Laktoz İntoleransı Nedir?

Süt ve süt ürünleri tüketildiği zaman gaz, şişkinlik ve sindirim problemlerine neden olabilir, bunun sebebi laktoza karşı hassasiyettir. Laktoz intoleransı hemen hemen her yaştan ve herkeste görülen önemli bir sorundur. Sindirimi yapılamayan laktoz bağırsaklara doğru ilerler ve kişinin sağlığına zarar verir. Tedavi edilemezse kabızlığa neden olabilir, kolay bir beslenme planı değişikliği ile kontrol sağlanabilir.

Süt ve süt ürünlerinin içeriğinde mevcut olan doğal süt şekeri olarak belirtilir. Süt ve süt ürünleri tüketildikten bir süre sonra, bağırsaklardan salgılanmakta olan laktaz enzimi sayesinde parçalara bölünür ve glikoz ile galaktoza döner.
Bir diğer adıyla laktoz hassasiyeti, laktoz intoleransı ya da laktoz duyarlılığı olarak da adlandırılmaktadır. Halk deyimiyle de “süt bana dokunuyor” diye belirtilen nokta budur. Laktaz enzimi yoksunluğunda ortaya çıkan, sütte mevcut olan süt şekerinin bedenen sindirilememesi laktoz intoleransı olarak tanımlanır.
Sindirimi gerçekleşemediği zaman, bağırsaklarda bakteriler ve mantarlar tarafından fermantasyon yapılarak, bir çeşit sindirme işlemi yapılarak, hidrojen, karbondioksit ve metan gazının oluşmasına sebep olur. Sonuçta bakterilerin ve mantarların üretmiş oldukları gaz, karında ağrı, şişkinlik, mide bulantısı, ishal gibi problemlere neden olur. Bu problem sindirim sisteminin neden olduğu değişik hastalıklardaki belirtiler ile benzerlik gösterebilir, bu yüzden bu rahatsızlık ile karıştırılabilir. 

Laktoz İntoleransı Belirtileri Nelerdir?

Laktaz enziminin yeterli olmaması, süt içerikli besin tüketiminden yaklaşık yarım ile iki saat sonra kişide bazı rahatsızlar meydana gelir, şişkinlik, bağırsaklarda gaz meydana gelmesi ve karın ağrısıyla bağlantılıdır. İnce bağırsaklarda bölünemezse, asitli bir durum meydana getirir, bu da bağırsakta yığılmaya neden olarak ishale sebep olur. Hasta olan kişiler bu yüzden kilo kaybetmezler, ancak bağırsaklarda meydana gelen bakteri florasındaki değişimler bir müddet sonra kabızlığa neden olabilir. Diğer belirtilerini de şu şekilde sıralayabiliriz;

• Baş ağrısı, baş dönmesi
• Hafıza problemi
• Uyku ve uyuşukluk sorunları
• Kas ve eklemlerde ağrılar 
• Alerjik reaksiyon
• Hafif ya da şiddetli boğaz ağrısı

Laktoz intoleransı bulunan bebeklerde aşağıdaki semptomlarda görülebilir;

• Pişik problemi
• Huzursuzluk 
• Sürekli problem oluşturmak
• Emzirme zamanlarında bağlanma problemleri
• Yeterli gelişememe

Bebeğinizde bu semptomların mevcut olması, her zaman bu rahatsızlığı taşıdığı anlamına gelmez. Bu belirtilerin bir kısmı ya da hepsi anne sütü ile sağlıklı beslenen bebeklerde de görülebilir. Bebeğinizde ya da çocuğunuzda bu semptomlar olduğunu düşünüyorsanız, bir uzmana başvurmanız gerekebilir.

Laktoz İntoleransı Testi Nasıl Yapılır?

Teşhisin konulabilmesi için bazı tetkikler yapılır. Bu tetkiklerden birisi laktoz intoleransı testidir. Bu test hem yetişkin hem de çocuklar için yapılabilir. Bu testi yaptırmak isteyen hastalar birkaç saat boyunca hiçbir besin tüketmemelidir ve bireylerin kanlarından örnek alınıp mevcut şeker seviyeleri belirlenir. Kan örneği alındıktan sonra hasta olan kişiye içeriğinde 50 gram laktoz bulunan bir sıvı içilmesi için verilir. Sıvının içilmesine takiben 2 saat boyunca kişiden kan örnekleri alınıp kan şekeri seviyesinde laktoz tüketiminin etkisi gözlemlenir. Kişinin bedeninde laktaz enziminin olması halinde test başlarken içilen laktoz, glikoz ve galaktoza bölünebilir ve bu durum, kan şekerinin artması ile sonuç verir. Fakat tekrar eden değerlendirmelerde kan şekerinde yükseliş yaşanmadığının belirlenmesi hasta da bu şekerin sindirilemediğine işaret eder ve bireye teşhis koyulabilir.

Laktoz İntoleransı Tedavisi

Bedeninizin daha çok laktaz sağlamasına destek verebilecek bir tedavi yoktur.  Fakat diyet değişikliği sağlayarak semptomlar hafifletilebilir. Bu rahatsızlığın belirtileri çok rahatsız edicidir, fakat çok büyük zararlar vermez. Bundan dolayı şiddetli belirtilere sebebiyet vermeyen süt ürünleri tüketilmeye çalışılmalıdır. Fermente edilmiş süt besinleri fermente edilmeyen süt besinlerine göre kolaylıkla tahammül edilebilir.

• Rahatsızlığın tespitinden sonraki ilk 1-2 ay tüketilen besinlerin günlüğü tutularak yaşanılan sindirim problemleri not edilmelidir.
• Süt ve süt ürünleri bir süre tüketilmemelidir. Ufak oranlarda değişik yiyecekler takviye edilebilir.
• Bedenin laktoza tahammül etme seviyesi belirlendikten sonra planlı davranmak gerekir, mümkün olduğunca laktoz içeren besinlerden uzak durulmalıdır.
• Normal sütün dışında laktoz içermeyen süt ya da hindistan cevizi sütü, badem sütü gibi sütler tüketilmelidir.
• Laktozlu besinler hakkında bilgi edinilmelidir.

İlgili uzman yeterli kalsiyum alındığından emin olmak için farklı besinler tüketilmesini tavsiye edebilir. Kalsiyum desteği sağlanabilir. 
Laktoz intoleransı bulunan çocuklar bir uzman tarafından sağlık kontrol edilmelidir. Çocukların ve genç bireylerin büyüme evrelerinde süt ürünlerine gereksinim duyarlar. Süt ürünleri, kemiklerin gelişimi açısından önemlidir.