Patates, insanlar tarafından çok sevilen ve bol miktarda tüketilen lezzetli bir sebzedir. Yetişme bakımından kolay ve besin değerleri açısında zengin içeriği sebebiyle çok fazla tercih edilir ve pek çok farklı şekilde tüketilebilir. Patates, içeriğinde yer alan vitaminler, mineraller, lif ve fitokimyasallar aracılığıyla sağlığa fayda sağlar.
Patates, içeriğinde bulunan lif özelliğiyle tokluk süresini uzatır ve kilo vermeye yardımcı olur. Ayrıca lif, kolesterol ve kan şekeri seviyelerini kontrol altında tutarak kalp hastalıklarını önlemeye yardımcı olabilir.
Patatesin Sağlığa Faydaları Nelerdir?
Patates, içeriğinde hastalıkları önlemeye çalışan antioksidanlar ve vücudun işlevselliğine yardımcı olan vitaminler bulundurur. Dünya üzerinde pek çok farklı ülkede yetiştirilen ve tüketilen patatesin sağlığa faydaları şu şekilde sıralanabilir:
Sindirim Sistemini Korur: İçeriğinde yer alan lifler, farklı sebzelerdeki lif özelliklerine oranla daha fazla çözünebilme özelliği taşır. Ayrıca bu lifler, bağırsaklar faydalı olan probiyotik görevi taşır. Sindirim sağlığına yararlı, kabızlığa ve hassas bağırsak sendromunu önlemede faydalı olabilir.
Hastalıkları Önleyicidir: Antioksidan bakımından güçlü olan bir sebzedir. Vücuttaki hücreleri hastalığa karşı koruyucudur. Düzenli olarak tüketildiğinde hastalık riskini azaltır.
Kan Basıncını Dengeler: Potasyum kaynağı bakımından zengin olan sebze, kan basıncını dengeler ve kalp sağlığını korur. Ayrıca felç riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Kemik Sağlığını Korur: İçeriğindeki demir, fosfor, kalsiyum, magnezyum ve çinko, vücudun kemik yapısını oluşturmasına ve korumasına yardımcı olur.
Kalp Sağlığını Korur: Lif, potasyum, C vitamini ve B6 vitamini gibi özellikleri ile kalp sağlığını korur ve kalp hastalığı riskini azaltır.
İyileştirici Özelliği Vardır: Patateste bulunan kolin, vücutta inflamatuar etki yaparak bir enfeksiyon veya tahriş durumunda hızlı iyileşmeye yardımcı olabilir. Kolin ayrıca, vücutta hücre yapısını korumak ve sinir uyarılarının iletilmesini sağlamak gibi faydalar sağlayabilir.
Kanser Riskinden Korur: İçeriğinde bulunan folat, DNA sentezinde ve onarımında rol oynar. Bu nedenle DNA’daki mutasyonlar sebebiyle birçok kanser hücresi türünün oluşmasını engeller ve kanser riskinden korur.
Kilo Yönetimi ve Tokluk Hissi Sağlar: Diyet lifleri genellikle kilo yönetimi ve kilo vermede önemli faktörler olarak kabul edilmektedir. Sindirim sisteminde “hacim artırıcı ajanlar” olarak işlev görürler. Tokluğu artırır ve iştahı azaltır, böylece kişi daha uzun süre tok hisseder ve daha fazla kalori tüketme olasılığı azalır.
Metabolizmaya Katkı Sağlar: İçeriğinde yer alan B6 vitamini özelliğiyle enerji metabolizmasına katkı sağlar.
Cilt Sağlığını Destekler: Kolajen cildin destek sistemidir. C vitamini, cilt hasarını önlemeye yardımcı olmak için bir antioksidan görevi görür. C vitamini ayrıca kolajenin kırışıklıkları yumuşatmasına ve genel cilt dokusunu iyileştirmesine yardımcı olur.
Patatesin Besin Değeri Nedir?
Patateste bulunan besin öğeleri, vücudun günlük ihtiyacı plan pek çok vitamini ve minerali karşılayabilir. Ancak bu durum patatesi sağlıklı bir yöntemle pişirilmesi ve doğru bir şekilde tüketilmesi ile doğru orantılıdır. Besin öğelerinden bazı şunlardır:
- Protein
- Lif
- Kalsiyum
- Demir
- Magnezyum
- Çinko
- Potasyum
- C vitamini
- Quercetin
- B6 vitamini
- Niasin
Bir orta boy patates şunları içerir:
Kalori: 161
Protein: 4,3 gram
Yağ: 0,2 gram
Karbonhidrat: 37 gram
Lif: 3,8 gram
Şeker: 2 gram
Patates Nasıl Tüketilmelidir?
Patatesin sağlığa fayda sağlaması bakımından ilk olarak doğru tüketilmesi önemlidir. Tüketimi bakımından pişirme yönteminin önemli bir rolü vardır. Buharda pişmişi, fırında veya yemeğinin yapılması gibi sağlıklı pek çok şekilde tüketilebilir. İçeriğinde nişasta bulundurması nedeniyle doğru tüketilmediği durumlarda kan şekerini yükseltebilir. Bu nedenle ölçülü tüketilmelidir.
Haşlama veya kaynatma sırasında bazı mineral özellikleri azalabileceği için uzun süre haşlamamaya özen gösterilmelidir. Haşlama işlemi sırasında kabuklarının soyulmaması ve işlem bittikten sonra kabuklarının soyulması önemlidir. Ayrıca kızartma işlemi ile C vitamini özelliğinin büyük bölümünü kaybeder. Bu nedenle sağlıklı olması açısından kızartma türlerinden uzak durulmalıdır.
Yüzeyinde filizlenme görülmesi halinde tüketilmemelidir. Bu durum, nişastanın şekere dönüştüğünü ifade eder. Kansere yol açabilecek bir durumdur. Bu nedenle bu tür sebzelerin gün ışığından uzak ve serin ortamlarda saklanması gerekir.
Patatesin Zararları Nelerdir?
Her besin ve gıdada olduğu gibi patates de aşırıya kaçmadan tüketilmelidir. Kızartma veya cips olarak çok fazla tüketildiğinde obezite riskini artırarak, kardiyovasküler ve diyabet gibi hastalıklara yol açabilir. Kızartma formunda tüketilmesi besin değerlerini düşürür ve birçok sağlık problemine neden olabilir. Aşırı tüketilmesi halinde kan şekerini yükseltebilir ve diyabeti olan hastalıklar için ciddi risklere yol açabilir.