Obezite ve Metabolik Cerrahi

Metabolik bir hastalığın ameliyatla tedavi edilmesini amaçlayan yöntemdir. Özellikle tip Şeker hastalığı tedavisinde önemlidir. Uzun yıllardır obezite için yapılan ameliyatlarda hastaların tip 2 şeker hastalıklarında düzelmeler görülmesi üzerine ameliyatların yapılması arttı.

Metabolik cerrahi Şeker hastalığı, yüksek kolesterol problemi, yüksek tansiyon hastalığı, uyku apnesi gibi oluşmuş metabolik sorunlarda çözüm olabilir.

Metabolik Cerrahi ile Obezite Cerrahisinin Farkı Nedir?

Metabolik cerrahi özellikle şeker hastalığını çözmeye yöneliktir; kişinin illa aşırı kilolu olması gerekmez; Obezite cerrahisi ise daha çok kilo problemi ve ona eşlik eden / onunla bağlantılı şeker, yüksek tansiyon, karaciğer yağlanması, yüksek kolesterol, uyku apnesi gibi hastalıklarında çözümüne yöneliktir.

Anlaşılacağı üzere obezite ameliyatları da metabolik cerrahinin içindedir.

Obezite Cerrahisi Nedir?

Kilo probleminin ameliyatlarla çözülmesine yardımcı olan cerrahi yöntemlerdir. Son yıllarda obezite probleminin artmasından dolayı daha sık uygulamaya girdi.

Obezite Cerrahisi Hangi Durumlarda Uygulanır / Kriterler Nelerdir?

Ameliyatın yapılabilmesi için hastanın sağlık durumu buna elverişli olmalı ve riskler kabul edilebilir olmalıdır. Aşağıda sayılanlar ameliyat için genel kriterlerdir:

• Vücut kitle indeksi (VKI) 40 üstü veya 35 üstü ve obezite bağlantılı şeker hastalığı, yüksek tansiyon, karaciğer yağlanması, uyku apnesi …gibi  eşlik eden bir hastalığın olması
• 18 ile 65 yaş arasında olmak. Ancak daha genç veya daha yaşlı hasta çoklu değerlendirme sonrası ameliyata uygunsa işlem yapılabilir. 
• Uzun süredir diyet ve diğer yöntemlerle zayıflama olmaması veya olsa da geri alınması.
• Ameliyat adayının alkol veya madde bağımlılığı olmamalıdır.
• Kanser hastalığı veya gebeliği olmamalıdır. Eğer gebelik planlıyorsa işlemden 18 ay sonrası olmalıdır.
• Adayın ameliyat ve sonuçları hakkında tam anlayıp bilinçli olması.

Obezite Cerrahisinde Yaş Sınırı Var Mı?

18 yaş ile 65 yaş arasında sağlık açısından uygunsa ameliyat yapılabilir. Ancak çok uzun süredir obez ve zayıflama yöntemleri etkisizse multidisipliner değerlendirme sonrası 18 yaş altıda ameliyat edilebilir. 65 yaş üstü de sağlıkla ilgili tetkikler yapıldıktan sonra cerrahi işleme uygunsa ameliyatı gerçekleştirilebilir. Ameliyatlarımızda 72-73 yaşında hastalarımız bile var

En Sık Hangi Obezite Ameliyatı Yapılmaktadır ?

En sık Sleeve gastrektomi yani tüp mide ameliyatı yapılmakta; Onu ikinci olarak Mide Bypass’ı takip etmektedir. Diğer yöntemler çok daha azdır. Ayrıca Mide kelepçesi çok fazla problemler çıkarmasından dolayı neredeyse artık yapılmamaktadır.

Son Yıllarda Tüp Mide Ameliyatı Neden Daha Çok Yapılmaktadır?

Tüm obezite ameliyatları obezitenin dünyada global bir sağlık problemi olarak gün geçtikçe artmasından ve ameliyatların daha çözücü olmasından dolayı daha fazla yapılmaya başlanıldı. 

