Perikardit, kalbi çevreleyen perikard adlı zarın iltihaplanması durumunu ifade eder. Perikard, kalbin dış yüzeyini saran ve kalbin sabit durmasını sağlayan bir zar tabakasıdır. Genellikle bir enfeksiyon, travma, sistemik bir hastalık veya bazen nedeni tam olarak anlaşılamayan otoimmün bir reaksiyon sonucu ortaya çıkabilir. Tedavi edilebilir bir durumdur. Tedavi altında yatan nedenin tespiti ve bu nedenin uygun şekilde yönetilmesini içerir.
İlaçlar, dinlenme ve nadiren cerrahi müdahale tedavide kullanılan yöntemler arasında yer alabilir. Bu nedenle, belirtilerin ortaya çıkmasın halinde kişilerin bir sağlık profesyoneliyle görüşmeleri ve gerekli tedaviyi almaları önemlidir.
Perikardit Belirtileri Nelerdir?
Genellikle göğüs ağrısı, nefes darlığı, kalp atışında değişiklikler ve bazen ateş gibi belirtilerle kendini gösterir. Göğüs ağrısı genellikle göğüs kafesinin ortasında hissedilir ve bu ağrı genellikle kalpte veya göğüs duvarında hassasiyetle ilişkilidir. Perikardit belirtileri şunları içerebilir:
Göğüs Ağrısı: En belirgin belirti genellikle göğüs ağrısıdır. Göğüs ağrısı genellikle göğüs kafesinin ortasında hissedilir ve sık sık kalpte veya göğüs duvarında hassasiyetle ilişkilidir. Bu ağrı bazen boyun, omuzlar veya sırt gibi diğer bölgelere yayılabilir.
Nefes Darlığı: Perikard zarının kalp kasını çevreleyen serbest hareketini kısıtlaması nedeniyle nefes darlığına neden olabilir. Bu durum, genellikle aktivite sırasında veya yatar pozisyonda daha belirgin hale gelebilir.
Kalp Atışında Değişiklikler: Kalp atışında düzensizliklere, hızlanmaya veya yavaşlamaya neden olabilir. Bu durum, kalp kasının perikard zarı tarafından sıkıştırılması veya tahriş edilmesi sonucu ortaya çıkabilir.
Ateş ve Halsizlik: Sıklıkla ateşe neden olabilir. Ateşe ek olarak, hastalarda genel halsizlik, yorgunluk ve enerji eksikliği gibi belirtiler de görülebilir.
Öksürük ve Boyun Damarlarında Şişlik: Bazen öksürük ve boyun damarlarında şişlik gibi daha az yaygın belirtilere de neden olabilir. Boyun damarlarında şişkinlik, kalbin etrafındaki basıncı artırması sonucu ortaya çıkabilir.
Perikardit Türleri Nelerdir?
Perikardit genellikle iltihaplanmanın nedenine bağlı olarak farklı türlerde ortaya çıkabilir. Temelde, perikardit türleri şunlardır:
Enfeksiyöz Perikardit: bakteri, virüs, mantar veya parazitlerin neden olduğu enfeksiyonlar sonucu ortaya çıkar. Bu tür, genellikle viral enfeksiyonlara bağlıdır, ancak bakteriyel enfeksiyonlar da nadiren bu duruma neden olabilir.
İdiyopatik Perikardit: Spesifik bir nedenin belirlenemediği durumları ifade eder. Bu durumda, nedeni belirsizdir. Otoimmün reaksiyonlar, genetik faktörler veya diğer bilinmeyen etkenler bu tür ortaya çıkmasına neden olabilir.
Yaralanma veya Travmatik Perikardit: Kalbe yönelik travmalar veya yaralanmalar riski artırabilir. Örneğin, kaza, darbe veya kalp cerrahisi sonrasında bu durum gelişebilir.
İlaç İlişkili Perikardit: Bazı ilaçlar, bu durumun gelişimine neden olabilir. İlaçlar arasında hidralazin, isoniazid, fenitoin gibi birkaç tür bulunabilir.
Radyasyon İlişkili Perikardit: Radyasyon tedavisi gören kişilerde görülme riski artabilir. Özellikle göğüs bölgesine uygulanan radyoterapi, gelişimine yol açabilir.
Perikardit Neden Olur?
Perikardit, kalp zarının (perikard) iltihaplanması durumunu ifade eder ve çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. En yaygın nedenler şunlardır:
Enfeksiyonlar: Virüsler (örneğin, Coxsackie virüsü), bakteriler, mantarlar veya parazitler, enfeksiyöz formuna neden olabilir.
Otoimmün Hastalıklar: Sistemik lupus eritematozus gibi otoimmün hastalıklar, perikarditi tetikleyebilir.
Yaralanmalar ve Travmalar: Kalp cerrahisi, göğüs travmaları veya yaralanmalar, ortaya çıkma riskini artırabilir.
İlaçlar: Bazı ilaçlar, özellikle hidralazin, isoniazid, fenitoin gibi bazı ilaçlar, gelişmesine neden olabilir.
Radyasyon Tedavisi: Göğüs bölgesine uygulanan radyasyon tedavisi, görülme riskini artırabilir.
Metabolik Nedenler: Ürik asit gibi metabolik bozukluklar, bu durumun gelişimini etkileyebilir.
Perikardit Nasıl Teşhis Edilir?
Perikardit teşhisi genellikle klinik ve diagnostik testlerle konur. Hastanın şikayetleri, tıbbi öyküsü ve fizik muayenesi önemli bir rol oynar. Kan testleri, enfeksiyonları veya inflamatuar durumları belirlemekte yardımcı olabilir. Elektrokardiyografi (EKG), kalbin elektriksel aktivitesini izler; ancak perikardit için spesifik değildir.
Ekokardiyografi (EKO), perikard zarında değişiklikleri görüntüler. Görüntüleme testleri, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ile detaylı kalp görüntüleri elde edilmesini sağlar.
Perikardiyosentez, perikard boşluğundan sıvı örneği alarak, enfeksiyonu teşhis etmeye ve nedeni belirlemeye yönelik önemli bir işlemdir. Bu bilgilerin birleşimi, doktorun doğru teşhisi koymasına yardımcı olur.
Perikardit Tedavisi Nasıl Yapılır?
Perikardit tedavisi, altında yatan nedenlere bağlı olarak değişebilir. Tedavi, genellikle ağrı ve iltihap kontrolünü amaçlar. Dinlenme, semptomların hafiflemesine yardımcı olabilir. İmmünosupresanlar, otoimmün perikardit durumlarında kullanılabilir.
Antibiyotikler veya antiviral ilaçlar, enfeksiyöz perikardit durumlarında tercih edilebilir. Steroidler, şiddetli inflamasyon durumlarında kullanılabilir. Perikardiyosentez, sıvı birikimini azaltmak amacıyla uygulanan bir prosedürdür. Tedavi planı, hastanın durumuna ve perikarditin altında yatan nedenlere bağlı olarak değişir.
Doktor gözetiminde düzenli takip ve gerektiğinde tedavi planının revizyonu önemlidir. Perikardit tedavisi, hastanın spesifik durumuna özgü olarak belirlenmeli ve uygulanmalıdır.