığının az olduğu yerlerde yaşayan kişiler ve koyu tenli kişiler bu gereksinimi güneş ışığından karşılayamayabilir.
Cilt kanseri şüphesi nedeniyle, bebek ve çocukların, güneş ışığına maruz kalmaları tehlikeli olabileceğinden bu durumdan kaçınmak önemlidir.
Hastalığı önlemek D vitamini ağırlıklı besinlerin tüketilmesi gerekir. Ayrıca birçok gıda ve besin içerisinde de D vitamini bulunmaktadır. Bebek maması, mısır gevreği, ekmek, portakal suyu gibi gıdaların tüketilmesi de D vitamini eksikliğine ve hastalıkların önlenmesine fayda sağlar.
Hamilelik döneminde olan kişilerin D vitamini takviyesi konusunda doktora başvurması gerekmektedir.
Raşitizm Tanısı
Doktor kişiye veya çocuğa fiziki bir muayene uygular. Muayene esnasında uzman, çocuğun kemiklerine hafifçe baskı uygulayarak anormal bir durum olup olmadığı belirler. Bunların yanı sıra raşitizm tanısı için doktor tarafından dikkat edilen bulgular şu şekilde sıralanabilir:
Kafatası
Hastalığı olan bebeklerde çoğunlukla daha yumuşak bir kafatası kemikleri olur. Ayrıca bıngıldak noktalarının kapanmasında gecikme görülebilir.
Bacaklar
Bebeklerin bacaklarında aşırı bir büküklük varsa bu tür kemik hastalıklarından şüphe edilebilir.
Göğüs Kemikleri
Hastalığın şüphesi olduğu bazı çocukların göğüs kafesinde olan kemiklerde yassılaşma görülebilir. Bu durum da göğüs kemiklerinin çıkıntılı durmasına neden olur.
El ve Ayak Bilekleri
Normale oranla çocukların ayak be el bilekleri daha kalın ve büyüktür. Bu tür bir bulguya rastlandığında hastalığın teşhisi sağlanabilir. Ancak bu tür durumları genellikle testler ve tetkikler doğrular. Hastaya yapılan kan ve idrar testi hastalığın tespit edilmesini sağlar.
Raşitizm Tedavisi
D vitamini ve kalsiyum eksikliğinden kaynaklanan bir hastalıktır. Bu nedenle raşitizm tedavisi, D vitamini ve kalsiyum takviyeleri sağlanarak yapılabilir. Ancak bir uzman tavsiyesi olmadan aşırı miktarlarda D vitamini takviyesi almak, D vitamini zehirlenmelerine yol açabilir.
Doktorun önerdiği dozlarda ve sıklıkta kullanmak önemlidir. Çocukların tedavi sürecinde doktor belli aralıklarla bazı röntgen ve kan testi gibi uygulamalarda kontrol etmek isteyebilir.
Ayrıca çocukta herhangi bir kalıtsal hastalık varsa, tedavi sürecine katkı sağlayacak özel ilaçlar ve takviyeler reçete edilebilir. Çarpık bacak ya da omurga şekil bozukluğu vakalarında uzman, kemikler geliştikçe doğru şekilde konumlandırmak için bazı özel destek önerebilirken, şiddetli bozukluklarda cerrahi işlemler ve ameliyat gerekebilir.