Rapunzel sendromu veya saç yeme hastalığı olarak adlandırılan trikofaji, kişinin saçlarını koparması, yemesi ya da yutması şeklinde tekrar eden psikolojik bir rahatsızlıktır. Bu durum genellikle tekrarlı saç yolma davranışıyla kendini gösteren trikotilomani ile ilişkilendirilir. Bir tür dürtü kontrol bozukluğu olarak da bilinen bu durumun nedeni tam olarak bilinmese de yapılan araştırmalar, trikofaji gibi davranış bozukluklarında psikolojik sorunlar gibi çeşitli faktörlerin etkili olabileceğini göstermiştir.
Psikolojik temelli sağlık problemleri; kaygı, stres, depresyon ve anksiyete gibi farklı bozukluklar şeklinde meydana gelebileceği gibi, vücuttaki çeşitli dokulara zarar verme ve tekrar eden davranışlar olarak da ortaya çıkabilir. Psikolojik temelli sağlık sorunlardan kaynaklı olarak ortaya çıkabilen bu durum, kişinin fiziksel ve zihinsel sağlığını bozabilir. Saç yeme, bir tür bağırsak rahatsızlığına yol açabileceğinden, kişiye hem fiziksel hem de zihinsel tedavi uygulanmalıdır.
Rapunzel Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Rapunzel sendromuna sahip olan kişiler, saçlarını istem dışı koparabilir ve yutabilir. Bu gibi durumlar kişinin mide ve bağırsak sisteminde rahatsızlığa yol açabilirken, ortaya bazı ciddi komplikasyonlar çıkabilir. Sıklıkla ortaya çıkan trikofaji belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Kısmi saç kaybı
- Mide bulantısı ve kusma
- Mide ve karın ağrısı
- Kabızlık ya da ishal
- Kilo kaybı veya kilo alamama
- Ağız kokusu
- Cilt üzerinde ortaya çıkan yaralar
Bağırsak sisteminde rahatsızlığa yol açabilen bu durum hayati tehdit eden ciddi sağlık problemlerine de neden olabilir.
Rapunzel Sendromu Neden Olur?
Dürtü kontrol bozukluğu olarak bilinen rapunzel sendromunun nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Bu konu üzerine yapılan araştırmalar, genetik yatkınlığın, çevresel faktörlerin ve birtakım psikolojik rahatsızlıkların bu duruma yol açabileceğini göstermektedir. Bunların yanı sıra trikofajiye neden olabilecek çeşitli risk faktörleri şu şekilde sıralanabilir:
Genetik Faktörler: Saç yeme hastalığı gibi davranış bozukluklarında genetik faktörlerin etkin olabileceği düşünülür. Aile bireylerinde benzer bozukluğu olan kişilerde ortaya çıkma riski daha fazladır.
Yaş Faktörü: Yapılan araştırmalara göre trikofaji gibi dürtü kontrol bozuklukları en sık çocukluk ve ergenlik dönemlerinde görülmektedir.
Cinsiyet Faktörü: Saç ve yeme hastalığı erkeklere oranla kadınlarda daha fazla görülmektedir.
Psikolojik Faktörler: Duygu durum bozukluğu, obsesif-kompulsif bozukluk (OKB), stres, kaygı, depresyon gibi çeşitli psikolojik rahatsızlığı olan kişilerde trikofaji gibi davranış bozuklukları ortaya çıkabilir.
Kişi, saç yeme davranışını çoğu zaman farkında olmadan yapar ve öncesinde genellikle aşırı stres gibi durumlara maruz kalır. Kişi, bu davranışların genellikle yalnız olduğu zamanlarda gerçekleştirir ve bu sebeple, bu sorunun tespit edilmesi zor olabilir.
Rapunzel Sendromu Tedavisi
Saç yeme hastalığı olarak bilinen rapunzel sendromu, genellikle çeşitli psikolojik rahatsızlıklarla bağlantılı bir durumdur. Bu nedenle hastalar, uzman doktor tarafından fiziksel ve zihinsel açıdan değerlendirilmelidir. Sonrasında hastalığın altta yatan nedenleri belirlenmeli ve tedavi planlaması yapılmalıdır.
Saç yeme davranışı, mide ve bağırsak sistemi üzerinde çeşitli sorunlara yol açabileceği için, erken dönemlerde tespit edilmesi olası komplikasyonların önüne geçebilir. Bu nedenle kişiye fiziki muayene ve uzman doktorun talebi doğrultusunda ek görüntüleme yöntemleri uygulanabilir. Uzun süre bu durumun devam etmesi halinde bazı mide rahatsızlıkları yaşanabilirken, bu aşamada kişiye cerrahi müdahale yapılması gerekebilir.
Bunun yanı sıra, vakalarda altta yatan stres, kaygı, anksiyete, depresyon ya da obsesif-kompulsif bozukluk gibi çeşitli psikolojik sorunların ortaya çıktığı durumlarda psikoterapi ve gerekli durumlarda ilaç tedavileri uygulanabilir. Bu kapsamda, Bilişsel Davranışçı Terapi veya çeşitli psikiyatrik değerlendirme biçimleri, bir psikolog ya da psikiyatrist tarafından gerçekleştirilir.