Nöropati, beyin ve omurilik dışındaki sinirlerin (periferik sinirler) etkilenmesi ve hasar alması sonucunda ortaya çıkan tıbbi durum olarak adlandırılır. Periferik nöropati; travmalar ve kazalardan kaynaklı yaralanmalar, bakteriyel veya viral enfeksiyonlar, metabolik hastalıklar, genetik farklılıklar ve toksinlere maruz kalma sonucu görülebilir. Yaygın bir nedeni ise diyabet hastalığıdır ve bu durumun yönetimi diğerlerine oranla daha zordur.
Bazı durumlarda herhangi bir neden bulunmadan ortaya çıkan bu hastalık her yaş grubu kişide görülebilir. Hastalığın tedavisi, altta yatan nedenlere bağlı olarak uzman doktorlar tarafından planlanarak yapılır.
Periferik Nöropati Neden Olur?
Nöropati nedenleri arasında pek çok farklı sorun yer alabilir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
Diyabet: Periferik nöropatinin en yaygın görülen nedenidir. Şeker hastalığı bulunan kişilerin yaklaşık yarısından fazlasında nöropati gelişme ihtimali bulunmaktadır.
Vitamin Eksikliği: B grubu vitaminlerin vücutta eksik olması sebebiyle unutkanlık ve demans gibi sorunlar meydana gelebilir. Ayrıca duyusal sinirlerde periferik nöropati ve omurilikte hasar oluşabilir.
Enfeksiyonlar: Zona, Lyme, CMV ve EBV gibi çeşitli viral ya da bakteriyel enfeksiyonlar, periferik nöropatinin ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.
Bunları yanı sıra diğer neden olabilecek durumlar şunlardır:
- Kullanılan bazı ilaçlar
- Genetik faktörler
- Tümörler
- Böbrek hastalığı
- Karaciğer hastalığı
- Bağ dokusu bozukluğu
Periferik Nöropatinin Belirtileri Nelerdir?
Periferik sistemde her sinirin belirli bir fonksiyonu bulunmaktadır. Bu sebeple, belirtiler etkilenen sinirlerin türüne bağlı olarak ortaya çıkar. Nöropatinin belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Farklı sinir çeşitleri aynı anda etkilenebilirken, semptomlar, etkilenen sinir türüne bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Sinirler; motor sinirler, otonom sinirler ve duyusal sinirler olarak sınıflandırılabilir.
Periferik nöropatinin belirti ve semptomları şu şekildedir:
- El ve/veya ayaklarda uyuşma, karıncalanma ve his kaybı
- Ellerde ve ayaklarda güç kaybı ve yürüme bozukluğu
- Etkilenen bölgede kas erimesi, yaraların geç iyileşmesi, kol ya da bacak kıllarında dökülme, el ve ayaklarda şekil bozukluğu, tırnaklarda kopma
- Kaslarda zayıflık, hareket güçlüğü, düşük ayak, felç
- Kaslarda kontrol kaybı ve kontrolsüz çalışma
- Denge kaybı ve sakarlık
Periferik Nöropati Risk Faktörleri Nelerdir?
Periferik nöropati risk faktörleri arasında yer alan durumlar şu şekilde sıralanabilir:
- Diyabet (Şeker Hastalığı)
- Aşırı alkol kullanımı
- Ailede nöropati öyküsü bulunması, genetik yatkınlık
- Vitamin eksiklikleri ve özellikle B grubu vitaminlerinin vücutta eksik olması
- Çeşitli enfeksiyonlar
- Otoimmün hastalıklar
- Böbrek hastalıkları
- Karaciğer Yetmezliği
Periferik Nöropati Nasıl Teşhis Edilir?
Nöropati teşhisi, uzman doktor tarafından yapılan incelemeler ve değerlendirmeler sonucunda belirlenir. Tanı aşaması birkaç yöntemin bir kombinasyonu şeklindedir ve şu şekilde sıralanabilir
- Belirtiler, şikayetler ve tıbbi geçmiş,
- Fiziki ve nörolojik muayene,
- Görüntüleme teknikleri ve laboratuvar testleri
Bunların yanı sıra tanı aşamasında kullanılan en yaygın testler ve görüntüleme yöntemleri şunlardır:
- Kan testleri
- Elektromiyogram (EMG)
- Sinir ultrasonu
- Sinir biyopsisi
- Genetik testler
- Manyetik rezonans görüntüleme (MRI)
Periferik Nöropati Tedavisi Nasıl Yapılır?
Nöropati tedavisi, altta yatan nedenlere bağlı olarak uzman doktor tarafından planlanarak yapılır. Hastanın tıbbi geçmişi ve sahip olduğu hastalıklar göz önüne alınarak kişiye uygun bir tedavi planlaması yapılır. Tedavi yöntemleri şu şekildedir:
- İlaç tedavisi
- Fiziki tedavi
- Cerrahi müdahale (Ameliyat)
- Ayak bakımı ve hijyeni
- Transkutanöz elektriksel sinir stimülasyonu (TENS) veya enjeksiyonları gibi farklı ağrı tedavileri