Doğum sonrası depresyon veya bilimsel ismi ile postpartum, anne ile birlikte bebeğin sağlığını da etkileyebilecek bir hastalıktır. Bundan dolayı, yeni ebeveyn olan kişilerin, bebekleri doğduktan sonra stres ya da endişe hissetmeleri yaygındır. Genel olarak, bebeğinizi tanıdıkça ve bir bakım rutinine girdikçe bu duygular hafifler. Bazı yeni ebeveynler için bu endişe kaybolmaz ve bebeklerine bakımı zorlaşır, postpartum (doğum sonrası) depresyon görülebilir.
Postpartum depresyon, gebe kalındığı andan doğumdan yaklaşık bir yıl sonrasına kadar herhangi bir zamanda oluşan endişedir. Bunun içinde, yeni ebeveynler doğum öncesi kaygı (gebelik esnasında) ya da doğum sonrası kaygı görülebilir. Doğum sonrası kaygı olarak da adlandırılır.
Doğum sonrası depresyon genel olarak tek bir sebebe ya da olaya odaklanmaz. Kaygı ile birlikte gelen stres ve endişe hislerini kontrol etmek zordur ve sebepsiz yere gelebilmektedir, fakat kendi kendine iyileşme görülmez. 7 yeni anneden 1'inin ve 10 yeni babadan 1'inin doğumdan sonra kaygı yaşadığı tahmin edilmektedir.
Birçok insan doğum sonrası depresyon yaşamaktadır. Aslında, doğum sonrası depresyonun bazı belirtileri doğum sonrası kaygı ile aynı ya da benzerlik gösterebilir. Ruh halindeki bu farklılıklar zaman geçtikçe daha yoğun hale gelir. Ebeveynler eleştirilmekten endişe duyduklarından dolayı duyguları hakkında konuşmakta güçlük çekerler. Doğum sonrası kaygı kendi kendine geçmez, fark edilmesi ve tedavi uygulanması gerekir.
Yeni ebeveyn olan kişilerin aynı anda hem doğum sonrası kaygı hem de depresyon yaşaması yaygın olarak görülmektedir. Bu şartlar ile teşhisi sağlanan yeni ebeveynlerin hemen hemen %50'sinin durumu bu şekildedir. Doğum sonrası kaygısı ya da depresyonu olan birçok yeni ebeveyn de obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) ile uyumlu belirtiler ya da davranışlar gösterir. Araştırma sürerken, bütün koşulların birbiri ile nasıl bağlantılı olduğu henüz tam olarak bilinmemektedir.
Postpartum (Doğum Sonrası) Depresyon Belirtileri Nelerdir?
Paspartum depresyon, hem fiziki hem de duygusal belirtiler gösterebilir. Bedenin, bebeğin sağlığını ve güvenliğini merak etme ya da onların bakımını doğru biçimde yapılıp yapılmadığını kontrol etmek için tehlike ve tehditlere verdiği tepkidir. Pek çok yeni ebeveyn, doğumdan sonraki kaygı hissini “çıldırmak” düşüncelerini kontrol edememek olarak tanımlamaktadır. Doğum sonrası kaygının fiziksel belirtileri şu şekildedir;
- Kâbus görme
- İştah problemleri
- Hareketsiz kalma
- Mide bulantısı ya da mide ağrısı
- Kalp çarpıntısı ya da kalbin hızlı atması
- Nefesin daralması
- Kaslarda gerginlik
Duygusal olarak şunla hissedilebilir;
- Asabiyet
- Yoğun korku duygusu
- Unutkanlık, dikkat dağınıklığı
- Endişeli ruh hali
- Takıntılı düşünceler
Postpartum (Doğum Sonrası) Depresyon Nedenleri Nelerdir?
Doğum sonrası kaygının birden fazla sebebi vardır. Bu durumu tek bir neden bağlamak doğru değildir. Araştırmalara göre bu durumu etkileyen ana etkenlerden biri, doğumdan sonra vücudun yaşadığı hormonal değişikliklerdir. Doğumdan sonra hormonlar çok hızlı bir şekilde azalır. Bu, ruh halini etkileyebilir veya stresli durumlara aşırı tepki vermenize yol açabilir.
Sağlıklı uyku önemlidir ve yeni doğmuş bir bebeğin bakımını sağlarken uyku düzeninde problemler yaşanabilir. Uyku eksikliği kişiyi stresli durumlara karşı daha duyarlı hale getirebilir. Bu durumlardan bazıları emzirme, zor bir hamilelik dönemi ya da doğum gibi yeni ebeveynliğin önemli parçaları olabilir. Bazı kişilerin doğumdan sonra kaygı geliştirmesi diğerlerine göre daha olasılıklı hale gelebilir. Aşağıdaki durumlarda kaygıyı geliştirme riski daha fazladır;
- Ailede kaygı öyküsünün olması
- Anksiyete ya da depresyon ile kişisel deneyime sahip olmak
- Zor bir hamilelik süreci ya da doğum geçirmek
- Daha önce kişinin travmatik olaylar yaşaması
- Birden fazla çocuğun bakımını sağlamak
- Çocukluk dönemindeki problemlerin kişide duygusal travma oluşturması
Postpartum (Doğum Sonrası) Depresyon Nasıl Teşhis Edilir?
Doğum sonrası kaygı belirtileri gözlemleniyorsa, bir uzmandan destek almak gerekebilir. Tanı konulması ve doğru tedavi yönteminin belirlenmesi için kişinin sağlık öyküsüne bakılması gerekir. Belirtileriniz ve duygularınız hakkında doğru bilgiler vermeniz, uzman kişinin bu durumu teşhis etmesini ve en iyi tedavi yöntemine karar vermesini sağlar. Doğum sonrası kaygı yaşayan kişilerin oranı oldukça fazladır. Önemli olan çok geçmeden fark edip tedavi yoluna gitmektir.
Postpartum (Doğum Sonrası) Depresyon Tedavisi Nedir?
Doğum sonrası depresyon, tıpkı doğum sonrası depresyonu gibi tedavi edilebilmektedir. İlgili uzman kişi teşhis koyduktan sonra tedavi süreci ile ilgili kişiye özel planlama yapabilir.
Daha hafif doğum sonrası kaygı yaşayan kişiler için uzman kişi evde rahatlatıcı destek sağlayacak bazı yöntemler önerebilir. Bunlar; Yeterli uyumak kendinize biraz vakit ayırmak ve destek almak gibi tavsiyeler olabilir, bu zamanı biraz dinlenmek için ayırmak gerçekten önemlidir.
Daha ciddi doğum sonrası kaygı problemleri için uzman kişi, konuşma terapisi, özellikle bilişsel davranışçı terapi tavsiye edebilir. Depresyon bozuklukları ve obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) tedavisi söz konusu olduğunda BDT'nin gerçekten etkili olduğu gösterilmiştir. Bazı yeni anne-babaların kaygılarını tedavi etmek için uzman kişi bazı ilaçlar önerebilir. Bunlar depresyon bozuklukları tedavisinde kullanılan en yaygın ilaçlardır. Tedavinin başarılı olması için bu ilaçları uzmanın reçete ettiği şekilde kontrollü olarak kullanmak önemlidir.