Genellikle "iyi kolesterol” olarak tanımlanan HDL kolesterol, atardamarlardaki kötü kolesterolü ve plakları ortadan kaldıran bir tür lipoprotein parçacığıdır. Lipoproteinler, lipitlerden (yağlardan) ve proteinlerden yapılmış parçacıklardır ve ana görevleri, vücuttaki kolesterol gibi yağları ihtiyaç duyan hücrelere taşımaktır. Sağlıklı bir vücutta belirli proteinlerin üretimi ile beraber özellikle D vitamini sentezinde yer alan HDL kolesterol, kalp hastalıklarıyla savaşmaya da yardımcı olur. Bu nedenle HDL düzeyi yüksek olmalıdır.
HDL kolesterolünü yükseltmek için direkt ilaç tedavisi uygulanmaz. Egzersiz ve yaşam tarzı değişiklikleri ile kötü kolesterolün düşmediği durumlarda uzmanlar ilaç tedavisi önerebilir.
HDL Testi Nedir?
HDL testi, kandaki yüksek yoğunluklu lipoprotein (iyi) kolesterol miktarını ölçer. Yüksek veya düşük HDL seviyeleri bazı durumlara neden olabilir. Yüksek HDL seviyeleri kalp hastalığı riskini azaltabilir. Kalp hastalığı riskini öğrenmek için rutin bir taramanın parçası olarak bu teste ihtiyacınız olabilir. HDL, fazla kolesterolün damarlarda birikmesini engelleyen türüdür. Sağlıklı kişilerde bu düzeyin yüksek olması beklenir. HDL kolesterolün yüksek olup olmadığını araştırmak için test yapılır. Aynı zamanda bu test ile kalp ve damar hastalıklarının hastada risk taşıyıp taşımadığı da belirlenir.
HDL Kolesterol Normal Değeri Kaç Olmalı?
HDL kolesterolün normal değeri kişinin; yaşına, cinsiyetine ve genetik faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Genel olarak, HDL kolesterol düzeyleri genellikle şu şekilde değerlendirilir:
- İyi: 60 mg/dL (1.55 mmol/L) ve üzeri
- Yetersiz: 40-59 mg/dL (1.03-1.54 mmol/L)
- Kötü: 40 mg/dL (1.03 mmol/L) ve altı
Kadın bireylerde ideal HDL seviyelerinin erkeklere oranla biraz daha fazla olması önerilmektedir. HDL değerleri, diğer kolesterol ve lipit seviyeleri ile birlikte uzmanlar tarafından değerlendirilmektedir.
HDL Kolesterol Düşüklüğü Belirtileri
Düşük HDL kolesterol belirgin semptomlar göstermeyebilir ve çoğu durumda yapılan kan testleri sırasında tespit edilir. Düşük HDL seviyeleri çoğunlukla kalp hastalığı riskini artıran LDL (kötü kolesterol) ve trigliserit seviyeleri ile ilişkilidir.
HDL Kolesterol Düşüklüğü Kanser Belirtisi mi?
Düşük HDL seviyesi direkt olarak bir kanser belirtisi olmasa da bazı çalışmalar düşük HDL düzeyleri ile kanser riski arasında bir bağlantı olduğunu göstermektedir. Bunun yanında, düşük HDL düzeyleri genellikle kalp hastalıkları ile ilişkilendirilir.
HDL Kolesterol Düşüklüğü Neden Olur?
Bazı kişilerin HDL seviyelerinin düşük, bazılarının ise yüksek HDL seviyelerine sahip olmasının birçok farklı nedeni olabilir. HDL kolesterolünün düşüklüğüne neden olan faktörler şunlardır:
- Genetik faktörler,
- Beslenme,
- Fiziksel aktivite eksikliği,
- Sigara kullanımı,
- Aşırı kilo ve Obezite,
- Diyabet (Şeker Hastalığı).
HDL Kolesterolü Yükselten Yiyecekler
HDL kolesterolü yükselten yiyecekler şu şekilde sıralanabilir:
Zeytin Yağı: Zeytinyağı, kalp hastalığı riskini diğer tüm tekli doymamış yağlardan daha fazla azaltır. Ayrıca yüksek polifenol konsantrasyonu nedeniyle HDL kolesterolü artırır.
Tam tahıllar: İçerisinde bulunan çözünür lif özelliği ile birlikte kötü kolesterol seviyesini düşürür ve HDL kolesterolünü yükseltir.
Baklagiller: Büyük lif kaynakları arasında yer alan baklagiller (fasulye, nohut, mercimek, barbunya) HDL seviyesinin artmasına destek olur.
Lifli Meyveler: Kuru erik, elma ve armut gibi lif oranı yüksek meyvelerin düzenli olarak tüketilmesi genel kolesterol seviyesinin azalmasına fayda sağlar.
Yağlı Balıklar: Somon, ton balığı, sardalye, orkinos gibi balıklarda bulunan Omega-3 yağ asitleri LDL seviyenizi düşürebilir.
Kuruyemiş: Lif bakımından zengin olan sert kabuklu yemişler (fındık, badem, antep fıstığı, yer fıstığı), kalp için faydalı yağlarla dolu ve vücudunuzdaki kolesterol emilimini engelleyen bitki sterolleri adı verilen bir madde içerirler.
Avokado: Avokado, HDL düzeylerinin korunmasına yardımcı olur. Felç, kalp krizi ve kalp hastalığı riskini azaltır. Ayrıca doğal olarak kolesterolü kontrol altında tutmaya yardımcı olan lifle doludur.