Polipler, organların yüzeylerini örten tabakalarda ortaya çıkan genellikle küçük, düz yumrular ya da mantar benzeri küçük saplar gibi görünen doku büyümeleridir. Genellikle boyutları küçük ve iki farklı formda belirirler. çoğunluğu iyi huylu olan bu dokular, gelişim göstermelerinin ardından büyüme gösterme durumu yaşanacağı için tedavi edilmediğinde veya alınmadıkları zaman kötü huylu duruma dönüşebilirler.
Dokuların kansere dönüşme riskleri ise ortaya çıktığı yere, oluşumun nedenine ve bulunduğu bölgedeki zamana göre farklılık göstermektedir. Daha çok bağırsak ve rahim içinde görülebilirken kulak, burun, boğaz, safra kesesi, mide gibi vücudun pek çok yerindeki organlarda görülebilmektedir.
Polip Belirtileri Nelerdir?
Bilinmeyen nedenlere bağlı olarak gelişebilen ve çoğu zaman müdahale gerektirmeyen dokular, çoğu kişide ciddi sağlık sorunlarına neden olmamaktadır. Kişiler bu konu üzerinde bir şikayet yaşamazken çoğunlukla farkı nedenlere bağlı olarak muayene ve görüntüleme sırasında belirlenmektedir. Ancak bazı durumlarda bireyin yaşantısını olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Boyutların büyümesi semptomların ve belirtilerin ortaya çıkmasını sağlamaktadır.
Mide Polipleri
Midenin iç yüzeyinde bulunan dokulardan kaynaklı meydana gelen bu durum çoğunlukla bir belirti göstermezler. Kişinin farklı bir rahatsızlığa bağlı olarak endoskopi ile muayene edilmesi ile ortaya çıkarlar. Midede meydana geldikten sonra iç yüzeyde kızarıklık veya ülser durumu ortaya çıkabilir. Bu gibi durumlarda kişi; karın ağrısı, mide hassasiyeti, bulantı, kansızlık ve dışkıya kan bulaşması görülebilmektedir.
Bağırsak Polipleri
Bağırsağın iç yüzeyinde zaman içerisinde yavaş ilerleyerek meydana gelen çok fazla büyümeler olarak bilinmektedir. İnce bağırsakta ortaya çıkması ile birlikte genellikle kalın bağırsak ve rektumda gözlenirler. Kolon ve rektumdaki dokular özellikle ileri yaşlarda ve yaşlılıkta daha fazla görülürken kanser oluşumunun risk faktörleri arasında önemli bir yer alırlar. Bu hastaların genelinde bir şikayet durumu görülmezken bazı kişilerde kolon durumunun neden olduğu uzun süren kanamalar, demir eksikliğine bağlı kansızlık neden olabilmektedir. Diğer belirtiler ise; karın ağrıları, ishal, kabızlık gibi semptomlardır.
Safra Kesesi Polipleri
Safra kesesinin iç yüzeyini kapsayan tabakalardan kaynaklanan safra kesesi boşluğuna doğru ilerleyen yapılardır. Bu duruma bağlı olarak görülen bir şikayet bulunmazken çoğunlukla farklı rahatsızlıklar nedeni ile gözlemlenen hastalıklarda belirlenirler.
Endometriyal Polipler
Rahim ağzında görülebilen bu durumlar genellikle rahmin iç tabakasında gelişmektedirler. Semptomlar arasında kanamalar ve adet düzensizliği ile kısırlık bulunmaktadır.
Nazal Polipler
Burun bölgesinde ya da sinüs çevresinde gelişirler. Kişilerde; koku almada azalma, burun ağrıları ve bağ ağrıları gibi üst solunum yolu hastalıklarında gözlemlenen semptomlarla ortaya çıkarlar. Kişilerde uyku sırasında horlama durumu ortaya çıkarırlar.
Kulak Polipleri
Bu durum çoğunlukla kulak kanalında meydana gelirken duyma sorunlar ve kulak içinden kan gelme gibi belirtilerle ortaya çıkarlar.
Polip Nedenleri Nelerdir?
Bu durumların neden ortaya çıktığı ve hangi soruna bağlı olarak görüldüğü kesin olarak bilinmemekle birlikte bu duruma neden olan birtakım nedenler şu şekildedir:
- Genetik faktörlere bağlı olarak gelişime uygun yapının olması
- Enfeksiyon
- Kistler veya tümör olması
- Gelişme görülen bölgede farklı bir cisim olması
- Midede uzun süreli iltihap olması
- Östrojen hormonunun normalde çok daha yüksek değerlerde olması
- Kolon bölgelerinde bulunan hücrelerin genetiğinin değişmesi
Polip Nasıl Teşhis Edilir?
Mide Polipleri: Kişinin yaşadığı farklı rahatsızlıklara bağlı olarak muayene edilmesi ve bir uzman tarafından gastroskopi ile incelenmesi ile teşhis edilebilirler.
Bağırsak Polipleri: Bu durumun tespiti kişinin yaşadığı bazı şikayetlere bağlı olarak veya farkı bir durumun ortaya çıkması kaynaklı olarak kolonoskopi işlemi ile sağlanmaktadır.
Safra Kesesi Polipleri: Çoğunlukla farklı bir soruna bağlı olarak ultrasonografi incelemesi altında teşhis edilmektedir. Bunların yanı sıra MR ve tomografi ile de tespit edilebilirler.
Endometriyal Polipler: Kişilerde belirli bir zamana bağlı olmadan yaşanan kanamalar ve adet düzensizliği gibi semptomlar uzman doktora aktarıldığında doktor, rahim içinde gerekli incelemeleri yaparak genellikle ultrasonografi ile tespiti sağlanmaktadır.
