Mantar hastalığı, yaygın olarak görülen ve bulaşıcı enfeksiyon hastalıkları arasında bulunan deri hastalığıdır. Vücudun birçok yerinde meydana gelebilen bu hastalık, zaman içinde farklı bölgelere de yayılabilir. Deri üzerinde kaşıntıya, kızarıklığa, dökülmelere ve iltihaplanmaya neden olabilir. Enfekte kişiyle eşyaların ortak kullanımı sonucu da bulaşabilir. Belirtileri hastalığın durumuna bağlı olarak değişebilirken krem, merhem ve tıbbı yöntemlerle tedavi edilebilir.
Cilt ve deri hastalıkları arasında sık karşılaşılan bir problemdir ve çok fazla türü bulunmaktadır. Her yaştan grupta ve cinsiyette kişilerde görülebilen hastalık, vücutta tahrişlere, şişmelere, kaşıntılara, kabarcıklara ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde akciğer enfeksiyonuna ve hayati tehlikeye neden olabilir. Tedavi süreci zorlayıcı olmaksızın mümkündür ve doktor tarafından gerekli görülen yöntemlerle iyileşme sağlanır.
Mantar Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Zararlı olan mantarlardan birinin vücuda bulaşması sonucunda ortaya çıkabilen ve her yaşta kişide görülebilecek olan bir problemdir. Dünya üzerinde yaygın olarak bilinen enfeksiyon türlerinden biridir.
Belirtiler kişiden kişiye ve hastalığın geliştiği yere göre farklılık gösterebilir. Bunların yanı sıra semptomların ortaya çıkması sonucunda kişinin vücudunda gözle görülebilen değişiklikler ve kişinin yaşayabileceği bazı şikayetler meydana gelir. Mantar hastalığı belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Cilt üzerinde oluşan kızarıklık ve şişlikler
- Cilt renginin değişerek pembe, kırmızı veya kahverengi olması
- Deride iltihaplanmalar
- Deride dökülmeler ve pullanmalar
- Deri üzerinde kaşıntı olması
Yukarıda verilen belirtilerin yanı sıra hastalık geliştiği bölgeye bağlı olarak farklı semptomlar da gösterebilir. Tırnak üzerinde yaşanan durumlarda renk ve şekil değişiklikleri oluşabilir.
Kadınlarda yaşanabilecek vajinal mantar durumu kaşıntıya, kızarıklığa ve dökülmeye bağlı olarak akıntı olabilir.
Yüzeysel mantarlarda ise küçük ya da büyük kabarcıklar içi sıvı veya iltihap dolu şekilde görülebilir. Semptomların yaşanması halinde kişilerin vakit kaybetmeden hastanelere başvurup uzman doktor tarafından muayene ve tedavi edilmesi gerekmektedir.
Vücutta Mantar Neden Olur?
Vücutta mantar oluşumunda çevresel faktörlerin etkisi bulunmaktadır. Ayrıca nemli ve sıcak bölgelerde daha hızlı ve kolay yayılabilen bir hastalıktır. Kişinin bu ortamlarda bulunma zorunluluğu olduğunda hastalığın görülme ihtimali artabilir.
Neredeyse herkesin bir kere de olsa maruz kalabileceği ve temas edebileceği mantarlar ilk temas anında bulaşmayabilir. Genellikle vücutta mantar görülmesine neden olan faktörler şu şekildedir:
- Bağışıklık sisteminin zayıf olması
- Uzun süreli antibiyotik kullanımı
- Obezite
- Diyabet
- Uzun süreli ayakkabı giyilmesi
- Cilt bakım ürünleri
- Dar kıyafet seçimi
- Hamilelik dönemi
- Uzun süre nemli çoraba maruz kalmak
Mantar Hastalığının Çeşitleri Nelerdir?
Vücudun herhangi bir bölgesinde oluşabilen enfeksiyonların pek çok türü ve çeşidi bulunmaktadır. Enfeksiyonun türüne ve etkisine bağlı olarak vücutta geliştiği bölgede yaşanabilen şikayetler ve semptomlar da farklılık görülmektedir.
Mantar hastalığının çeşitleri maddeler halinde şu şekilde sıralayabiliriz:
Tırnak Mantarı (Onikomikoz)
Genellikle ayak tırnaklarında yaşanan bu problem, tırnak ucundan başlaması ile daha geniş bir yüzeye yayılabilir. Tırnaklarda kalınlaşma ve renk değişikliği görülebilir. Tırnakların kolaylıkla kırılması ve şekil bozuklukları oluşabilir.
Çoğunlukla ayak baş parmağı üzerinde görülen bu durum ilerleyen zamanda farklı tırnaklara ve ellere de bulaşabilir. İlk zamanlarda belirtiye neden olmazken, ilerleyen zamanda ağrılara ve hareketlerde kısıtlamaya yol açabilir.
Ayak Mantarı (Tinea Pedis)
Sporcu ayağı veya atlet ayağı olarak da bilinen bu tür, en yaygın görülen türlerden biridir. Genellikle cilt üzerinde kaşıntıya, dökülmeye ve iltihaplanmaya neden olabilir. Ayak tabanının kurumasına, kalınlaşmasına ve çatlamasına neden olabilir. Enfeksiyonların ortaya çıkardığı kötü koku durumu ve kişinin çatlayan cildinde ağrılar yaşanabilir.