Eskiden tüp mide ameliyatı 2 aşamalı bir ameliyatın ilk aşamasıydı, ancak belli gruplar alınarak 2. Ameliyat yapılmasa sonuç nasıl olur diye araştırma yapılmış ve uzun vadede sonuçlar yakın olmasından dolayı 2000 li yılların başında artık Sleeve Gastrektomi / tüp mide / mide küçültme ameliyatı Birincil ameliyat haline gelmiştir. Tabi Tüp mide ameliyatının artıları var: 

• Daha az ameliyat risk içermesi ve daha kolay yapılabilmesi, 
• Ameliyat süresinin daha kısa olması.
• Normal Yemek geçiş yolunun değiştirilmemesi. Bağırsak mide arasında geçişin yapılmaması, 
• Daha hızlı hayata adapte olunması ve mineral / vitamin eksikliklerinin pek görülmemesi.
• Ameliyat yan etkilerinin diğer yöntemlere göre daha az olması (Dumping vs.) 
• Bu nedenlerden dolayı daha sık yapılmaya başlandı.

Obezite Ameliyatının Riskleri Var Mı?

Her ameliyatta olduğu gibi obezite ameliyatlarınında belli riskleri vardır; Ancak bu riskler eğer Obezite ve eşlik eden hastalıklar tedavi edilmezse ortaya çıkabilecek risklerden çok daha azdır. Tedavi edilmeyen obezite de riskler %20 iken Ameliyat riski %0,1 -%02 civarıdır. Riskleri minimalize edebilmek için hasta iyi analiz edilmeli ve yöntem doğru seçilmelidir. Kalifiye ekiple ameliyatlar gerçekleştirilmelidir.

• Anesteziye bağlı riskler olabilir.
• Cerrahiye bağlı riskler. Kanama, iltihab, doku yaralanması, sızıntı, kan pıhtısı, solunum sistemi problemi, ağrı. Minimalde olsa her cerrahide olabileceği gibi hayati tehlike ..gibi
• Hastanın midesini zorlaması ve çevreye bağlı riskler.
• Orta / Uzun dönemde oluşabilecek riskler  Ciltte sarkma, saç dökülmesi, diyet ve ameliyat sonrası programı hastanın uymaması ve takiplerini aksatması nedeniyle  hastaların %10-15 inin yeniden kilo alması.
• Obezite ameliyatının riskleri pek çok cerrahiden daha düşüktür.

Obezite Cerrahisinin Yan Etkileri Var Mı?

Yapılan cerrahi yönteme göre belli yan etkiler vardır. 
Yan etkileri hayatımıza etkileri nedeniyle Pozitif ve eksi etkiler diye ayırabiliriz.

Pozitif yan etkiler

• Yeni bir hayatın kapılarının bize açılması ve öz güvenin yükselmesi.
• Çevreyle ilişkilerin düzelmesi ve psikolojik olarak rahatlama.
• Hayatın sağlıklı ve bir düzene girmesi.
• Hayatımızdaki Obezite nedenli sağlık problemlerinin azalması veya çözülmesi.
• Eklem sorunları, yüksek tansiyon, diyabet, uyku apnesi, karaciğer yağlanması, kısırlık, polikistik over, belli kanser risklerinin azalması, astım gibi

Eksi olabilecek yan etkiler

• İshal ve hazımsızlık problemi
• Sonraki yıllarda safra kesesi ve böbrek taşları oluşabilir. 
• Kalan mide kısmında veya mide bağırsak dikiş hattında ülser oluşabilir. 
• Kesi yerleri fıtığı, asit reflüsü olabilir.
• Vitamin ve mineral eksiklikleri, kansızlık olabilir.
• Beslenme bozukluğu / Dumping sendromu ve kan şekeri oynamaları. 
• Nadiren hayati tehlike ihtimali.
• Estetik sorunlar. Ciltte sarkmalara bağlı.