Nazal Polipler: Kişi muayene olduğu sırada şikayetlerini uzman doktora iletmelidir. Doktor, gerekli muayene ve tetkikleri yaparak ve bu durumun ihtimalini düşündüğünü sırada kameralı endoskop ile burun içi görüntülenir ve tespiti sağlanır.
Kulak Polipleri: Diper türlerde görüldüğü gibi kişi uzman kişi tarafından muayene edildiği sırada yaşadığı yakınmaları ve şikayetleri ilgili kişiye aktararak bilgilendirmelidir. Uzman gerekli gördüğü durumlarda otoskop veya endo-otoskop işlemleri ile kulak içini inceler. İncelemeler sonucunda kulak ve orta kulak kanallarında bu durum varsa tespit edilir ve tedavi sürecine başlanır.
Polip Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tedavi sürecinde uygulanacak işlem dokuların yerine ve boyutuna göre değişiklik gösterebilir. Ayrıca bu dokuların iyi veya kötü huylu olup olmadıkları da tedavi sürecinde farklılık gösterebilir. Bulunduğu konuma göre tedavileri şu şekildedir:
Mide Polipleri: Tedavi sürecini belirleyen ana faktör bu durumun türüdür. Kanser riski oluşturabilecek dokular bulunduğunda incelemek üzere laboratuvara iletilir ve ortaya çıkan sonuçlara göre tedavi planlanır. Kötü huylu olmayan ve küçük dokularda oluşan durumlarda genellikle çok fazla müdahale edilmemektedir. Risk durumu oluşturan ve büyük boyutlardaki dokular alındıktan sonra mide belirli zamanlarda takip edilmelidir.
Bağırsak Polipleri: Bu bölgelerde oluşan dokuların genellikle kolonoskopi ile belirlenir ve uzman kişi tarafından müdahale edilerek alınır. Sonrasında incelemek ve takibe almak için laboratuvar ortamlarına gönderilirken kanser riski taşıyıp taşımadığı gözlemlenir. Erken tedavi edilmesi ve erken alınması kanser oluşma riskini azaltmaktadır. Bu nedene bağlı olarak ileri yaşlardaki kişilere doktor önerisine bağlı olarak belirli aralıklarla kolonoskopi önerilmektedir.
Safra Kesesi Polipleri: Büyüklüğü, iyi ya da kötü huylu olup olmadığı belirlemede etken olabilmektedir. Yaklaşık 10 mm olan veya daha küçük boyutlarda olan safra kesesi üzerinde meydana gelen bu dokuların kötü huylu olma ihtimali düşük ve çoğunlukla bir tedaviye gerek görülmemektedir. Genel bir karın ultrasongrafisi uygulanarak takibi sağlanır. Boyut ve sayılarda bir artış görüldüğünde kanser oluşma riski artacağı için tedavi edilerek cerrahi müdahale ile alınır.
Endometriyal Polipler: Uzman doktor, rahim içinde inceleme yaptıktan sonra herhangi bir durumun olup olmadığını belirler. Doku oluşması durumunda dokudan bir örnek alınarak incelenir. Kişide herhangi bir şikayet durumu oluşmadığında tedavi edilmesine gerek görülmez ve düzenli kontroller yapılması istenir. Bu dokulara bağlı olarak şiddetli kanamalar yaşanıyorsa ve hamileliğe engel oluyorsa ameliyat yapılarak alınabilirler. Menopoz dönemi sonrası meydana gelen dokuların tedavisi ise cerrahi müdahale ile alınmasıdır.
Nazal Polipler: Boyutları küçük olan dokuların tedavisinde ilaç yöntemine gidilir. Bu ilaçlar doktor tavsiyesi üzerine kullanılır ve genellikle sprey veya tablet şeklindedir. Bu durumlarla birlikte kişide enfeksiyon durumu yaşanıyorsa doktorun önereceği antibiyotik tedavide uygulanabilir. İlaç tedavisinde iyileşme sağlanmayan dokuların alınması önerilebilir. Endoskopi uygulanarak alınabiliyorsa genellikle bu yöntem tercih edilebilir. Uygunluğu bulunmadığı durumlarda ise cerrahi müdahale gerekmektedir.
Kulak Polipleri: Bu bölgelerde oluşma sebebine bağlı olarak tedavi uygulamaları belirlenir. Sorunların arkasında enfeksiyon bulunuyorsa doktor kişiye antibiyotik tedavisi uygulayabilir. Bu tedaviye iyileşme sağlanmadığı durumlarda dokudan bir parça alınarak inceleme yapılı ve gerekli görüldüğünde cerrahi operasyon yöntemi ile alınabilir.
Polip Riskini Artırabilecek Etkenler
Kişinin yaşına, genetik faktörlere, cinsiyetine, sahip olduğu hastalıklara, enfeksiyonlara, sigara ve alkol kullanımına bağlı olarak risklerin farklılık gösterdiği bir durumdur.
Mide poliplerinde; ileri yaş ve yaşlılık, bakterilerin ortaya çıkardığı mide enfeksiyonu yaşanması, birtakım ilaçların uzu süre kullanılması ve aile kökeninde bazı hastalıkların bulunması risk faktörüdür.
Endometriyal poliplerde; 55-60 yaş üstü, menopoz dönemine girmek veya bu dönemin bitmesi, hormon tedavisi alan kişilerde risk daha fazladır.
Nazal poliplerde; sinüs iltihaplanması, astım hastaları ve alerji problemleri yaşayan kişilerde risk durumu artabilir.
Mesane poliplerinde; Erkek bireylerde ve özellikle sigara kullanan kişilerde ortaya çıkma riski artmaktadır.