Psikodermatoloji, zihin ve cilt arasındaki bağlantıya odaklanıp, içten dışa doğru şifalandırmayı amaç edinen ve büyüyen bir alandır. Zihin ve deri arasında gelişen etkileşim ile ilgilenir ve cildin zihni, zihnin de cildi nasıl etkilediğini araştırır. Bireyin ihtiyacına göre medikal, terapötik, bedensel ve ruhsal tedavi biçimlerinin birbirine entegre olması ile oluşan bir sistem olarak karşımıza çıkar.
Psikiyatri dahili görünmeyen rahatsızlığa odaklanırken, dermatoloji ise harici ve görünür hastalıklar ile ilgilenmektedir. İki disiplinin bir araya gelmesi nöroendokrin ve bağışıklık sistemi arasında gelişen karmaşık bir etkileşim olarak ortaya çıkar.
Psikodermatoloji de amaç, bireye hem bedensel hem de psikolojik manada cildini kontrol etme becerisi kazandırmaktır. Tedavi sürecinin hangi aşamalarda ilerleme kaydedeceği bireyden bireye farklılık göstermektedir. Örneğin; kimi hastalarda belirtilerin kaynağı büyük ölçüde psikolojik etkenler olabilirken, kimilerinde ise bedensel sebepler olabilmektedir. Bazı kişiler tedavi sürecinin büyük bir kısmını psikolojik yöntemler ile devam ettirirken, bazı hastalar ise tedavi aşamasının büyük bir kısmını dermatolojik yöntemler ile ilerletmektedir.
Buna göre, psikodermatoloji bireyin gerek duyduğu duruma göre medikal, terapötik, bedensel ve ruhsal tedavi şekillerinin bir araya gelmesinden meydana gelen bir sistemdir. Türlü ilaçlar ve medikal işlemlerin yanı sıra psikodermatoloji; psikoterapi, meditasyon, bedensel egzersizler, sosyal becerileri kuvvetlendirme çalışmaları gibi pek çok teknik kullanılabilir.
Psikodermatoloji Nasıl Çalışır?
Psikodermatoloji, bir cilt hastalığına sahip olmanın duygusal etkilerini araştırmaktadır. Bu rahatsızlığın arkasında ne olduğu, tetikleyen unsurların neler olduğu ve meydana gelen belirtileri hem zihinsel hem de fiziksel olarak azaltmak için ne gibi psikolojik teknikler uygulanması gerektiği gibi konular üzerinde çalışmalar yapar. Uygulama yalnızca cilt problemini tedavi etmeyi amaçlamaz, bunun ile birlikte bireyin, problemi oluşturan kaynağını anlamasını da amaçlar. Psikodermatolojinin asıl amacı şu şekildedir;
- Oluşan güç tecrübeleri tanımlamak
- Tehdit unsurlarını minimum seviyeye düşürmek
- Problemin tekrar etme ihtimaline karşı mücadele etme mekanizmaları geliştirmek
Bu araçlar geliştirildiği zaman, fiziki belirtiler ve kazanılan alışkanlıklar azalmaya ve yok olmaya başlar. Bunun ile birlikte psikodermatoloji, iyileşme evresindeki önemli boşlukları doldurabilir. Uzman kontrolünden sonra kendini anlaşılmamış, ciddiye önemsenmemiş hisseden her kişi, bu tedavinin gerekli olduğunu kavrar. Cilt hastalıkları, diğer kişilerin algılarından etkilenebilmektedir. Örneğin, bir uzman kontrolünden desteklenip ve iyi hissederek ayrılmak bütün tecrübeleri büyük oranda değiştirebilmektedir.
Psikodermatoloji Tedavi Süreci Nasıl İşler?
Bu alana ilk defa müracaat eden hastaların çoğunda güven eksikliği görülebilmektedir. Yine de ilk seansta hasta için mevcut ve geçmiş zamanda yaşadığı sıkıntıları ile alakalı ayrıntılı bir bir inceleme başlatılır. Bazı durumlar çok net tanımlanabilmektedir ancak diğer faktörler in belli olması için daha detaylı bir araştırma gerekebilir. Hasta, evine döndükten sonra da hatırladığı tecrübeleri not alma konusunda yönlendirilir. Fiziksel sorunlara neden olan uyarıcıların ve stres etkenlerinin neler olduğu meydana çıkmaya başladığı zaman bu noktadan devam edilerek içten dışa şifalanma evresine geçilir.
Tedavi sürecinde bütünsel bir yaklaşım oldukça faydalıdır. Dermatologlar ve terapistler bu tedavi sürecinde iş birliği içinde olduğunda çok yol kat etmiş olurlar. Bazı cilt uzmanları; yara yolma, saç koparma gibi davranış problemleri gözlemlediği hastalarını, bu alanda uzman terapiste yönlendirebilmektedir. Çünkü bu tip durumlarda hasta kişiler genellikle öz güvensiz ve değersiz hissederler.
Psikodermatolojiden Kimler Yararlanabilir?
