Ofidiyofobi veya yılan fobisi, sürüngen korkusu olan herpetofobinin en fazla görülen türlerinden biridir ve yılanlardan korkma anlamına gelmektedir. Bu tür fobilerin nedeni, genetik faktörlerden veya travmalardan kaynaklı olabileceği düşünülmektedir. Yılan fobisi, kişinin güven duygusunu ve günlük yaşantısını olumsuz yönde etkiler. Bir tür kaygı bozukluğu olarak görülen bu korkular, maruz bırakma terapisi ve bilişsel davranışçı terapi gibi tedavi yöntemleri ile kontrol altına alınabilir.
İnsanların birçoğu yılanlardan korkar. Ancak yılan fobisi olan kişilerde bu korku çok yoğun ve aşırıdır. Kişinin yaşamına, sağlığına ve güvenlik duygusuna çok fazla olumsuz etkileri bulunmaktadır. Bu nedenle tedavi edilmesi gereken fobiler arasında yılan korkusu fobisi de yer alır. Uzman psikologlar veya terapistler tarafından uygulanan psikoterapi teknikleri, bu tür fobilerin tedavisinde önemli bir rol oynar.
Ofidiyofobi (Yılan Fobisi) Neden Olur?
Ofidiyofobi nedenleri tam olarak belli değildir. Bu duruma sebep veren etkenler arasında çocukluk çağlarında yaşanan bazı olumsuz deneyimler, travmalar ya da genetik etkenler olduğu düşünülmektedir. Yılan fobisine neden olan faktörler şu şekildedir:
Genetik: Ebeveynlerin veya aile bireylerinin tıbbi geçmişinde sahip oldukları herhangi bir fobi, diğer kişilerde de gelişme ihtimaline neden olur.
Öğrenilmiş Davranış: Kişinin çocukluk dönemlerinde bu tür fobilere sahip yakın bir tanıdığı veya akrabasının olması, kişide yılan korkusu fobisinin gelişimini tetikleyebilir.
Travmalar: Yılan tarafından ısırılma ya da yılanlar ile ilgili bir filmden aşırı etkilenme sonrası fobi gelişebilir. Genellikle çocukluk dönemlerinde bu tür olaylar hafızaya kazınabilir ve ilerleyen dönemlerde gelişme gösterebilir.
Ofidiyofobi (Yılan Fobisi) Belirtileri Nelerdir?
Yılan fobisine sahip olan bireylerin bu duruma maruz kalması sonucu bazı panik ve endişe semptomları ortaya çıkabilir. Bir yılanla karşılaşıldığında, yılan sesine benzer ses duyulduğunda, farklı bir kişinin yılan hakkında konuştuğunda, yılanları düşündüğünde ve yılan resmi veya filmi gördüğünde, bazı psikolojik ve fiziksel belirtiler görülebilir.
Ofidiyofobi belirtileri şu şekildedir:
- Baş dönmesi
- Ağız kuruluğu
- Aşırı korku veya dehşet duygusu
- Mide bulantısı, kusma veya ishal
- Çok fazla terleme
- Kalp atışının hızlanması
- Nefes güçlüğü
- Titreme
- Koşma ve saklanma düşüncesi
Ofidiyofobi (Yılan Fobisi) Teşhisi
Ofidiyofobi teşhisi için kesin sonuç vere tıbbi bir test ya da tetkik bulunmamaktadır. Uzman doktor, psikolog veya terapistler aracılığıyla ele alınan bazı konular ve hasta ile görüşmelere dayanarak tespit edilmeye çalışılır.
Hastanın yaşadığı deneyimler sonucu ortaya çıkan belirtiler ve semptomlar öğrenilir. Ayrıca ne kadar bir süre ile bu durumun yaşandığı da önemlidir. Kişinin yaşamında ne tür bir etkisi olduğu ve günlük yaşamındaki olumsuz etkileri dinlenir. Değerlendirmeler sonucu uzmanlar tarafından tanı konulabilir.
Ayrıca kişinin bir yılanı düşünmesi ya da karşılaşması aşırı endişeye ve strese neden olur. Günlük yaşamı etkilemesi için en az altı ay gibi bir süreden fazla devam etmesi gerekir. Anksiyete ya da panik ataklar sonucu fiziksel semptomlar ortaya çıkar.
Ofidiyofobi (Yılan Fobisi) Tedavisi
Yılan korkusunun hafif yaşandığı durumlarda tedavi edilmesi gerekmeyebilir. Ancak yaşanan endişe, korku ve panik ataklar fiziksel belirtilere veya günlük yaşamda olumsuz etkilere yol açıyorsa tedavi edilmesi gerekmektedir. Ofidiyofobi tedavisi birtakım terapilerle ve tekniklerle yapılabilir.
Yılan fobisi tedavisinde uygulanan yöntemler şu şekildedir:
Bilişsel Davranışçı Terapi
Bilişsel davranışçı terapi ile hastanın düşünce ve duygularının belirlenmesi ve hastanın ifade etmesi beklenir. Hasta ile konuşma halinde olan terapist veya psikolog sorular sorarak bu korkuların neden kaynaklandığını belirlemeye çalışır. Bu konu üzerinde düşünceler sonucu ortaya çıkan olumsuz düşünceler ortadan kaldırılmaya çalışılır.
Maruz Bırakma Terapisi
Maruz bırakma terapisi ile kademeli olarak kişinin korkuları ile yüzleşmesi sağlanır. Kontrollü ve güvenli bir ortamda hasta, yılan düşüncesine maruz bırakılır. Bu aşamaları başarıyla geçen kişilere tedavinin tamamlanması için ilerleyen süreçlerde yılanı hayal etmesi söylenir. Daha sonra yılanın kendisine maruz bırakılarak tedavinin tamamlanması sağlanır. Bu yöntemlerle korkuların yönetilmesi öğretilir.
Hipnoterapi
Diğer tedavi uygulamaları gibi hipnoterapi uygulaması da uzmanlar tarafından yapılması gerekir. Hastaya hipnoz altında uygulanan bu yöntemde olumsuz düşünceler olumlu düşünceler ile değiştirilir ve yılan fobisi ortadan kaldırılır.
Yılan Korkusuyla Nasıl Baş Edebilirim?
İnsanların birçoğu yılandan korkarlar. Ancak bu durum normal olarak karşılanabilir. Yılan fobisi olan kişiler, yılan düşüncesi, yılan kelimesi veya yılan ile ilgili herhangi bir duruma maruz kaldıklarında aşırı derecede paniğe kapılabilir ve bazı fiziksel belirtiler sergileyebilir.
Bu durum ile başa çıkabilmek için uzmanlardan destek alınması ve bazı tekniklerin öğrenilmesi gerekmektedir. Ortaya çıkan kaygı, endişe ve panik durumlarını kontrol edebilmek ve azaltmak adına yapılabilecek uygulamalar şu şekildedir:
- Nefes Egzersizleri
- Kas gevşemesi
- Meditasyon
- Yoga