İnkontinans Nedir?

İnkontinans, gaz çıkarma, idrar kaçırma ya da dışkılamayı kontrol edememe ve istem dışı yaşanma durumuna denir. Hastalığın şiddeti gaz çıkarmanın kontrolünün hafif zor olmasından, idrar veya dışkıların kaçırılmasına kadar farklılık gösterebilir. Ancak dışkı kaçırma bu hastalıkta yaygın olarak görülmesine rağmen pek çok kişi utanma sebebiyle bu durumu açığa çıkarmaz. Kadın ve erkeklerde görülen bu durum, yaşın ilerlemesine bağlı olarak artış gösterebilir.

Kişilerin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen idrar kaçırma, tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır. Kişilerin özgüven eksikliği yaşamasını ve cinsel aktivitelerden kaçınmasına neden olabilen bu durum günlük yaşantıda da sorunlara yol açmaktadır.

Doğum Travması İnkontinans Nedeni 

Hastalığın pek çok nedeni bulunmaktadır. Doğum travması en yaygın görülen sebeplerinden biridir. Bu travmalar anal bölümde yer alan kasların yırtılmasına ve kas gücünün azalmasına yol açabilir. Anal kasları destekleyen sinirler de hasar alabilir. 
Doğum sonrasında oluşan yaralardan bazıları fark edilebilirken bazıları da fark edilemeyebilir ve uzun bir süre herhangi bir probleme yol açmayabilir. Bu şartlarda doğum durumu bir inkontinans nedeni olarak görülmeyebilir. 
Anal bölge cerrahileri ya da anal bölgeyi saran dokularda travma yaşanması da benzer durumlarda anal kaslarda hasara yol açabilirken aynı şekilde dışkı kontrolü zorlaşabilir. Anal bölgenin çevresinde oluşan enfeksiyon durumları da kas dokusuna zarar vererek hastalığın rahatsızlıklarına neden olabilir. 
Yaşın ilerlemesine bağlı olarak anal kaslarda zayıflama ve güçsüzleşme durumu yaşanabilir. Ancak sadece yaşlanmaya bağlı görülen bir sorun değildir. Her yaşlı kişide oluşması da şart değildir.

İnkontinans Türleri Nelerdir?

Stres İnkontinans
İdrar kaçırma, alt karın kaslarında basınç oluşması ve kasılmalar durumunda ortaya çıkabilir. Bu basınçlar arasında kişinin öksürmesi, gülmesi ve ağır bir şey kaldırması gibi durumlar olabilir. Stres çoğunlukla pelvis kaslarında zayıflama yaşandığı anlarda gözlemlenir ve daha çok kadın bireylerde görülmektedir. Kadınların doğum yaptıkları sırada veya bir kişinin ameliyatı sırasında yaşanabilir.

Sıkışma İnkontinans
Kişinin ani bir şekilde tuvalete çıkma isteğinin gelmesiyle yaşanmaktadır. Sıkışma hissi durumlarında istem dışı idrar kaçırmalar yaşanabilir. Tuvalete gitme isteği oluştuğunda kişinin tuvalete yetişemeden idrar kaçırma durumu bu türde çok fazla görülür. Mesane kaslarının çok fazla aktif ve hassas olmasıyla bağlantılıdır.

Taşma İnkontinans
Bu türde idrar yollarında az miktarda da olsun kontrol edilemeyen bir akıntı durumu yaşanır. Mesanenin aşırı dolu olmasından kaynaklanmaktadır. Bireyin idrar yapmasının ardından mesanesinin boş olmadığını hissetmesi ve tekrar yapmada zorlanması görülebilir. Genellikle erkeklerde yaşanır ve büyümüş prostat bezi ya da tümör gibi idrar akışında engel olan bir durumdan kaynaklanabilir. Ayrıca şeker hastalığı ile ilgili ilaç kullanma durumlarına neden olabilir.

Mix Tip İnkontinans
Sıkışma ve stres türlerinin kişiler üzerinde aynı anda yaşandığı durumlardır.

İnkontinans Kimlerde Görülür?

Yapılan birçok araştırmaya ve incelemeye bağlı olarak kadın bireylerde erkeklere oranda daha fazla görüldüğü bildirilmiştir. Bu durumun yaklaşık 3 ve 4 kat daha fazla yaşandığı kadınlarda yaşın ilerlemesine bağlı olarak görülme durumu iki cins için de eşit şekilde ilerlemektedir.
“İnkontinans kimlerde görülür?” sorunun cevapları arasında, genç bireylerde de görülebilirken bu oran yaklaşık yüzde 15 ve 20 aralığındadır. Orta yaş grubu için bu durum yüzde 20’lere ve 30’lara kadar çıkarken, ilerleyen yaşlarda ve yaşlılıkta yüzde 50’ye kadar artan bir orandır.
Özellikle menopoz dönemlerinde olan kadın bireylerde ve çok fazla doğum yaşan kişilerde görülme ihtimali çok daha yüksektir.

İnkontinans (İdrar Kaçırma) Tanısı Nasıl Konur?

