Tripanofobi, yoğun iğne korkusu olarak tanımlanır. Spesifik olarak, tripanofobisi olan kişiler tıbbi ortamlarda iğnelerden korkarlar. Aşı, kan alımı veya intravenöz (IV) sıvı almaktan kaçınabilirler. Korku ve kaygı düzeyi kişiden kişiye değişmekle birlikte iğne korkusu hayatı büyük ölçüde etkileyebilir.
İlk olarak, iğneden korkan herkesin iğne fobisi olmadığını bilmek gerekir. Korkular ve fobiler farklıdır. Korkular, her kişinin başa çıkması gereken bir şeydir. Fobiler, teknik olarak çok daha aşırı belirtiler ve duygular sunan bir kaygı bozukluğudur.
İğne fobisi bir tür özgül fobidir. Yoğun tripanofobi kişinin hayatını etkileyebilir. Kişi, bir durum veya bir nesneye karşı abartılı bir tehlike duygusu geliştirdiğinde bu fobi kendini gösterebilir. Sadece bir iğneyi düşünerek endişeli veya tetiklenmiş hissedebilir veya her iğne gördüğünde veya iğneye dokunduğunda panik atak geçirebilir.
Tripanofobi Nedenleri Nelerdir?
Fobilerin kanıtlanmış bir sebebi yoktur ancak fobilerin, travmatik bir olaydan ya da çocukluktan öğrenilmiş davranışlardan gelebileceğine inanılmaktadır. Bununla birlikte, bazı insanlar iğne korkusunun genetik olabileceğine ve dolayısıyla doğuştan gelen bir durum olabileceğine de inanırlar. Tripanofobi nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz;
- Ağrıya karşı aşırı duyarlılık
- Bir enjeksiyon alırken tetiklenebilecek olan kısıtlanma korkusu
- İğne görmenin tetiklediği olumsuz ya da travmatik anılar
- İğne görünce veya dokununca bayılma
Tripanofobi Belirtileri Nelerdir?
Tripanofobisi olan kişiler, iğne içeren bir işlemi gördüklerinde veya düşündüklerinde yoğun bir kaygı yaşarlar. Bazen bu kaygı o kadar şiddetlidir ki zayıflatıcıdır. Panik atağa (fiziksel semptomlara neden olan ani bir endişe duygusu) yol açabilir. İğne korkusu, insanların tıbbi bakımdan bu durumdan kaçınmasına neden olabilir. İğnelere karşı yaygın bir korku dışında, bazı spesifik semptomlar şunları içerebilir;
- Panik ataklar
- Mide bulantısı
- Terlemeler
- Kalp çarpıntısı
- Bayılma
Tripanofobi Nasıl Teşhis Edilir?
İğne fobisi, DSM'de spesifik bir fobik bozukluk türü, kan-enjeksiyon-yaralanma tipidir. Bir iğne görüldüğü zaman veya bir iğneye ihtiyaç duyulduğunda yoğun bir korku veya kaygı yaşanırsa, uzman tripanofobiyi teşhis edebilir. İlgili uzman, iğne korkusunun ciddiyetini değerlendirmek için kişinin iğneden ne zamandan beri korktuğunu, semptomların ne kadar sürdüğünü bilmek isteyebilir.
Tripanofobi Nasıl Tedavi Edilir?
Tripanofobiyi tedavi etmenin birçok yolu vardır. Tripanofobi semptomlarını azaltmak için birden fazla strateji denemek gerekebilir;
- İğne batırılırken zihninizi olumlu düşüncelerle dağıtın.
- İğneyi kullanan kişiye fobiniz olduğunu söyleyin.
- Doktordan veya sağlık uzmanından, iğne batırmadan önce veya sırasında uyuşturmasını talep edin, böylece his daha az olur.
- İğne vurulduğunuz sırada uzağa bakın.
- Randevunuza gitmeden önce nefes alma ve gevşeme tekniklerini öğrenin.
- Aşı veya kan testi yaptırmadan önce bayılma öykünüz varsa bunu uzman kişi ile paylaşın.
Bu tekniklere ek olarak, bir ruh sağlığı uzmanına da başvurmanız gerekebilir. Bir uzmana danışmak fobinizi yenmeniz konusunda yardımcı olabilir ve üzerinizdeki baskıyı önemli ölçüde azaltır. Ancak bayılma gibi iğnelerin görüntüsüne, hissine veya fikrine fiziksel bir tepki veriyorsanız bu durum geçerlidir.
Bilişsel-davranışçı terapi (BDT): Düşüncelerinizi yeniden şekillendirmenize ve zor duygularla başa çıkmak için yeni, daha yararlı yollar geliştirmenize yardımcı olan benzersiz bir terapi türüdür.
Maruziyet terapisi: Bu terapi yöntemi fobiler için özel olarak tasarlanmış etkili bir terapötik stildir. Birkaç hafta veya belirli bir süre boyunca yavaşça iğnelere maruz kalmayı içermektedir. Bu yöntemin uzman kontrolünde gerçekleştirilmesi gerekir.
İlaç tedavisi: Sağlık durumuna bağlı olarak, uzman kişi size kaygı giderici veya sakinleştirici ilaçlar da reçete edebilir.