*** Bu eksi etkilerin çoğu bypass cerrahisinde çok daha fazladır.

Obezite Ameliyatı Sonrası Kilo Verme Nasıl ?

Ameliyat sonrası ortalama olarak kilo fazlalığının % 75 -80 verilebilir. İlk aylarda daha hızlı kilo verilir.

• İlk 3 ayda yaklaşık olarak kilo fazlalığının %40 lık kısmı verilebilir
• İlk 6 ayda yaklaşık olarak kilo fazlalığının %60-65’lik kısmı verilebilir
• İlk 1 yılda yaklaşık olarak kilo fazlalığının %70-75’lik kısmı verilebilir. 
• Kilo verme yavaşlayarak 18 aya kadar devam edebilir.
• Kilo vermede gerçek başarı eğer kilo fazlalığının % 85 inden fazlası verilebiliyorsa bu Gold standarttır. 

Ara dönemlerde kilo verme hızında yavaşlamalar olabilir; O zaman hastanın programı gözden geçirilerek bazı değişiklikler yapılabilir.

Gerçek bir başarıya ulaşabilmesi için unutulmaması gerekenler: Diyet programına sadık kalıp arada kaçamaklar yapmamak, spor / hareket programına uymak, kötü eski alışkanlıklarımıza geri dönmemek, psikolojik desteği ve doktor kontrollerini unutmamaktır. Ancak bu sayede hayatımızda sağlığımız için gerekli değişimleri tam manasıyla gerçekleştirebiliriz.

Obezite / Mide Küçültme Ameliyatı Sonrası Beslenme Nasıl olmalı ?

Her zaman tekrar tekrar söylediğimiz gibi kilo verdirme ameliyatları hayatımızda / sağlığımızda önemli değişikliklere yol açarak pek çok sağlık sorunumuzun çözülmesine yardımcı olabilecek işlemlerdir. Onun için ameliyat sonrasında beslenmeye çok özen göstermeli ve eski kötü beslenme alışkanlıklarına dönmemeliyiz. Kurallara uyup dengeli olursak kilo sorununu çözmüş oluruz.

Ameliyat sonrası dönemde:

• 1. Gün berrak sıvılarla beslenme başlar.
• 2-14 gün arası Sıvı Beslenme dönemidir. Su, berrak çorbalar, meyve suları, ayran, kefir, protein içecekleri gibi besinlerle beslenilir.
• 15-30 gün arası: Püre ve yumuşak gıdalarla beslenme dönemidir.
• 30. Günden sonra: Normal beslenme başlar, ancak belli program dahilinde kalori ayarlamalı beslenme olmalıdır. Her şeyi değil belli şeyleri belli miktarda abartmadan yeme öğrenilmelidir. 
• Yemek porsiyonları küçük olmalı ve günde 5-6 defa beslenilmelidir. Yeterince su içilmesi unutulmamalıdır. Kaçınılması gerekli gıdalara dokunulmamalı ve asla bir defadan bir şey olmaz dememelidir.
• Yemekler iyi çiğnenmelidir.( en az 25-30 defa)
• Katı gıdalarla sıvı gıdalar aynı anda alınmamalı, arada en az 25-30 dakika olmalıdır.
• Mide küçültmede genelde vitamin ve mineral desteği gerekmez; Gerekse bile 1-2 ay içinde düzelme olur. Ancak mide bypass ve diğer tür ameliyatlarda eksiklik nedeniyle uzun süre hatta ömür boyu destek alınması gerekebilir.

Obezite Ameliyatı Sonrası Egzersiz

Ameliyat sonrası çok hareketsizlik istemeyiz. İlk 1-2 hafta kişinin yeni hayatına, yeni beslenme alışkanlıklarına adapte olma dönemidir. Normal hayatına 1-2 hafta sonra dönen hastalarımıza belli hareket programı verilir.

