Kistler, vücutta bulunan dokularda ve organlarda oluşabilen, çoğunlukla içleri sıvı, irin veya hava içeren kapalı keselerdir. Mikroskobik boyutlarda olabildiği gibi zaman içerisinde boyutları büyüyebilir ve bu büyüme bedende bazı sorunlar oluşturabilmektedir. Kistler genellikle iyi huylu olur ve kansere yol açmaz, Belirtilerden bağımsız ortaya çıkabilmektedir. Bu ve benzeri kistler zaman içinde büyük boyutlara ulaştığında ve şikayetlere yol açtığında cerrahi müdahale ile alınmalıdır.
Kist Belirtileri Nelerdir?
Yaygın olarak görülebilir ve çoğunlukla belirti göstermezler. Çoğu zaman kişiye başka bir sebeple yapılan test ve inceleme sonucu tespit edilmektedir. Genellikle büyümeleri yavaş olduğundan ağrıya yol açmazlar. Ancak, çok fazla büyüme gerçekleşmesi, dokunun hassaslaşması, sinirlere baskı yapması ve enfeksiyon kapması sonucunda kişide bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Kist türlerinde çoğunlukla görülen semptomlar ise şu şekildedir;
- Kadınlarda rastlanan yumurtalık kisti bazen belirti göstermese de durum bazı vakalar için şiddetli olabilir. Bu gibi durumlarda, kişinin karnında ağrı, şişlik, adet dönemlerinde pelvik ağrı, bağırsaklardaki hareketler sırasında ağrı, sırt ağrıları, kusma, kısırlık ve cinsel ilişki anında ağrı gibi belirtiler gösterebilir.
- Epidermoid ve dermoid kistlerin şekli yumruya benzer ve bu şekilde ortaya çıkabilir. İçleri çoğunlukla dolu olan kistlerin rengi kırmızıdır ve gözle görülebilir.
- İç organlarda oluşan kistler belirtiye yol açmayabilir. Bu durumda kişinin organlarında işlevsel kayıp yaşanabilir. Akciğer ve böbrek gibi bölgelerde ağrıya yol açabilir.
Kist Türleri Nelerdir?
Vücutta farklı ve çeşitli bölgelerde oluşumu gerçekleşebilir. Çoğu zaman karşılaşılan kist türlerinden bazıları şunlardır;
Yumurtalık ve Rahim Kistleri: Yumurtalık kistleri en çok rastlanan kist türlerindendir. İçlerinde sıvı olan kistler, yumurtalıklardan birinde veya her ikisinde de görülebilmektedir.
Meme Kistleri: Daha çok kadınlarda rastlanan meme kisti, çoğunlukla iyi huylu olup, kendini göğüsün görünümündeki değişik yoluyla belli eder. Kistin tespitinden sonra zararının olup olmadığını anlamak için araştırmalar ve belirli uygulamalar yapılmaktadır.
Böbrek Kistleri: Böbrek hastalığı yaşayan bireylerde kistin ortaya çıkma ihtimali normale oranla daha fazladır. Bu bölgedeki kistlerin oluşumu organın yüzeyinde ya da iç kısımlarında oluşabilmektedir.
Beyin Kistleri: Bu bölgedeki kistin oluşması, doğumsal oluşabileceği gibi sonradan da gelişebilir. Kistler kendini baş ağrısıyla ve nöbetlerle gösterebilmektedir.
Deri altı ve Deri Üstü Kistleri: Derinin farklı tabakalarında ortaya çıkabilen kistler gözle görülebildikleri için teşhisi kolaydır. Çoğu zaman basit cerrahi müdahalelerle çıkarılıp incelemeye gönderilmektedir.
Kist Neden Olur?
Kist oluşumuna neden olan bazı durumlar vardır. Bu durumlar maddeler halinde şu şekildedir;
- Genetik faktörler
- Travmalar
- Doğumsal hastalık veya doğum öncesi faktörler
- Vücutta farklı bölgelerde oluşan iyi veya kötü huylu olan tümörler
- Hücredeki sorunlar
- Salgı yollarında tıkanıklık ve sıvı birikimi
- Yaralanmalardan kaynaklı oluşum
- Cerrahi operasyonlar
Kist Tanısı Nasıl Konulur?
Kist tanısında öncelikli olarak fiziksel muayene esnasında kişilerde ne gibi semptomların olduğuna bakılır. Kistler boyutlarınca büyük olabilir ve ağrılara yol açabilir. Belirtilerin vücudun hangi alanlarında görüldüğü de önemlidir. Derinin alt ve üst bölgesinde oluşan şişlikler kistin tespitini kolaylaştırır.
Özellikle iç organlarda oluşan kistlerin tespitinde ve kesin sonuçlara ulaşabilmek için görüntüleme yönteminden faydalanılır. Ultrasonografi, kesin sonuçlar veren ve teşhis etmekte önemli bir rol alan yöntemdir. Bu yöntem, kistin nerede olduğunu ve büyüklüğünü detaylı bir şekilde göstermektedir.
Bazı kistler ise kişide belirtilere yol açmadan fark edilebilmektedir. Bu gibi durumlarda, kişiler farkı bir şikayet ile hastanelere müracaat etmiş olabilir. Kistin büyüklüğü ve bulunduğu noktaya göre önemli bir sorun olması durumlarında cerrahi müdahaleden yararlanılır.
Kist Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kist tedavisi; kistin durumuna, yerine ve hastaya göre yapılmaktadır. Bazı kistlerin boyutu küçük olduğu için bir belirti göstermezler. Bunlar sadece düzenli kontrollerle izlenir. Zamanla büyüyen ve hastanın sağlığını riske atan kistlerin cerrahi müdahale ile alınması gerekir.
Deride bulunan kistler çoğu zaman küçük bir kesi yoluyla tedavi edilebilir. Yumurtalıklarda bulunan kistler ilaç tedavisiyle veya cerrahi müdahale ile yapılmaktadır. Yapılan ameliyat sonrası alınan kist incelemeye gönderilir ve kistin iyi ya da kötü huylu olduğu anlaşılır.