Stres ve cilt problemi tavuk-yumurta ilişkisi gibidir, her ikisi de birbirlerini tetikler. Bundan dolayı tedavi süreci birlikte yürütülmelidir. Fiziki olarak cilde temas eden bir şey görüldüğünde duygusal olarak tepki verilir. Hatta o esnada kişi stresliyse fiziksel problemi görünce daha da sinirlenip fevri davranabilir. Psikodermotoloji için iyi bir aday olabileceğinizi gösteren durumlar şu şekildedir;
- Bir cilt problemine bağlı gelişen yoğun stres, utanç duygusu
- Suçluluk ya da umutsuzluk hissi
- Fiziki güvensizlikler sebebiyle sosyal hayatta ya da ikili ilişkilerde tekrar eden problemler
- Cilt ya da saçla ilgili istem dışı davranış öyküleri
Bazı bireyler hala cilt hastalıkları ile akıl sağlığı arasında gelişen bağlantıyı görmek istememektedir. Fakat psikodermatoloji ile hem kötü cilt durumları hem de bireyin bu sorunları algılayış şeklinin düzeltilmesi mümkündür.
Cilt ve Zihin Arasındaki Denge Nasıl Sağlanır?
Stresli olma, üzüntü duyma, kaygılanma gibi psikolojik etkenler herkeste cilt aracılığı ile dışa aktarılmaz. Ancak pek çok kişi için cilt hastalıklarını uyaran bir roldedir. Elbette bir doktora danışmak ve gereken medikal uygulamaları devam ettirmek önemlidir, fakat iyi oluş halinizi destekleyerek cildiniz ve zihniniz arasında gelişen dengeyi sağlayabilirsiniz;
- Bir çıkmazda olduğunuzu düşünmeyin. Psikolojik bakımdan zorluklar yaşıyorsanız ve bu durumu çözmekte zorlanıyorsanız destek istemekten kaçınmayın.
- Cildinizde yaşanan problemler için psikoterapi gibi alternatif çözümler araştırmaktan kaçınmayın. Yaşadığınız cilt problemi bazen problemin kendisi olmaktan ziyade farklı bir hastalığın belirtisi olabilir.
- Kendinize zaman ayırabilirsiniz. Kişisel bakımınız ile ilgilenebilecek hem bedensel hem de zihinsel olarak dinlenebilecek zaman aralıkları ayarlayın. Yorgunluğun artması ve bağışıklık sisteminin zayıf olması da cilt problemlerine yol açabilir.
- Düzenli spor yapın. Spor yapmak ve terlemek stres düzeyini düşürür, bundan dolayı zararlı toksinlerin vücuttan atılmasını sağlayarak enfeksiyon tehlikesini de düşürür.
- Sağlıklı ve temiz beslenmeye özen gösterin. Tükettiğiniz besinlerin içerisinde bulunan katkı maddeleri veya fazla yağlar cilt sorunlarına, bilhassa akne problemlerine yol açabilir. Sağlıklı besinler tüketmek cilt ve zihin sağlığınızı destekleyip cilt sorunları riskini düşürecektir.
- Sevdikleriniz ile bol bol vakit geçirin ve kendinizi ifade etmekten korkmayın. Ruhunuzu ve zihinsel sağlığınızı beslemek cilt sağlığını da olumlu yönde etkilemektedir.
Psikolojik Belirtilere Yol Açan Cilt Hastalıkları Nelerdir?
Fiziki görüntüye de yansımakta olan vitiligo, sedef rahatsızlığı ya da şiddetli akne gibi cilt problemleri kişide utanç, endişe, depresyon durumu ve özgüvensizlik hissine yol açabilmektedir. Bilhassa sosyal medyanın beden ve güzellik algısı üzerinde önemli bir etkisinin olduğu görülmektedir. Bundan dolayı cilt sorunları ciddi bir kaygı kaynağı olabilmektedir. Bu gibi hastalıklar biyolojik manada hayati tehlike göstermese bile psikolojik anlamda bireyin yaşamdan uzak kalmasına yol açabilir. Bunun ile birlikte bu durum ilerlerse depresyon ve sosyal fobi gibi önemli neticelere gidebilecek psikiyatrik hastalıklara neden olabilir.
Egzama, sivilce, saçların dökülmesi gibi pek çok cilt sorunlarının ana temeli stres gibi duygu durum ile bağlantılı sebeplerdir. Spesifik bir rahatsızlığın tetikleyeni bile psikolojik bir neden olabilmektedir. Stresin çoğaldığı durumlarda bağışıklık sisteminin de güçsüzleşmesi ile dışa vurulmayan duygusal ağırlıklar cilt hastalıkları olarak kendisini gösterebilmektedir. Bu durum ise kısır bir döngünün oluşmasına yol açabilir, çoğalan cilt sorunları kaygı ve stres düzeyini; çoğalan stres ve kaygı ise tekrardan cilt sorunları problemini tetiklemektedir.
Cilt Hastalığı Belirtileriyle Kendini Gösteren Psikiyatrik Hastalıklar Nelerdir? H3
Kronik saç koparma (trikotillomani), deri koparma (dermatilomani) ve parazitoz sanrılar, altta oluşan bir psikiyatrik problemi gösterir. Bu hareketler dışarıdan bakıldığı zaman cilt üzerinde kendini belli eden fiziksel bir durum gibi görünse bile ruhsal bir hastalık ile ilişkilendirilebilmektedir. Bu belirtileri taşıyan kişiler hem dermatolojik incelemeye hem de psikolojik yardıma ihtiyaç duyabilirler.