• 15 günden sonra zorlamadan yürüyüş programı uygulanır
• 1 aydan sonra kişiye özel Yüzme ve su egzersizleri, bisiklet ve tempolu yürüyüş programı düzenlenir.
• 6. Hafa dan sonra fitness  ve belli vücut egzersiz programı düzenlenir.

Tabi bu egzersiz programları her hasta için aynı değildir. Kişilerin kiloları ve sağlıkla ilgili eşlik eden sorunları farklı olabileceğinden kişiye özel analiz yapılaraktan bir yol haritası çizilir.

Obezite Cerrahisi Sonrası Takip Nasıl Olmalıdır?

Obezite ameliyatları sonrasında takip çok önemlidir. Ancak bu sayede başarı çok daha yüksektir.

Ameliyat sonrası takip: 

• 10-15 gün sonra hasta kontrol muayenesi. Diyet ve psikolojik değerlendirme
• 1 ay sonra, Doktor kontrolü ve kan testleri yapılır. Diyet programı &
•            psikolojik değerlendirme yapılır. 
• 3. ay doktor kontrolü ve kan testleri yapılır. Diyet programı &
•            psikolojik değerlendirme yapılır. 
• 6. ay doktor kontrolü ve kan testleri yapılır. Diyet programı &
•            psikolojik değerlendirme yapılır.
• 12. ayda doktor kontrolü ve kan testleri yapılır. Diyet programı &
•            psikolojik değerlendirme yapılır.
• 1 yıl sonra, her yıl en az 2-3doktor kontrol yapılması önerilir.

Obezite Ameliyatlarının Hayat Uzatma Üzerine Etkisi Var Mıdır?

Obezite cerrahisinin hayatımıza en önemli iki etkisi vardır. Bunlar, Hayatımızın kalitesinin düzelmesine ve hayat süresinin uzamasına yardımcı olmaktır. Tüm yapılan araştırmaların gösterdiğine göre obez kişilerin hayat kalitesi aşağılara inmakte ve ömür beklentisinde de %10-15 kısalma olmaktadır. Yani ortalama yaşam süresi ülkelere göre değişmekle birlikte 75 yaş dersek, obez kişiler hayatlarından 7 ile 10 yıl kaybetmektedirler.

Obeziteni yol açabileceği, Şeker hastalığı, yüksek tansiyon, kalp damar sistemi hastalıkları, uyku apnesi, karaciğer yağlanması, kolesterol hastalığı, kanser gibi hastalıklar nedeniyle hem kalitesiz hayat hemde ölüm dha erken olabilmekte. 

Obezite hastalığının yaşam üzerine riskleri ameliyat risklerinden kat ve kat fazladır aşşağı yukarı % 20 civarındadır.

Obezitenin Neden Olduğu Hastalıklar Nelerdir?

Obezitenin neden olabileceği hastalıklar genel başlıklarıyla:

• Şeker Hastalığı ( Diyabet)
• Kalp damar sistemi hastalıkları
• Yüksek tansiyon
• Karaciğer yağlanması, safra kesesi taşları, pankreas hastalıkları
• Uyku Apnesi
• Kısırlık ve cinsel isteksizlik.
• Öz güven eksiklikleri ve psikolojik problemler.
• Polikistik over ve kistler.
• Hijyen sorunları vecilt sorunları.
• Bazı kanser riskleri Kalın bağırsak, Mide, Pankreas,Safra  kesesi  kanseri riski, Kadında meme,yumurtalık,rahim kanseri riski; Erkek Prostat kanseri riski.artar.
• Bazı hormonal bozukluklar.
• Eklem ağrıları, bozukluklar, fıtıklar.

Obezite Tedavisinde daha detaylı bilgi için: https://npistanbul.com/obezite-tedavisinde-derintmu-yontemi