İnkontinans tanısı, hastanın uzman doktor tarafından değerlendirilmesi ve yapılan bazı testlerle anlaşılmaktadır. Hastaların muayeneye mesane dolu bir şekilde gelmeleri gerekmektedir. Hastadan öksürme ve ıkınma gibi tepkiler istenebilir. Bu durum idrar kaçırma durumunun olup olmadığını test etmek için yapılır.
Sonrasında mesane boşaltılır ve arkada kalan idrar miktarı belirlenir ve kişiye jinekolojik muayene yapılır. Bu şekilde mesanede, vajinada ve yakın organlarda herhangi bir sarkma durumunun olup olmadığı belirlenir. Bunların yanında hastanın idrar tutmasını sağlayan pelvik taban kasları da değerlendirilir.
Ayrıca yapılan bazı testler ve tetkikler de hastalığın teşhisi ve tespit edilmesi bakımından yapılmaktadır.
Kişiden idrar testi alınarak, idrarda kan ve taş gibi durumların olup olmadığı belirlenir. 
Şeker hastalığı ya da farklı bir kronik rahatsızlığı olan kişilere de kan testleri yapılmaktadır.
 Mesane ya da böbreklerde yaşanabilecek kum, taş ve tümör gibi bulguların incelendiği ultrasonografi yapılabilir. 
Bazı durumlarda kişiye psikolojik test uygulamaları yapılabilir ve durumun psikolojik olup olmadığı belirlenir.
Mesane basıncını ölçmek ve idrar ya da dinlenme sırasındaki durumu belirlemek için ürodinamik testi yapılabilir.

İnkontinans (İdrar Kaçırma) Tedavisi

İnkontinans tedavisi hastalığın türüne, tipine, şiddetine ve beraberinde eşlik eden pelvik relaksasyonu durumuna bağlı olarak değişebilirken, kişinin hastalık öyküsüne, geçirdiği ameliyata ve yaşına göre farklılık gösterebilir. Bu durumlar göz önüne alınarak tedavi süreci planlaması yapılır.
İdrar kaçırma tedavisi, cerrahi yöntem ve cerrahi olmayan yöntemler olarak iki yaklaşımla yapılmaktadır. Bu yöntemler, hastalığın riskine ve kişinin şikayetleri üzerine tercih edilmektedir. 
Şikayetlerin olmaması ve belirtilerde görülen iyileşmeler, özellikle stres durumuna bağlı olan hastalığın ameliyatsız tedavi seçeneklerinin ilk tercih olmasına yola açar. Hastalığın ameliyatsız tedavi seçenekleri şu şekilde sıralanabilir:

• Mesane eğitimi
• Pelvik taban ve kegel egzersizleri
• Biyo-Geribildirim (Biofeedback)
• Elektrik stimülasyonu
• Vajinal ve üretral araçlar
• İlaç tedavisi
• Akupunktur

Mesane eğitiminde kişilere, idrar gelmesi durumunda tuvalete hemen gitmemeleri ve bekletmeleri anlatılmaktadır. Bu durumda hedeflenen amaç ise kişinin idrara çıkma aralığını 2 ve 3 saat kadar uzatmaktır. Ayrıca idrarın yapılmasının hemen ardından tekrar tuvalete çıkmaları önerilir. Bu şekilde mesanede tam bir boşalma hedeflenir. 
Pelvik taban egzersizlerinde yapılan kegel egzersizler bölgenin güçlenmesine ve idrar kaçırma gibi durumların önüne geçilmesini sağlar.
Kişinin beslenme alışkanlığında ve yaşam tarzında da bazı değişikliklere gidilebilir. Alkol, kahve ve asidik içeceklerden uzak durmaları gereken bu kişilere kilo vermeli ve düzenli spor yapmaları önerilmektedir.
Ayrıca kişiye bu durumun önüne geçilebilmek için uzman doktorların gerekli gördüğü ve önerdiği ilaçlar reçete edilmektedir. Hastalığın durumuna, şikayetlere ve kişinin yaşına bağlı olarak ilaç tedavisinde farklılıklar olabilir. Bu nedenle hastalığın belirtilerinin yaşanması durumunda kişilerin doktora görünmesi ve gerekli kontrolleri yaptırması gerekir. 
Bunların yanı sıra hastalığın yukarıdaki yöntemlerle tedavi edilemediği durumlarda uzman doktorlar ve hekimler tarafından yapılan cerrahi yöntemlerle de tedavisi yapılabilir. Ameliyat ile tedavi yöntemleri şu şekildedir:

• Sling Yöntemleri
• Mesane boynunun askıya alınması
• Prolaps cerrahileri
• Suni sfinkter işlemi

Ayrıca stres tipinde 2 cerrahi yöntem sıklıkla yapılmaktadır. Bunlar TOT ve TVT cerrahi operasyonlarıdır.
TOT, sentetik materyaller ile mesane boynu ve üretranın askıya alınması ile normal duruma getirilmesidir.
TVT ameliyatında ise vajina yolunda küçük bir kesi açılarak mesane boynu ve üretranın askıya alınması. 2 cerrahi müdahale de aynı yöntemle yapılır ve iyileşme ihtimali yüksektir.  Yaklaşık yarım saate yakın süren bir operasyondur ve hastalar aynı gün taburcu olabilir.