Evlilik Fobisi (Gamofobi) Nedir?

Evlilik fobisi, bağlılık korkusu veya gamofobi olarak da adlandırılır. Bu fobiye sahip olan kişiler bağlanma korkusu vardır. Gamofobisi olan kişiler evliliği düşündükleri veya evlilik sürecine girdiklerinde aşırı endişeli ve kaygılı hissederler. Bu durum evlilikten kaçınmaya ve yaşanan anlamlı ilişkilerden zevk almamaya neden olur. Çocukluk dönemlerinde mutsuz bir aile yaşantısı, ebeveynlerin boşanması veya yetişkinlik dönemlerinde terk edilme bu duruma neden olabilir. Tedavisi, uzman terapistler tarafından uygulanan psikoterapi teknikleri ile sağlanabilir.

Gamofobisi olan kişiler, yakın ilişkilerde sorun yaşar ve ilişkilerinin biteceği konusunda sürekli kaygılı ve endişeli hissederler. Bu tür semptomlar kalıcıdır, altı ay veya daha uzun sürer. Pek çok kişide bu tür korkuların olduğu düşünülmektedir. Ancak çoğu kişi bu tür korkuların farkına varmayabilir veya kendi içlerinde saklayabilir. Ayrıca fobiler genel olarak bir anksiyete bozukluğu olduğundan tedavisinde psikoterapi teknikleri uygulanmaktadır.

Gamofobi (Evlilik Fobisi) Neden Olur?

Evlilik fobisi nedenleri arasında çocukluk ve yetişkinlik dönemlerinde yaşanan travmatik deneyimler olduğu düşünülür. Kişi, çocukluk dönemlerinde aile içi mutsuzluklara, ilgisizliğe, çatışmalı kavgalara ve çekişmeli boşanmalara şahit olduğu için ilişkiler konusunda korku yaşayabilir. Yaşanan korkular ise bu durumlara karşı koruyucu bir tepki olarak ortaya çıkabilir. 

Yetişkinlik dönemlerinde sadakatsizlik, ayrılık veya boşanma nedeniyle aşk acısı yaşayan kişiler, tekrardan birisiyle ilişki kurmaktan çekinebilir ve bu tür bir fobiye sahip olabilir. Ayrıca bazı insanlar doğru kişiyi bulamama korkusuyla bir ilişkiye başlamaktan korkabilir. 

Gamofobi (Evlilik Fobisi) Belirtileri Nelerdir?

Evlilik korkusu olan kişilerin yaşadığı kaygı, endişe ve korku düzeyleri hafif veya aşırı olarak değişebilir. Gamofobi belirtileri ise diğer fobiler ile benzer belirtiler gösterebilir. Evlilik korkusu, bireylerin ikili ilişkilerde sorun yaşamasına neden olur. Yaşanan bir ilişkide her şey yolunda gitse bile ilişkinin ciddiyeti arttıkça bu kişiler ilişkiyi bitirme konusunda kendilerine engel olamazlar ve evliliğe karşı ciddi korkuları oluşur. Yaşanan kaygı ve endişeler kişinin günlük yaşantısını ve ilişkilerini olumsuz yönde etkileyebilir. Bu durumun neden olabileceği bazı fiziksel ve duygusal belirtiler ortaya çıkabilir. Evlilik fobisi belirtileri ise şu şekilde sıralanabilir:

• Baş dönmesi
• Titreme
• Aşırı terleme
• Kalp çarpıntısı
• Mide bulantısı
• Nefes darlığı
• Hazımsızlık ve mide rahatsızlıkları
• Boğulma hissi
• Aşırı endişe ve kaygı

Gamofobi (Evlilik Fobisi) Komplikasyonları

Sevdiğiniz insanları sürekli uzaklaştırmak veya ilişkilerden kaçmak fiziksel ve zihinsel sağlığınızı olumsuz etkileyebilir. Şunları yaşayabilirsiniz:

• Depresyon ve intihar düşünceleri
• Erektil disfonksiyon
• Anksiyete ve panik bozukluğu
• Madde kullanım bozukluğu

Gamofobi (Evlilik Fobisi) Teşhisi

Gamofobi teşhisi için yapılan özel bir test yoktur. Uzmanlar bu doğrultuda kişinin yaşadığı belirtileri, ruh sağlığı ile ilgili tıbbi öyküsünü ve farklı fobilerin olup olmadığını sorgular. Ayrıca fobiler ve kaygı bozuklukları alanında uzmanlaşmış akıl sağlığı uzmanlarına yönlendirirler.

Kişi, evliliği ve evli olma halini düşündüğünde ani kaygı yaşıyor ve endişeleniyorsa, kendini evli bir kişi olarak hayal etmekte zorlanıyor ve bu durumdan korkuyorsa, yakın çevresinde evli olan kişilerle görüşmekten kaçınıyorsa, evliliği hayallerin önünde bir engel olarak görüyorsa Gamofobi tanısı konabilir.

Gamofobi (Evlilik Fobisi) Tedavisi

Evlilik fobisi tedavisi, diğer fobilerde ve kaygı durumlarında olduğu gibi bir psikolog, psikiyatrist veya farklı bir ruh sağlığı uzmanı tarafından yönetilen terapi ile tedavi edilebilir.

Uzmanlar, yaşanan korkulara meydan okunmasına ve kişinin günlük yaşantısında ciddi sorunlara yol açamaması konusunda yardımcı olur. Zamanla bu korkuları yönetmek daha kolay bir hale gelir ve kişi korkularından arınarak, daha mutlu ve huzurlu bir hayat yaşar.

Evlilik fobisi tedavisinde en sık uygulanan teknikler şu şekildedir:

Bilişsel Davranışçı Terapi
Bilişsel davranışçı terapi (BDT), evlilik korkusu veya bağlanma korkusu olan bir kişinin olumsuz düşüncelerini daha olumlu düşüncelerle değiştirmeyi öğrendiği bir psikoterapi tekniğidir. Ayrıca, insanların daha az bağlanma korkusuyla sağlıklı, destekleyici ilişkiler geliştirmelerine yardımcı olacak yeni başa çıkma becerileri öğretir. Kaygı bozuklukları tedavisinde uygulanan ilk basamaktır.

Maruz Bırakma Terapisi
Maruz bırakma terapisi ile kişileri yavaş yavaş korkularının kaynağına maruz bırakarak ilişkiler ve bağlılık konusunda daha rahat hale gelmelerine yardımcı olan bir tedavidir. Korkulan duruma aşamalı olarak maruz kalmanın yanında derin nefes alma, görselleştirme ve ilerleyici kas gevşemesi gibi teknikler eklenebilir. Bu durumla kişinin sahip olduğu korku tepkisi zamanla azalır. Yapılan araştırmalar maruz bırakma tedavisinin, tedaviden hemen sonra fobik semptomları azaltmaya yardımcı olduğunu ve bu etkilerin genellikle yıllarca sürdüğünü göstermektedir.

Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme
Göz hareketi duyarsızlaştırma ve yeniden işleme (EMDR), iki taraflı göz hareketleriyle meşgul olurken travmaya odaklanmayı içeren bir terapi türüdür. Travmatik anıların yoğunluğunu azaltmada etkili olduğu ve travma sonrası stres bozukluğunun (TSSB) yanı sıra panik ve fobi semptomlarının tedavisinde yardımcı olabileceği gösterilmiştir. Ayrıca bu teknik evlilik korkusu belirtilerinin geçmiş dönemlerde yaşanan travmatik deneyimlerle bağlantılı olduğu durumlarda etkili olabilir.