Plörezi, akciğerleri ve göğüs boşluğunu saran ve plevra olarak adlandırılan iki katlı, ince bir zar tabakasında aşırı sıvı birikimi sonucu ortaya çıkan ciddi akciğer hastalıkları arasında yer alır. Sıvı miktarının artması plevral efüzyon veya halk arasında zatülcenp olarak da adlandırılır. Tedavi edilmediği durumlarda kalıcı sağlık sorunlarına neden olabilir. Ateş, solunum sırasında şiddetli göğüs ağrısı, solunum güçlüğü gibi belirtilere yol açabilir. Tedavisi, hastalığın altta yatan nedenlerine bağlı olarak uygulanır.
Her yaşta ve cinsiyette görülebilecek bir hastalıktır. Genellikle 65 yaş üstü kişilerde ortaya çıkma ihtimali yüksektir. Çoğu zaman enfeksiyonların neden olduğu bir hastalıktır. Ancak pek çok hastalık da bu duruma yol açabilir. Hastalık, uzman doktorlar tarafından yapılan inceleme, fiziki muayene ve bazı görüntüleme teknikleri sonucu teşhis edilebilir ve tanı konabilir. Sonrasında ise tedavi süreci planlanarak hastalığın altta yatan nedenine bağlı olarak tedavi uygulanır.
Plörezi Neden Olur?
Akciğerleri ve göğüs duvarını kaplayan plevra zarları arasındaki boşlukta sıvı miktarının çok fazla artması ve bu bölgenin iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Birçok hastalık veya rahatsızlık bu duruma neden olabilirken, genellikle görülen plörezi nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Viral ve bakteriyel enfeksiyonlar
- Mantar enfeksiyonu
- Akciğer kanseri
- Akciğer ödemi
- Bazı ilaçlar
- Pulmoner emboli (akciğerlere kan ileten atardamarların pıhtı nedeni ile tıkanması)
- Romatoid artrit veya lupus gibi otoimmün bozukluk
- Kaburga kırığı veya travması
- Tüberküloz (verem)
- Zatürre
- Kalp yetmezliği
- Kalp cerrahisi sonrası oluşan komplikasyonlar
- Karaciğer ve böbrek hastalıkları
Plörezi Belirtileri Nelerdir?
Göğüs hastalıklarının genelinde görüldüğü gibi bu hastalıkta da öksürük ve göğüs ağrıları çok fazla görülmektedir. Bu hastalıkta genellikle şiddetli görülen göğüs ağrıları sonucunda solunum güçlüğü yaşanmaktadır. Plörezi belirtileri arasında nefes darlığı gibi ciddi sorunlar yer alır. Hastalar sırt üstü yatmakta zorluk çeker.
Belirtiler arasında; ateş, titreme, terleme, yorgunluk, çok fazla üşüme hissi, halsizlik ve iştah kaybı gibi durumlar yer alabilir. Hastalığın erken evrelerinde derin nefes alan birey, tek veya çift taraflı gıcırtı sesine benzeyen bir ses duyabilir. Hastalığın ilerlemesi ile birlikte öksürük çok daha fazla şiddetlenerek yerini vücudu sarsan bir öksürüğe bırakabilir.
Pek çok vaka, öksürük sırasında sırta bıçak saplanma gibi ağrılara neden olduğunu bildirir. Ağrılar bazı durumlarda omuz ve karın kısmında hissedebilir. Tüm bu belirtilerin yanı sıra bu duruma neden olabilecek hastalıklara bağlı olarak da farklı semptomlar ortaya çıkabilir.
Belirtilerin ortaya çıkması ve öksürük şikayetlerinin yaşanması halinde vakit kaybetmeden göğüs hastalıkları uzmanına muayene olunmalı ve durumun hangi nedenlerden kaynaklandığı öğrenilmelidir.
Plörezi Tanısı Nasıl Konur?
Plörezi tanısı, göğüs hastalıkları uzmanı tarafından yapılan muayeneler ve incelemeler sonucu konur. Göğüs hastalıkları uzmanı, hastanın tıbbi öyküsünü ve yaşadığı şikayetleri detaylıca öğrenmek içi bazı sorular sorar. Daha sonra hastaya fiziki muayene uygulanır.
Muayene sonrası hastalığın teşhisinin netleştirilmesi için uzman hekim tarafından birtakım testler ve tetkikler istenebilir.
Kan testleri
Enfeksiyonun varlığının belirlenmesi için ve birtakım otimmün hastalıkların olup olmadığını tespit etmek için yapılan testlerdir.
Akciğer Röntgeni
Uzman doktorun plevral efüzyondan şüphelenmesi durumunda yapılan ilk testler arasında akciğer röntgeni yer alır. Göğüs boşluğu ve akciğerlerin durumunu görüntülemek için yapılır.
Bilgisayarlı Tomografi (BT)
Göğüs boşluğunun ve akciğerlerin detaylıca incelenmesi ve görüntülenmesi amacıyla uygulanan görüntüleme yöntemlerinden biridir.
Ultrasonografi
Akciğer ve göğüs boşluğu arasında biriken sıvının miktarını ve tam olarak yerini öğrenmek için yapılır.
Torasentez
Plevra zarları arasında biriken sıvıdan bir örnek alınır. İnceleme yapılır ve altta yatabilecek enfeksiyonlar ve kanser gibi ciddi hastalıklar araştırılır.
Torakoskopi
Tüberküloz ya da kanser gibi ciddi hastalıklardan kaynaklı gelişme gösterdiği düşünülen plevral efüzyonlarda, plevra zarından örnek almak için yapılan cerrahi operasyonlardır.
Plörezi Tedavisi
Plörezi tedavisi, hastalığın altta yatan nedenine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Hastalık bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklandığı durumlarda uzman doktor tarafından antibiyotik tedavisi önerilebilir. Ayrıca enfeksiyonun neden olduğu iltihaplanmalara anti-enflamatuar ilaçlarla tedavi uygulanabilir.
Hastalık verem (Tüberküloz) nedenli gelişme göstermişse uzun süreli kullanım için antibiyotik tedavisi uygulanır. Akciğer ya da akciğer zarı kanserlerinin neden olduğu hastalıkta ise onkoloji doktoru ve cerrahisi tarafından gerekli görülen tedaviler yapılır.
Bunların yanında, aşırı sıvı birikimine yönelik yapılan uygulamalar şu şekildedir:
Drenaj
Plevrada biriken sıvı, kaburgaların arasında bir iğne veya küçük bir tüp yardımıyla boşaltılır.
Plörodez
Drenaj yöntemi ile biriken sıvının boşaltılmasının ardından tekrar etmemesi için göğüs boşluğuna ilaçlı bir sıvı ya da kişinin kendi kanı enjekte edilerek plevra katmanlarının birbirine yapışması sağlanır.
Plörektomi/Dekortikasyon
Akciğer zarı kanseri hastalarına yapılan bir cerrahi uygulamadır. Plevranın göğüs duvarına yapışık olan ve sıvı üretimini sağlayan katman, ameliyat ile alınır ve ileri zamanlarda ortaya çıkabilecek plevral efüzyonların önüne geçilir.