Genç kişilerde daha yaygın olarak gelişen bu durum çoğunlukla yüzme havuzu gibi ortak alanların kullanımına bağlı olarak veya ayakların uzun süreli kapalı bir ayakkabı içerisinde yer almasıyla meydana gelebilir.
Kasık Mantarı (Tinea Cruris)
Erkeklerde görülen bu problem, bölge üzerinde kaşıntılara, kızarıklığı ve yanma hissine neden olabilir. Nadir olarak görülse de cinsel organa da bulaşabilir.
Vajinal Mantar (Kandidiyazis)
Kadınlarda görülebilen bu rahatsızlık, vajina bölgesinde gelişen enfeksiyonun günlük yaşantılarda ciddi problemlere ve aşırı kaşıntılara neden olabilir. Tedavi edilmesi gereken bu durumun tedavisinin geciktirilmesi durumunda genital bölgede bulunan farklı alanlara yayılabilir.
Vücut Mantarı (Tinea Corporis)
Bu tür, herhangi bir bölgeyi etkileyebilir. Çoğunlukla kızarıklıklar ve lekeler ile ortaya çıkar. Halkalar halinde meydana gelebilen bu durum zamanla büyüme gösterebilir ve iltihaplanmaya yol açabilir.
Saç Mantarı (Tinea Capitis)
Kafa yüzeyinde ve derisinde meydana gelebilen bir türdür. Saçlara etkisi bulunan bu mantarın, saç uzamasında engelleyici bir rolü veya kafa derisinin farklı bölgelerinin dökülmesine neden olabilen bir rolü vardır. Bazı durumlarda belirti göstermeyebilir.
Yaygın olarak yetişkinlerde görülen bu durum, hızlı bir bulaşma sağladığı için eğitim dönemlerinde çok fazla kişiye bulaşabilir.
Mantar Hastalığı Kimlerde Görülür?
Hastalık her yaşta ve her cinsiyette kişide görülebilen bir enfeksiyon problemidir. Genellikle çok fazla nemli ve sıcak bölgelerde yaşayan kişilerin maruz kalabileceği bir hastalıktır. Hastalığın kimlerde görüldüğü konusu ile ilgili sorulara cevap verilecek olursa bu hastalığın sıklıkla görüldüğü veya risk faktörü olan kişiler şu şekildedir:
- Aşırı terleyen kişilerde
- Duş alınmasının ardından vücudun nemli bırakılması
- Ortak eşya kullanımı
- Obezite veya diyabet hastalarında
- Bağışıklık sistemi düşük olan kişilerde
- Ellerin sürekli ıslak kalması
Mantar Hastalığı Tanısı Nasıl Konur?
Mantar hastalığı tanısı ve teşhisi bakımından bu duruma neden olan mikroorganizmaların incelenmesi gerekmektedir. Hastalığın gelişme gösterdiği bölgeden örnek alınarak mikroskop altında inceleme yapılır. Nadir olarak gelişme gösteren durumlarda özel ışık sistemleri yardımıyla inceleme yapılabilir.
Vajinal mantar hastalığı için bölgeden akıntı örneği alınır. Bu örneklerin incelenmesi sonucunda hastalığın nedeni ortaya çıkar. Bunların yanı sıra bireylerde yaşanan birtakım semptomlar ve şikayetler dikkate alınır ve hastalıktan şüphe edilir.
Hastalığın ilk dönemlerinde semptomlar benzerlik gösterirken belirtilerin ortaya çıkması durumunda kişinin sağlık kuruluşlarına gitmesi önerilir.
Mantar Hastalığı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hastalığın türüne, etkisine ve vücutta hangi bölge üzerinde geliştiğine bağlı olarak tedavi süreci uzman hekim tarafından planlanmaktadır. Çoğu vakalarda genellikle ilaç veya krem gibi tedaviler uygulanır. İlerleme göstermiş vakalarda ise krem, ilaç, losyon ve pomatlar birlikte kullanarak tedavi edilmeye çalışılır.
Doktor tarafından gerekli görüldüğü zamanlarda antifungal ilaçlar tercih edilebilir. Bu ilaçlar krem, losyon, şampuan, hap, toz veya sprey formunda olabilir. İlaçların ne kadar zamanla ve hangi dozda kullanılacağı hastalığın türüne ve etkisine bağlı olarak doktor tarafından belirlenir.
İlaçların zamanında ve düzenli bir şekilde kullanılması iyileşme ve tedavinin başarısı bakımından önemlidir. Hastalığın türüne göre doktor tarafından belirlenen tedavi yöntemi uygulanmaktadır.
Ayrıca hastalığın tedavisinin yapılmaması ve geciktirilmesi durumlarında enfeksiyonların artmasına ve farklı alanlara yayılmasına neden olabilir. Bu gibi durumlar ise kronik hale gelebilirken tedavinin yapılmasını da zorlaştırır.
Hastalığın belirtilerinin ortaya çıkması durumunda tedavi edilmesi kişinin sağlığı ve yaşam kalitesi bakımından önemlidir. Belirtilerin birinin bile görülmesi durumunda kişi doktora görünmeli ve tedavi edilmelidir.